Ngân sách đạt cao nhưng tỷ trọng tăng thu từ đất đai còn lớn

Trong phiên họp chiều nay (20/10), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường đã trình bày báo cáo thẩm tra tình hình thực hiện ngân sách Nhà nước năm nay, dự toán ngân sách Nhà nước, phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2023 và Kế hoạch tài chính 3 năm 2023-2025.

Ngân sách đạt cao, tỷ trọng tăng thu từ đất còn lớn

Ông Nguyễn Phú Cường cho biết, tổng số thu cân đối ngân sách Nhà nước vượt dự toán khá cao, tăng 14,3% so với dự toán, tăng 2,9% so với ước thực hiện năm 2021. Trong đó, cả ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương đều vượt dự toán.

Bên cạnh đó, ông Cường cũng lưu ý một số vấn đề như công tác xây dựng dự toán; đánh giá kỹ vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương, cơ cấu tăng thu ngân sách Nhà nước vẫn chưa vững chắc, tỷ trọng tăng thu từ đất còn lớn; thu ngân sách địa phương không đồng đều, nhiều địa phương ước không đạt dự toán; tồn tại bất cập trong phân cấp nguồn thu giữa Trung ương và địa phương.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ về ước thực hiện các khoản thu ngân sách Nhà nước năm nay, bảo đảm thu đúng, thu đủ, sát với tình hình thực tế.

Ông Cường cũng đề nghị báo cáo rõ nguyên nhân, trách nhiệm và giải pháp trong việc nhiều năm liền thu từ cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp không đạt dự toán; đề nghị đánh giá kỹ nguyên nhân của tình trạng nợ thuế có xu hướng tăng.

Về chi ngân sách Nhà nước năm nay, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách nêu rõ, báo cáo của Chính phủ cho thấy, chi ngân sách Nhà nước năm nay đã bảo đảm các nhiệm vụ chi quản lý Nhà nước, quốc phòng - an ninh, đối ngoại và thanh toán đầy đủ các chế độ, chính sách an sinh xã hội và các nghĩa vụ nợ đến hạn theo cam kết.

Tuy nhiên, theo ông Cường, vẫn còn một số vấn đề nổi lên trong việc phân bổ, giao dự toán chi đầu tư phát triển, tiến độ giải ngân chi đầu tư phát triển; đồng thời đề nghị Chính phủ đánh giá khả năng giải ngân vốn của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đến hết tháng năm nay, khả năng hoàn thành dự toán, làm rõ nguyên nhân và có giải pháp khắc phục.

Nhiều áp lực ảnh hưởng tới thu, chi ngân sách

Về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2023, Ủy ban Tài chính - Ngân sách lưu ý, bối cảnh năm 2023 dự kiến thế giới tiếp tục phải đối mặt với rất nhiều các yếu tố rủi ro, bất định, khó khăn, thách thức ngày càng gia tăng.

Trong nước, nền kinh tế tiếp tục phục hồi, tuy nhiên, áp lực lạm phát, tăng chi phí sản xuất, rủi ro về chuỗi cung ứng; nhu cầu các thị trường xuất khẩu lớn, truyền thống suy yếu; khả năng cạnh tranh, bảo vệ và giữ ổn định thị trường trong nước; điều chỉnh chính sách của các nền kinh tế, đối tác thương mại, đầu tư chủ yếu của nước ta; diễn biến bất thường thiên tai, dịch bệnh, bão lũ, an ninh nguồn nước... Ông Cường cho rằng, đây là những thách thức, áp lực rất lớn đối với việc thực hiện các chỉ tiêu thu, chi ngân sách Nhà nước.

Về phương án phân bổ ngân sách Trung ương, ngoài các nguyên tắc nêu trong báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị quán triệt một số nguyên tắc: Phân bổ ngân sách Trung ương phải bám sát các nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn tại các Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; đẩy nhanh tiến độ giao vốn, chỉ bố trí vốn cho các dự án đủ thủ tục đầu tư; bố trí trả nợ gốc và lãi đầy đủ, đúng hạn; xử lý dứt điểm nợ đọng xây dựng cơ bản, hoàn tối đa vốn ứng trước và đảm bảo thực hiện chính sách an sinh xã hội; dành nguồn dự phòng để chủ động xử lý các tình huống cấp bách; đồng thời bảo đảm công khai, minh bạch, tiết kiệm, tăng cường công tác phòng, chống tham nhũng.

Về kế hoạch tài chính - Ngân sách Nhà nước 3 năm 2023-2025, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho biết, qua thẩm tra nhận thấy việc lập kế hoạch tài chính ngân sách Nhà nước 3 năm 2023-2025 đã bảo đảm theo đúng quy định pháp luật, bám sát mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng và Nghị quyết của Quốc hội, phù hợp Chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực; đảm bảo được nhiệm vụ trọng tâm của giai đoạn. Đây sẽ là căn cứ bước đầu đánh giá khả năng dự kiến hoàn thành kế hoạch tài chính 5 năm 2021-2025.

Vì vậy, để bảo đảm việc đánh giá, đề nghị bổ sung phụ lục số liệu đánh giá việc dự kiến thực hiện các chỉ tiêu được quy định trong Nghị quyết số 23/2021/QH15. Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng đề nghị Chính phủ cần rà soát, xây dựng Kế hoạch tài chính 3 năm bảo đảm tính thực tế, khả thi.