"Siêu Ủy ban" ra mắt: Thủ tướng yêu cầu tránh kẽ hở tham nhũng, thất thoát

Phát biểu chỉ đạo tại buổi Lễ ra mắt Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp diễn ra chiều hôm nay (30/9), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho biết, việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn Nhà nước, từ đó nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế là yêu cầu cơ bản, góp phần nâng cao vai trò của kinh tế Nhà nước.

Theo Thủ tướng, việc thành lập Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước là bước quan trọng để phân biệt rõ, tách bạch chức năng quản lý Nhà nước và chức năng kinh doanh của doanh nghiệp.

"Chúng ta đã nhiều lần trao đổi về vấn đề này, rất lúng túng", Thủ tướng nhấn mạnh và dẫn chứng trường hợp sai phạm tại vụ Vinashin, với vai trò tư lệnh ngành, các Bộ trưởng chịu trách nhiệm, nhưng cũng có điểm là một Bộ trưởng quản lý đa ngành, đa lĩnh vực chứ không chỉ riêng một lĩnh vực. Sau khi nghiên cứu nhiều nước, nhất là nước Chủ nghĩa Xã hội như Trung Quốc và một số nước, mô hình Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước được lựa chọn để áp dụng tại Việt Nam.

Dù vậy, Thủ tướng khẳng định, không phải đưa 19 Tập đoàn, Tổng công ty về Ủy ban thì vai trò của Bộ giảm mà thậm chí còn tăng lên. "Anh là tư lệnh, quy hoạch, kế hoạch, đổi mới khoa học công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực... Có rất nhiều việc anh phải làm, không phải vai trò giảm đâu", Thủ tướng nói.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh thêm rằng, Ủy ban với vai trò đại diện quyền sở hữu vốn nhà nước không chỉ có Chính phủ mà các cơ quan liên quan, dư luận xã hội đều đang theo dõi, kỳ vọng rất lớn trong đổi mới tư duy, quản trị...

"Làm sao khắc phục cho được yếu kém, tạo sự khác biệt lớn cho khu vực doanh nghiệp Nhà nước để khu vực này nói riêng và từng doanh nghiệp tăng hiệu quả hoạt động, kinh doanh hiệu quả, tăng sức cạnh tranh của lĩnh vực nhà nước. Có Ủy ban này, chúng ta kỳ vọng sức cạnh tranh của khu vực doanh nghiệp Nhà nước còn cao hơn nữa", Thủ tướng cho biết.

Theo người đứng đầu Chính phủ, Ủy ban sẽ có vai trò chủ chốt khi được giao quản lý số vốn gần 1 triệu tỷ đồng, tổng tài sản 2,3 triệu tỷ đồng, chiếm 2/3 tổng tài sản doanh nghiệp Nhà nước. Những đơn vị thuộc về đây đều là trọng yếu của nền kinh tế. "Điện nước quan trọng không? Xăng dầu quan trọng không? Rồi những ngân hàng thương mại lớn nữa. Vị trí lớn không phải số vốn lớn, tài sản lớn mà là vị trí lớn trong nền kinh tế", ông nói.

"Chúng ta có 2 con đường, 1 là xây dựng uỷ ban chuyên nghiệp, hiện đại từ đó thúc đẩy cải cách mạnh mẽ. Hoặc con đường thứ 2 là tạo ra cơ quan quan liêu, bảo thủ làm gánh nặng cho đất nước. Hai con đường đó chọn con đường nào? Tôi xin tuyên bố chúng ta lựa chọn con đường thứ nhất, khó hơn nhưng tôi tin tất cả đều muốn lựa chọn con đường thúc đẩy phát triển hiện đại, nâng cao hiệu quả cho doanh nghiệp Nhà nước. Nếu đây là một cơ quan bảo thủ, hành chính, quan liêu làm hạn chế sự phát triển của doanh nghiệp nhà nước thì chúng ta không bao giờ lập Ủy ban", Thủ tướng khẳng định.

