Những “nước cờ cao tay” của Ngân hàng Nhà nước

Khép lại một năm “vượt khó thành công”

Theo nhận định của các chuyên gia phân tích của Công ty chứng khoán SSI trong một báo cáo vừa mới phát hành thì thị trường tiền tệ Việt Nam đã vừa khép lại một năm vượt khó thành công.

SSI Research cho biết, trong tháng 12/2018, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục bơm ròng 35.239 tỷ đồng, chủ yếu qua kênh tín phiếu khi có tới 28.960 tỷ đồng đáo hạn mà không thực hiện phát hành thêm, đưa số tín phiếu lưu hành về 0.

Kênh mua bán kỳ hạn vẫn hoạt động mạnh với bình quân trên dưới 12.000 tỷ đồng cho mỗi chiều bơm/hút mỗi ngày. Tính chung lại, NHNN bơm ròng qua kênh này 6.279 tỷ đồng, khối lượng lưu hành qua nghiệp vụ thị trường mở (OMO) là 51.064 tỷ đồng.

Lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng đi ngang sau đó giảm khá mạnh vào tuần giao dịch cuối cùng của tháng. Lãi suất kỳ hạn qua đêm trên liên ngân hàng giảm từ vùng 4,6-4,9% đã duy trì trong suốt gần 2 tháng qua về mức xấp xỉ 4,1%.

Trên thị trường 1, lãi suất VND sau bước tăng mạnh từ cuối tháng 10 đến giữa tháng 12 cũng được duy trì ổn định ở mức 4,8-5,5% cho kỳ hạn dưới 6 tháng, 5,5-7,6% cho kỳ hạn 6 đến dưới 12 tháng, 6,8-8,6% cho kỳ hạn 12, 13 tháng.

“Diễn biến này cho thấy NHNN và hệ thống ngân hàng thương mại đã có sự phán đoán, chuẩn bị rất tốt cho nhu cầu thanh khoản cao thời điểm cuối năm và việc nâng lãi suất của FED ngày 19/12”, SSI đánh giá.

Trong tháng 12, NHNN tiếp tục nâng mạnh tỷ giá trung tâm thêm 75 đồng/USD, lên mức 22.825 đồng/USD – cao hơn 400 đồng/USD tương đương 1,8% so với cuối năm 2017. Tuy nhiên, tỷ giá giao dịch lại giảm mạnh trên cả thị trường ngân hàng và tự do. Cụ thể, tỷ giá chính thức giảm 110 đồng/USD về mức 23.165/23.255 và tỷ giá tự do giảm 130-135 đồng/USD về mức 23.270/23.290.

Tháng cuối năm dù ước tính nhập siêu nhẹ 200 triệu USD nhưng lại là mùa cao điểm kiều hối. Cả năm 2018, lượng kiều hối đổ về Việt Nam là 15,9 tỷ USD, tăng 15% so với năm 2017.

Tính chung cả năm 2018, VND đã mất giá khoảng 2,2-2,3% so với USD, thấp hơn khá nhiều so với mức mất giá của EUR, GPB và CNY lần lượt là 4,5%, 5,7% và 5,4%. Hai tuần tăng giá mạnh cuối năm đã khiến đồng JPY của Nhật trở thành đồng tiền hiếm hoi tăng giá gần 3% so với USD trong năm 2018. Hiện Nhật Bản đang là quốc gia đầu tư FDI và ODA lớn nhất tại Việt Nam.

Tỷ giá và lãi suất có thể chịu sức ép trong năm 2019

CPI bình quân năm 2018 chỉ tăng 3,54% so với cùng kỳ, thấp hơn khá nhiều so với mức mục tiêu 4% mà Quốc hội đề ra cho cả năm 2018 và 2019.

Đợt sụt giảm mạnh của giá dầu thô quốc tế vừa qua đã khiến cho giá xăng dầu bán lẻ trong nước giảm 5 lần liên tiếp trong 2 tháng 11 và 12, số dư quỹ bình ổn xăng dầu đang tăng lên sẽ làm giảm đáng kể áp lực lên lạm phát 2019. SSI cho rằng, trong bối cảnh hiện tại, áp lực với lạm phát không quá lớn. Trọng tâm điều hành chính sách tiền tệ sẽ hướng sang mục tiêu ổn định tỷ giá thông qua kiểm soát thanh khoản tiền đồng.

Theo thông tin từ Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia, tăng trưởng tín dụng 2018 ước khoảng 14-15%, thấp hơn nhiều so với 3 năm liền trước. Vốn huy động tăng trưởng ổn định ở mức khoảng 15% trong đó huy động ngoại tệ tăng khoảng 17% cao hơn rất nhiều mức 2,1% của năm 2017 cho thấy tâm lý găm giữ ngoại tệ hiện rõ trong năm 2018.

“Việc duy trì chính sách lãi suất USD 0% và chênh lệch lãi suất cao giữa VND và USD sẽ giúp đảo ngược tâm lý này để hỗ trợ ổn định tỷ giá”, theo SSI.

Chuyên gia SSI cũng cho rằng, năm 2019, nếu đồng CNY tiếp tục mất giá sẽ gây sức ép nhất định lên tỷ giá VND và gián tiếp gây sức ép lên lãi suất. Tuy nhiên nhờ đã trải qua giai đoạn khó dự đoán nhất là thời điểm mới nổ ra chiến tranh thương mại, các thành viên thị trường cũng như cơ quan quản lý sẽ có sự chuẩn bị tốt hơn.

Mức độ biến động của tỷ giá USD/VND năm 2019 vì vậy sẽ chỉ xấp xỉ như 2018. Ít có khả năng xảy ra những diễn biến giật cục ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý thị trường. Mặt bằng lãi suất sẽ đứng ở mức cao và không loại trừ việc nhích tăng nếu xuất hiện áp lực tỷ giá.

Mai Chi