"Nhìn từ vụ ông Vũ Huy Hoàng, giám sát của Quốc hội còn chưa tốt"

Nhìn vào điều hành quản lý, điều hành của một số thành viên Chính phủ khoá trước, cụ thể là trường hợp cựu Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng, theo ông, việc giám sát của Quốc hội cần phải khắc phục những điều gì?

-Theo tôi, với những trường hợp đó, Quốc hội đã có giám sát, đã kết luận nhưng việc thực hiện chưa nghiêm túc.

Theo ông, với những lãnh đạo các bộ, ngành, kể cả đã kết thúc nhiệm kỳ, đã nghỉ hưu nhưng sau đó cơ quan chức năng phát hiện họ có những việc làm không đúng, gây hậu quả nhất định như ông Vũ Huy Hoàng thì phải xem xét xử lý thế nào ?

-Tôi nghĩ là đó là vấn đề dư luận rất bức xúc. Chúng ta phải làm thế nào để tránh tình trạng người ta hay nói là "hạ cánh an toàn" bởi vẫn có tâm lý khi đã hết nhiệm kỳ, không còn chức danh tại chính quyền, Đảng thì việc kỷ luật không nghiêm túc. Nên tôi nghĩ rằng, việc xử lý, có thể không còn chức danh về mặt chính quyền nhưng cần xem xét chặt chẽ hơn đối với chức danh Đảng viên. Cụ thể kỷ luật Đảng viên phải nghiêm.

Trong nhiệm kỳ Quốc hội khoá trước, nhiều người đã chất vấn cựu Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng về các vấn đề quản lý ngành. Nhưng dường như, các đại biểu, trong đó có ông, đã quên giám sát, chất vấn về công tác nhân sự của bộ này?

-Vừa qua, khi tôi đi tiếp xúc cử tri vận động bầu cử, cử tri họ hỏi tôi, nhiệm kỳ vừa qua có áy náy gì không ? Có điều gì không thoả mãn với trách nhiệm của một ĐBQH. Tôi nói rằng: Tôi chất vấn rất nhiều nhưng tiếc rằng có những vấn đề chất vấn không được trả lời và thực hiện nghiêm túc.

Với Bộ Công Thương, theo tôi, không chỉ có vấn đề nhân sự, tuyển dụng như tôi đã chất vấn mà còn nhiều vấn đề khác nữa. Nên trong thời gian tới cần giám sát những chức năng nhiệm vụ quyền hạn của Bộ Công Thương.

Hay ở Bộ, ngành khác cũng vậy. Đơn cử vừa rồi ở Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, thanh tra đã phát hiện ra nhiều vấn đề cấp khống giấy tờ chứng nhận phân bón hữu cơ. Nhưng chất lượng phân bón vô cơ lại giao cho Bộ Công Thương quản lý mà Bộ này đã thực sự tốt hay chưa, cũng cần xem xét lại.

Một điều cũng phải lưu ý là các khoá trước đây của Quốc hội, việc giám sát với Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước cũng là khâu yếu nên mới xảy ra sai phạm tại hàng loạt các công trình sử dụng vốn nhà nước. Đã có nhiều công trình qui mô lên tới hàng ngàn tỷ đồng, hàng chục ngàn tỷ đồng đã phải đắp chiếu là hậu quả của tình trạng thiếu giám sát này?

-Hoạt động giám sát của Quốc hội không thể đi sâu cụ thể tới vậy mà còn cần chức năng giám sát của nhiều cơ quan khác như Kiểm toán nhà nước, Thanh tra tài chính... Việc giám sát các chương trình, dự án thường sẽ có Chính phủ quyết định.

Nhưng ở nhiều nước, khi các Tập đoàn, tổng công ty nào sử dụng vốn nhà nước có vấn đề thì Quốc hội của họ có thể yêu cầu chất vấn lãnh đạo doanh nghiệp, truy trách nhiệm của họ ?

-Đó là vấn đề cơ chế. Khi tôi tham gia góp ý Luật Giám sát của Quốc hội tôi đã có ý kiến. Trong thực tế, nhiều công trình, dự án giao cho 1 địa phương thì các bộ, ngành chỉ có chức năng hỗ trợ về chính sách; còn thực hiện là do địa phương. Nhưng tới khi chất vấn, Quốc hội lại không có chức năng chất vấn các lãnh đạo địa phương, mà chỉ chất vấn trưởng ngành. Do đó, cần thay đổi để hoạt động giám sát của Quốc hội hiệu quả hơn.

Nghĩa là việc phân cấp cho chính quyền địa phương trong việc quyết định các dự án lớn cũng cần xét lại, để tránh tình trạng “việc đã rồi” như vụ việc Formosa vừa qua?

-Đó là cần thiết. Nhưng nói về chính quyền địa phương đó là điều đáng buòn. Tôi đã chuẩn bị một bài phát biểu về chương trình giám sát của Quốc hội 2017 vào ngày 25/7 tới. Nếu chúng ta có đội ngũ cán bộ công chức đạt chuẩn thì đã không tới mức có nhiều vấn đề xảy ra ở địa phương mà chính quyền không biết, không chịu trách nhiệm khiến xã hội bức xúc. Bộ máy chính quyền địa phương, bộ phận nào cũng có, cán bộ công chức tinh giản biên chế vẫn cứ cồng kềnh nhưng khi nói tới chuện xảy ra tại địa phương thì cái gì cũng không biết, không có trách nhiệm. Đó là điều rất đáng tiếc.

Theo ông, trong nhiệm kỳ Quốc hội khoá XIV này, cơ chế giám sát cần siết chặt như thế nào?

-Hoạt động giám sát của Quốc hội là tối cao nhưng dừng ở mức độ nhất định. Chứ đòi hỏi giải quyết mọi vấn đề thì còn khoảng cách. Theo tôi, hoạt động thanh, kiểm tra của cơ quan Đảng, chính quyền cần nâng cao hơn nữa. Xét cho cùng, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội thực hiện được mấy cuộc giám sát trong khi bức xúc của XH rất lớn. Trông chờ giám sát của Quốc hội mang lại hiệu quả trong điều hành quản lý thì khó.

Mạnh Quân

Thực hiện