Nợ xấu quay trở lại ngang mức năm 2017

Chia sẻ tại hội thảo Xử lý nợ xấu do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) tổ chức ngày 24/11, ông Lê Trung Kiên, đại diện Cơ quan thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước cho biết, trong giai đoạn triển khai Đề án tái cơ cấu gắn với xử lý nợ xấu 2016-2020, sự ra đời của Nghị quyết 42 đóng góp nhiều kết quả trong xử lý nợ xấu. Nợ xấu giảm từ 1,99% cuối năm 2017 xuống 1,91% năm 2018, 1,63% năm 2019.

Tuy nhiên đến năm 2020, con số này tăng trở lại lên 1,69%, và cuối tháng 9 năm nay là 1,9%, gần như trở lại ban đầu của năm 2017 - trước khi có Nghị quyết 42. "Từ đó có thể thấy tác động ghê gớm của đại dịch tới các tổ chức tín dụng như thế nào", ông Kiên nói.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội cho hay, đại dịch Covid-19 từ năm 2020 đến nay đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, dẫn đến nợ xấu tăng đột biến mà bản thân các tổ chức tín dụng (TCTD) không thể tự xử lý trên cơ sở các quy định hiện hành, cần phải có chính sách, cơ chế đặc thù của Nhà nước mới xử lý được.

"Cuộc chiến chống Covid-19 xác định sẽ còn kéo dài và diễn biến phức tạp, khó lường, các doanh nghiệp thậm chí phá sản, đóng cửa nhất là sau tháng 6/2022 đứt gãy dòng tiền. Vì vậy vấn đề nợ xấu và xử lý nợ xấu là cực kỳ quan trọng, có thể dẫn đến sự nguy hiểm của hệ thống ngân hàng, TCTD và nền kinh tế nói chung. Trong khi đó, Nghị quyết 42 sẽ hết hiệu lực chỉ trong vài tháng nữa, sẽ khiến áp lực xử lý nợ xấu của hệ thống các TCTD trong thời gian tới là rất lớn", Tổng thư ký nhấn mạnh.

Tính đến cuối tháng 8, toàn hệ thống các TCTD đã xử lý được khoảng 1,3 triệu tỷ đồng nợ xấu; trong đó tổng nợ xấu xác định theo Nghị quyết số 42 của toàn hệ thống là 424.100 tỷ đồng, đã xử lý được 364.100 tỷ đồng kể từ 15/08/2017 đến 31/8 năm nay. 

Đại diện Vietcombank cho biết, ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 khiến tăng nợ xấu, làm chậm tiến độ xử lý và giảm hiệu quả thu hồi nợ. Bên cạnh đó, văn bản quy định pháp luật chưa hoàn thiện, nhiều văn bản chưa rõ ràng, chưa hỗ trợ công tác xử lý, thu hồi nợ. Trong khi đó, thị trường hoạt động mua, bán nợ vận hành chưa hiệu quả.

"Khách hàng, chủ tài sản chây ỳ, bất hợp tác, không có ý thức phối hợp trả nợ xử lý tài sản bảo đảm, đồng thời, việc xử lý nợ thông qua cơ quan pháp luật tại một số địa phương còn chậm", đại diện này nói. 

Ông Trần Phương - Ủy ban chủ nhiệm chính sách (VNBA), đồng thời là đại diện của BIDV - chia sẻ về những khó khăn trong việc xử lý nợ do đại dịch Covid-19 như sự suy giảm khả năng tài chính của khách hàng, nhu cầu và năng lực của đối tác mua tài sản bảo đảm/khoản nợ giảm.

Vị đại diện này cho rằng, Nghị quyết 42 còn nhiều vướng mắc về quyền thu giữ tài sản bảo đảm, áp dụng thủ tục rút gọn, quy định về thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm. "Hiệu lực của hợp đồng mua bán nhà với bên mua nợ không có chức năng kinh doanh mua bán nợ và xử lý tài sản bảo đảm là dự án bất động sản", ông Phương nói.

Do đó, theo ông Phương, Chính phủ cần tiếp tục có các chính sách hỗ trợ, củng cố hoạt động, năng lực của các doanh nghiệp, cá nhân (ưu đãi thuế...) và cần có các cơ chế hỗ trợ cho các tổ chức tín dụng. Các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cần đẩy nhanh tiến độ tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, về chính sách pháp luật, đồng thời phối hợp chặt chẽ với TCTD trong giải quyết các nghiệp vụ xử lý nợ (khởi kiện, thi hành án...), tăng cường các hoạt động online, tránh tình trạng đình trệ tiếp nhận hồ sơ giải quyết, hoàn thiện, tạo lập, thúc đẩy thị trường mua, bán nợ…

Còn theo đại diện Vietcombank, việc luật hóa Nghị quyết số 42 là rất cần thiết để hoàn thiện hành lang pháp lý, giúp các tổ chức tín dụng, với sự hỗ trợ của các cơ quan ban ngành có liên quan, xử lý nợ xấu hiệu quả, thực chất, bền vững; các nhà đầu tư (trong và ngoài nước) an tâm mua, bán các khoản nợ xấu/tài sản bảo đảm; nâng cao ý thức trả nợ của các khách hàng; cải thiện "cách nhìn" của xã hội, người dân đối với hoạt động xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.