Những dịch chuyển của thị trường thương mại điện tử Việt Nam năm 2021

Covid-19 đã tái định hình thói quen mua sắm của người dùng trong năm 2021. Các diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động truyền thống trong kinh doanh, phân phối hàng hóa. Thương mại điện tử xóa bỏ mọi rào cản về khoảng cách không gian, thời gian trong kinh doanh, thúc đẩy tiêu thụ hàng tiêu dùng và thực phẩm trong giai đoạn dịch bệnh, điển hình là mặt hàng thiết yếu và nông sản. Do đó, thương mại điện tử đang được kỳ vọng sẽ thúc đẩy nền kinh tế Internet Đông Nam Á tiến lên trong thập kỷ tới với tốc độ phát triển nhanh. 

Dưới đây là các thông tin được phân tích từ Reputa về thị trường thương mại điện tử 2021 với những thay đổi trong hành vi tiêu dùng, chuyển đổi số trong năm vừa qua cũng như những dự đoán về xu hướng 2022.

Xu hướng thảo luận trên sàn thương mại điện tử năm 2021 tăng mạnh

Bối cảnh Covid-19 gây ra nhiều tác động lên các lĩnh vực kinh tế trên toàn thế giới. Tuy nhiên, đối với thương mại điện tử, Covid-19 dường như đã mang đến cơ hội lớn, với lượng thảo luận của người dùng vào năm 2021 tăng gấp 7 lần so với năm 2020. Cụ thể, lượng thảo luận của Shopee tăng từ 580.946 vào năm 2020 lên đến hơn 3,4 triệu thảo luận năm 2021, lượng thảo luận của Lazada tăng từ 128.690 lên 709.640 vào năm 2021.

"Uy tín, chất lượng sàn" ảnh hưởng tới quyết định mua hàng trực tuyến

Hành vi mua sắm online của người tiêu dùng đang tập trung hướng đến "hàng hóa", các "chương trình khuyến mãi" và "trải nghiệm giao nhận hàng".

Trên 50% lượt thảo luận của top 4 sàn thương mại điện tử xoay quanh yếu tố "hàng hóa" như chất lượng hàng hóa, mức độ đa dạng và giá cả. Trên 23% nội dung thảo luận đề cập đến các "chương trình khuyến mãi và truyền thông" trên các sàn như các chiến dịch siêu sale hàng tháng, chương trình minigame và livestream.

So với năm 2020, hành vi tiêu dùng của khách hàng có sự dịch chuyển rõ rệt. Nếu ở năm 2020, yếu tố "chương trình khuyến mãi" gây tác động tích cực nhất đến việc ra quyết định mua hàng, thì sang đến năm 2021, "uy tín của sàn" mới là yếu tố tiên quyết ảnh hưởng đến hành vi mua sắm (chiếm hơn 30% lượng thảo luận tích cực). Yếu tố "giá cả" cũng dần trở nên quan trọng trong việc ra quyết định mua sắm của người tiêu dùng, tăng từ 4% thảo luận năm 2020 lên 16% thảo luận vào năm 2021.

Nhu yếu phẩm, thực phẩm là các mặt hàng được thúc đẩy mua bán online trong mùa dịch 2021

Năm 2021, top ngành hàng được nhắc tới nhiều nhất trên Facebook, đầu tiên phải kể đến các ngành hàng thiết yếu như: Hàng tiêu dùng - thực phẩm với 16.288.430 tin bài và nhà cửa - đời sống với 15.792.410 tin bài, kế đến là các ngành làm đẹp - sức khỏe, thời trang và thiết bị số.

Dưới tác động của Covid-19, người tiêu dùng ngày càng quan tâm hơn đến chất lượng cũng như chế độ dinh dưỡng trong khẩu phần ăn hàng ngày, do đó, các mặt hàng có lượt đề cập top đầu đều là các mặt hàng thực phẩm nhiều dinh dưỡng như bánh tráng, đậu xanh, sữa chua, mật ong, sữa tươi.

