Loạt quy định mới về phòng chống rửa tiền, kinh doanh vàng… có hiệu lực

Nhiều quy định mới trong lĩnh vực tài chính ngân hàng sẽ có hiệu lực từ ngày 1/11, từ quy định về xếp hạng tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, quy định về phòng chống rửa tiền… đến việc giao nhận vàng miếng.

Thứ nhất, liên quan đến quy định xếp hạng tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, ngày 31/7, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành Thông tư 21/2025 quy định xếp hạng tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, có hiệu lực từ ngày 1/11.

Điều 4 Thông tư 21/2025 quy định cụ thể về nguyên tắc và phương pháp xếp hạng tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Theo đó, việc xếp hạng cần đảm bảo phản ánh đầy đủ thực trạng hoạt động, rủi ro của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và tuân thủ đúng quy định của pháp luật.

Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được chia thành các nhóm đồng hạng.

Nhóm 1 là ngân hàng thương mại có quy mô lớn (tổng giá trị tài sản bình quân theo quý trong năm xếp hạng trên 300.000 tỷ đồng). Nhóm 2 là ngân hàng thương mại có quy mô nhỏ (tổng giá trị tài sản bình quân theo quý trong năm xếp hạng bằng hoặc thấp hơn 300.000 tỷ đồng).

Nhóm 3 là chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Nhóm 4 là công ty tài chính gồm: công ty tài chính tổng hợp, công ty tài chính bao thanh toán, công ty tài chính tín dụng tiêu dùng. Nhóm 5 là công ty cho thuê tài chính. Nhóm 6 là ngân hàng hợp tác xã. 

Căn cứ vào mức điểm xếp hạng đạt được, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được xếp vào một trong các hạng tốt (A), khá (B), trung bình (C), yếu (D) hoặc yếu kém (E).

Thứ hai là quy định về phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng. Ngày  15/9, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành Thông tư số 27/2025 hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022, có hiệu lực từ ngày 1/11.

Thông tư số 27/2025 quy định rõ mức giá trị của ngoại tệ tiền mặt, đồng Việt Nam tiền mặt, kim khí quý, đá quý, công cụ chuyển nhượng phải khai báo hải quan cửa khẩu khi cá nhân xuất cảnh, nhập cảnh và giấy tờ xuất trình cho hải quan cửa khẩu khi cá nhân xuất cảnh mang theo ngoại tệ tiền mặt, đồng Việt Nam tiền mặt, kim khí quý, đá quý phải khai báo hải quan.

Cụ thể, mức giá trị của kim khí quý (trừ vàng), đá quý là 400 trăm triệu đồng. Trong đó, kim khí quý trừ vàng gồm bạc, bạch kim, đồ mỹ nghệ và đồ trang sức bằng bạc, bạch kim; các loại hợp kim có bạc, bạch kim; đá quý gồm: kim cương, ruby, saphia và emerald.

Giấy tờ xuất trình cho hải quan cửa khẩu khi cá nhân xuất cảnh mang theo ngoại tệ tiền mặt, đồng Việt Nam tiền mặt, kim khí quý, đá quý phải khai báo hải quan gồm các giấy tờ khác chứng minh nguồn gốc hợp pháp của kim khí quý (trừ vàng), các giấy tờ xuất trình cho hải quan cửa khẩu phải là bản chính hoặc bản sao có chứng thực theo quy định của pháp luật...

Quy định thứ ba liên quan đến việc ngân hàng được giao, nhận vàng miếng. Ngày 30/9, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành Thông tư 33/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 17/2014 về phân loại, đóng gói, giao nhận kim khí quý, đá quý, có hiệu lực từ ngày 15/11.

Theo thông tư 33/2025, Ngân hàng Nhà nước nhận vàng miếng mua của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp được cấp Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng (tổ chức tín dụng, doanh nghiệp) theo văn bản xác nhận giao dịch mua, bán vàng miếng giữa Ngân hàng Nhà nước với tổ chức tín dụng, doanh nghiệp; thực hiện kiểm đếm, nhận và ghi ký mã hiệu, số sê ri (nếu có) theo miếng nguyên bao bì của ngân hàng thương mại, doanh nghiệp được cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng và đơn vị gia công.

Thông tư 33 cũng bổ sung nội dung tổ chức tín dụng nhận vàng miếng từ khách hàng, thực hiện nhận theo miếng. Tổ chức tín dụng giao vàng miếng cho khách hàng, thực hiện giao theo miếng.

Thứ tư là quy định về cung ứng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt. Ngày 30/9, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành Thông tư 30/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 15/2024 quy định về cung ứng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, có hiệu lực từ ngày 18/11.

Trong đó, Thông tư 30/2025 bổ sung quy định về xác thực danh tính khách hàng, yêu cầu cá nhân là công dân Việt Nam phải xuất trình căn cước công dân hoặc định danh điện tử mức độ 2; đối với người nước ngoài cư trú tại Việt Nam, phải có hộ chiếu, giấy tờ tương đương hoặc định danh điện tử mức độ 2 khi sử dụng dịch vụ.

Ngoài ra, văn bản này cũng siết chặt trách nhiệm của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán trong việc xử lý khiếu nại, tố giác hành vi vi phạm, đồng thời yêu cầu đảm bảo hệ thống thanh toán trực tuyến không bị gián đoạn quá 4 giờ/năm.

Trong tháng 11, quy định mới về Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống quỹ tín dụng nhân dân… cũng có hiệu lực thi hành.