"Sau bầu cử Tổng thống Mỹ, thương mại Việt-Mỹ nếu thay đổi, cũng cần thời gian dự đoán"

Thưa ông, sau khi ông Donald Trump trở thành Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ và với những quan điểm về phản đối thương mại tự do mà ông Trump đã đưa ra trong suốt quá trình tranh cử được hiện thực hoá bằng chính sách sẽ có tác động như thế nào đến quan hệ thương mại Việt-Mỹ ?

-Tôi nghĩ tại thời điểm hiện tại chưa thể đánh giá được. Diễn biến sắp tới có thể không hẳn giống như dự đoán ban đầu. Tất nhiên với những tuyên bố trước đây của Tổng thống Mỹ chắc chắn là sẽ có ảnh hưởng đến tâm lý.

Mặc dù vậy, những quan điểm được nêu trong quá trình tranh cử và việc thực thi chính sách sau này trong khuôn khổ một chính quyền mới thì cần phải có thời gian để đánh giá, nhìn nhận. Chưa có cơ sở gì để đưa ra đánh giá lúc này.

Hiện Việt Nam đã có những chuẩn bị như thế nào trước xu hướng Mỹ có thể tăng cường rào cản thương mại dưới thời ông Donald Trump, thưa ông?

-Việt Nam có chính sách nhất quán trong việc hội nhập một cách chủ động với thế giới và TPP cũng nằm trong hướng đi đó. Bản thân trong việc xây dựng chính sách phù hợp với TPP chúng ta cũng đã đặt trong dòng chảy chung của hội nhập thế giới. Còn những thay đổi thì cần thời gian để dự đoán, dựa trên những cơ sở thực tế của những chính sách đối ngoại được công bố từ phía nước Mỹ.

Các doanh nghiệp thủy sản, dệt may Việt Nam có vẻ như đang rất lo lắng. Theo ông, doanh nghiệp Việt Nam có cần chuẩn bị cho hướng dịch chuyển sang những thị trường khác không nếu chính quyền mới của Mỹ có xu hướng bảo hộ nội địa ?

-Quan điểm của chúng ta trong phát triển thương mại quốc tế là định hướng phát triển đa phương hóa và đa dạng hóa các mối quan hệ thương mại.

Bản thân TPP cũng chỉ là một trong những hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA) mà chúng ta tham gia. Bên cạnh TPP thì Việt Nam còn tham gia các FTA khác (đã và đang được ký kết).

Tất nhiên TPP có tầm vóc rất lớn với 12 đại diện tham gia trong đó có nhiều đối tác lớn ở châu Á và thế giới và ảnh hưởng rất mạnh và rất sâu đến thương mại thế giới nếu có hiệu lực thực tế. Tuy nhiên, như tôi đã nói là còn quá sớm để đưa ra bất kỳ đoán định nào liên quan đến TPP trong thời gian tới.

Cho dù trong hoàn cảnh nào thì chúng ta cũng sẵn sàng vì hội nhập của chúng ta không phụ thuộc vào TPP và hội nhập ở đây là yêu cầu, đồng thời cũng động lực để thúc đẩy phát triển kinh tế trong tương lai. Do vậy, quan điểm của chúng tôi là xu thế mở cửa hội nhập của Việt Nam vẫn tiếp tục được khẳng định.

Vừa rồi, một số hiệp định FTA quan trọng đã được Việt Nam ký kết với EU, Hàn Quốc… Thời gian tới, nếu như Việt Nam gặp khó ở thị trường Mỹ thì có tính đến khai thác nhiều hơn ở những thị trường này?

-Xu thế mở rộng thị trường và tăng cường quan hệ quốc tế của Việt Nam thông qua hội nhập, mở cửa đã được khẳng định. Các FTA chúng ta đã có với Chile, Hàn Quốc mang tính song phương hay với các EVFTA hay FTA với Liên minh thuế quan… cũng là nằm trong tổng thể chiến lược hội nhập của Việt Nam. Vì vậy, có thể nói, tất cả các FTA thế hệ mới này đều là cơ sở để tạo nên nền tảng chính sách hội nhập của Việt Nam.

Nếu như có TPP thì chúng ta sẽ có thêm nhiều thuận lợi trên thương trường nhưng nếu như không có thì các doanh nghiệp của chúng ta vẫn phải đối mặt với những thách thức trong hội nhập quốc tế. Như vậy, quan trọng là sau hội nhập, chúng ta phải tính dến nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và của sản phẩm. Có như vậy mới có thể cạnh tranh bình đẳng và tranh thủ được những cơ hội của thị trường.

Nếu TPP tiếp tục triển khai một cách thuận lợi thì chắc chắn cơ hội cho nền kinh tế cũng như của các ngành kinh tế mà chúng ta có lợi thế cạnh tranh như dệt may, thủy sản, da giày và một số ngành khác sẽ có thuận lợi nhưng không thuận lợi thì chúng ta cũng đang có những thị trường rất đa dạng trên thế giới, và những ngành có lợi thế của chúng ta vẫn đang ngày càng khẳng định sức cạnh tranh và có sự thâm nhập thị trường rất tốt.

Chúng ta cũng thấy rằng, có những phức tạp nhất định trên thị trường thế giới trong thời gian tới, chúng ta vẫn có niềm tin vào sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam trong lộ trình hội nhập.

Hôm qua, sau khi có kết quả bầu cử Tổng thông Mỹ, Bộ trưởng đã chỉ đạo các Cục, Vụ liên quan như thế nào?

-Các chỉ đạo vẫn nằm chung trong tổng thể nhiệm vụ chung của các cơ quan quản lý Nhà trong đó có Bộ Công Thương. Bởi vì, việc nghiên cứu quan sát về tình hình diễn biến của thế giới cả về chính trị, đối ngoại, kinh tế, thương mại đều là những nhiệm vụ của các cơ quan để báo cáo với Chính phủ. Chúng tôi sẽ theo dõi sát sao và sẽ có những báo cáo sơ bộ kiến nghị với Chính phủ những công việc cần triển khai thời gian tới.

Cá nhân Bộ trưởng có cảm thấy lo ngại về xu hướng chính sách thương mại mới?

-Tôi đánh giá là chúng ta đang bơi ra biển lớn bằng chính sức vóc của chúng ta chứ chúng ta không đi nhờ với ai cả. Vì vậy, con thuyền Việt Nam chúng ta vẫn tiếp tục phải đường đầu với những phức tạp, sóng gió và thử thách, chúng ta cũng phải tự khẳng định mình, khẳng định con thuyền của chúng ta trong đại dương mênh mông đó.

Thế nên, dù có sóng to gió lớn đến đâu chăng nữa thì chúng ta vượt được qua thì chúng ta sẽ tiếp tục vươn xa hơn nữa.

Mạnh Quân-Bích Diệp (thực hiện)