Để thành công trên con đường này, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban nhanh chóng kiện toàn bộ máy theo hướng tinh gọn, kiện toàn. Đặc biệt, ông nhấn mạnh đến yếu tố không để kẽ hở cho tham nhũng, nâng cao trách nhiệm giải trình tại Ủy ban cũng như tại các tập đoàn, cơ chế giám sát người đại diện, tăng cường minh bạch, tránh thất thoát, không để xảy ra tình trạng "sân trước sân sau"…

Đồng thời, bổ sung chiến lược phát triển, xác định rõ mục tiêu với từng Tập đoàn, Tổng công ty, nâng cao hiệu lực quản trị doanh nghiệp cũng như tiếp tục sắp xếp, đổi mới, cổ phần hoá doanh nghiệp theo hướng chất lượng hơn...

"Về đây không phải dễ làm đâu", Thủ tướng nói và yêu cầu: "Phát triển phải đi liền quản lý chứ không phải phát triển bừa bãi, không phải về Ủy ban rồi phát triển kiém đi. Chúng ta ở đây có những Tập đoàn năm sau tăng trưởng cao hơn năm trước, thậm chí tăng trưởng tới 30%, phải đi theo hướng đó chứ không phải về Ủy ban rồi teo tóp đi", Thủ tướng yêu cầu.

Cuối cùng, ông một lần nữa nhấn mạnh: "Nhà nước có doanh nghiệp thành công không? Chúng ta có nhiều doanh nghiệp thành công như Petrolimex, như VNPT... 19 doanh nghiệp ở đây đều có cái tốt chứ không phải chỉ có mặt tồn tại".

"Chúng ta hãy thực hiện theo lời đồng chí cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh rằng hãy tự cứu mình trước khi trời cứu. Phải cứu lấy mình, chính hội đồng quản trị, hội đồng thành viên, tổng giám đốc phải lo hiệu quả doanh nghiệp. Còn Ủy ban đại diện chỉ góp ý thôi, không phải làm thay được. Một giám đốc điều hành, chủ tịch giỏi thì doanh nghiệp sẽ phát triển còn co vòi lại hay để thất thoát thì trách nhiệm rất nặng", Thủ tướng nói thêm.

Tại buổi lễ ra mắt, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cũng công bố Nghị định số 13 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ủy ban.

Đồng thời, công bố quyết định bổ nhiệm bà Nguyễn Thị Phú Hà - Vụ trưởng Vụ Giám sát đầu tư (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) giữ chức Phó Chủ tịch Ủy ban.

Theo Nghị định, có 7 Tập đoàn và 12 Tổng công ty được Chính phủ giao Ủy ban trực tiếp làm đại diện chủ sở hữu.

Trong đó, 7 Tập đoàn gồm: Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN); Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN); Tập đoàn Bưu chính Viễn thông (VNPT); Tập đoàn Công nghiệp Cao su (VRG); Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV); Tập đoàn Xăng dầu (Petrolimex); Tập đoàn Hoá chất (Vinachem).

12 Tổng công ty bao gồm: Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC); Tổng công ty Cảng hàng không (ACV); Tổng công ty Viễn thông (Mobifone); Tổng công ty Hàng không (Vietnam Airlines); Tổng công ty Đường sắt (VNR); Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc (VEC); Tổng công ty Thuốc lá (Vinataba); Tổng công ty Hàng hải (Vinalines); Tổng công ty Lương thực Vinafood1, Vinafood2; Tổng công ty Cà phê (Vinacafe).

Theo Ủy ban, tổng hợp báo cáo tài chính thời điểm 31/12/2017, giá trị sổ sách vốn chủ sở hữu nhà nước tại 19 Tập đoàn, Tổng công ty được chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về Ủy ban là trên 1 triệu tỷ đồng, tổng giá trị tài sản là hơn 2,3 triệu tỷ đồng.

Phương Dung