Chiến lược truyền thông hướng CSR và hỗ trợ người dân mùa dịch của các sàn thương mại điện tử

Năm 2021 là một năm nhộn nhịp của thị trường thương mại điện tử Việt Nam với hàng loạt các sự kiện, chiến dịch truyền thông lớn nhỏ. Bên cạnh các chiến dịch thường niên như siêu sale hàng tháng, lễ hội âm nhạc Supershow, trong năm vừa qua, top 4 sàn thực hiện các chương trình hỗ trợ người dân trong mùa dịch. Đó là hỗ trợ nông dân đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử, trao tặng các thiết bị, vật tư y tế cho các bệnh viện điều trị Covid-19.

Xu hướng influencer marketing ngày càng trở nên phổ biến trong vài năm gần đây, đặc biệt là đối với thị trường thương mại điện tử. Trong năm 2021, top 4 sàn đẩy mạnh đầu tư trong việc kết hợp với các influencers để tăng hiệu ứng truyền thông cho các sự kiện, chiến dịch. Một số KOLs nổi bật trong năm 2021 của top 4 sàn có thể kể đến như HLV Park Hang Seo, cầu thủ Văn Thanh, Tiến Linh (Shopee); đại sứ thương hiệu LazMall khu vực Đông Nam Á Hyun Bin, Trấn thành, Ninh Dương Lan Ngọc (Lazada); đại sứ thương hiệu - ca sĩ Hà Anh Tuấn (Tiki).

Bên cạnh đó, các sàn thương mại điện tử cũng có kế hoạch đầu tư bài bản vào quy trình vận chuyển và đảm bảo an toàn phòng chống dịch cho đội ngũ shipper, đảm bảo quá trình mua sắm của người tiêu dùng không bị gián đoạn trong khoảng thời gian giãn cách xã hội (tháng 7 đến tháng 9/2021).

Trong khoảng thời gian này, Lazada là sàn nhận được nhiều phản hồi tích cực của người tiêu dùng nhất về dịch vụ giao hàng khi đã sớm tập trung triển khai các hoạt động thiết thực nhằm đảm bảo an toàn cho nhân viên và khách hàng như tiêm vaccine, trang bị bộ kit an toàn bao gồm khẩu trang, nước sát khuẩn và kính chắn giọt bắn. Ngoài ra, Lazada còn yêu cầu nhân viên nghiêm túc thực hiện quy định 5K, áp dụng hình thức giao hàng không tiếp xúc và xét nghiệm Covid-19 theo quy định của Chính phủ.

Thương mại điện tử và những cơ hội trong năm 2022

Tiếp nối các xu hướng và sự tăng trưởng trong năm 2021, top 4 sàn dự kiến tập trung đẩy mạnh các hoạt động truyền thông và tăng trải nghiệm người tiêu dùng. Theo đại diện Reputa, Shopee nên tiếp tục triển khai các chương trình khuyến mãi, minigame, livestream đa dạng - vốn là lợi thế của sàn và cần chú trọng nhiều hơn về việc kiểm soát chất lượng dịch vụ giao hàng. Tiki nên có kế hoạch cải thiện dịch vụ chăm sóc khách hàng, tối ưu quy trình tiếp nhận và giải quyết các khiếu nại của người mua và người bán. Sendo cần đẩy mạnh truyền thông để tăng độ nhận diện với khách hàng. Lazada đang dần nâng vị thế của mình trong mắt khách hàng, tuy nhiên sàn cũng nên chú trọng nhiều hơn vào chất lượng hàng hóa.

Dịch bệnh Covid-19 đã góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy thị trường thương mại điện tử tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2021 và làm bàn đạp cho nhiều đột phá mới trong tương lai. Theo Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), dự báo đến năm 2025, quy mô thương mại điện tử Việt Nam có thể đạt 52 tỷ USD, trở thành thị trường thương mại điện tử có quy mô lớn thứ 3 khu vực ASEAN.

Trên đây là một số nội dung phân tích về thị trường thương mại điện tử năm 2021 dưới góc nhìn và bộ chỉ số đo lường của Social Listening, được thống kê phân tích bởi đội ngũ Reputa. Qua đó, giúp cho các doanh nghiệp có thêm nhiều dữ liệu để củng cố định hướng phát triển của mình trong thời gian tới.