Sắp gỡ vướng thuế VAT, hàng nghìn tỷ đồng vốn doanh nghiệp chờ khai thông

Dòng vốn của doanh nghiệp bị ứ đọng trong thời gian dài

Bộ Tài chính cho biết theo phản ánh từ các hiệp hội ngành hàng và Bộ Nông nghiệp và Môi trường, một số quy định hiện hành đang tạo áp lực tài chính lớn cho doanh nghiệp, đặc biệt ở khâu thương mại hàng nông sản.

Theo quy định, doanh nghiệp phải nộp trước 5% thuế giá trị gia tăng (VAT) đầu vào đối với nông sản mua bán thương mại. Khoản thuế này sẽ được hoàn lại khi doanh nghiệp xuất khẩu, song cơ chế “thu trước - hoàn sau” khiến dòng vốn bị ứ đọng trong thời gian dài. Đáng lo hơn, ngân hàng thường không giải ngân vốn lưu động cho phần tiền thuế đang chờ hoàn.

Nhiều hiệp hội cho hay số tiền doanh nghiệp phải tạm nộp trước là rất lớn. Riêng 6 tháng cuối năm, Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam ước tính số thuế phải nộp lên tới 5.000 tỷ đồng, Hiệp hội Lương thực Việt Nam 2.016 tỷ đồng, và Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam 2.162 tỷ đồng. Khoản vốn “nằm chết” này đang làm giảm năng lực cạnh tranh của ngành.

Bất cập giữa hàng nội và hàng nhập khẩu

Bộ Tài chính chỉ ra rằng chính sách thuế hiện hành tạo ra sự chênh lệch giữa hàng sản xuất trong nước và hàng nhập khẩu, khi nông sản, thủy sản nhập khẩu không chịu VAT ở khâu nhập khẩu.

Tương tự, thức ăn chăn nuôi thuộc nhóm không chịu thuế nên các doanh nghiệp sản xuất mặt hàng này không được khấu trừ, không được hoàn thuế đầu vào, dẫn đến chi phí sản xuất cao hơn và giảm khả năng cạnh tranh trước sản phẩm nhập khẩu vốn cũng không chịu thuế.

Một vướng mắc khác là quy định doanh nghiệp chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai và nộp thuế, khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu phải chờ đối chiếu nghĩa vụ thuế của nhà cung cấp – việc mà họ không có công cụ để xác minh. Điều này làm kéo dài thời gian hoàn thuế, gây rủi ro cho doanh nghiệp.

"Quy định này cũng đã có một số tổ chức, cá nhân phản ánh là chưa phù hợp với nghĩa vụ chịu trách nhiệm của từng chủ thể, do người mua và người bán là các chủ thể khác nhau và phải chịu trách nhiệm riêng rẽ, độc lập với nhau", Bộ Tài chính nêu. 

Loạt sửa đổi mang tính "cởi trói"

Bộ Tài chính cho rằng những vướng mắc trong Luật Thuế Giá trị gia tăng là cấp bách và cần được sửa đổi kịp thời. Cùng lúc, mưa bão và lũ lụt diễn biến phức tạp đang gây thiệt hại nặng nề cho nhiều lĩnh vực, đặc biệt là nông nghiệp và chăn nuôi.

Vì vậy, việc điều chỉnh một số nội dung của Luật là cần thiết nhằm hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai, sớm phục hồi sản xuất kinh doanh và tháo gỡ “điểm nghẽn” trong hoàn thuế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính, thay mặt Chính phủ và theo ủy quyền của Thủ tướng, đã ký Tờ trình số 1090, gửi Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế Giá trị gia tăng.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Thuế Giá trị gia tăng đề xuất khôi phục quy định không phải kê khai, tính và nộp thuế nhưng được khấu trừ thuế đầu vào đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản chưa chế biến hoặc chỉ sơ chế mua bán ở khâu thương mại. Quy định này giúp doanh nghiệp không phải trả thuế 5% đầu vào đối với hàng nông sản phục vụ xuất khẩu, giảm áp lực tài chính và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Dự thảo cũng sửa đổi chính sách thuế áp dụng với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản dùng làm thức ăn chăn nuôi, qua đó giúp cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi không phải chịu thuế 5%, giảm chi phí và tăng khả năng cạnh tranh với hàng nhập khẩu.

Ngoài ra, dự thảo bỏ điều kiện chỉ hoàn thuế khi người bán đã kê khai, nộp thuế. "Quy định này sẽ góp phần rút ngắn thời gian hoàn thuế, việc hoàn thuế đối với cơ sở xuất khẩu được thực hiện theo quy định mà không phải chờ, xác định được là người bán đã kê khai, nộp thuế", Bộ Tài chính nhấn mạnh.