Lo ngại khi giao NHNN mua vàng dự trữ trong dân

 

Theo ước tính, người dân đang giữ khoảng trên 500 tấn vàng, tương đương trên 20 tỷ USD. Bằng cách nào để Nhà nước sử dụng được số vàng đang nằm trong dân, phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển đang là vấn đề lớn được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm để tìm ra các biện pháp khả thi, hiến kế cho Chính phủ.

 

Có ý kiến cho rằng nên giao cho Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mua vàng dự trữ trong dân hoán đổi ra ngoại tệ bổ sung cho quỹ ngoại hối dự trữ của Nhà nước. Nếu xét về lý thuyết thì việc này có cơ sở vì giá vàng trong nước đã về ngang với giá quốc tế, trong khi đó Nhà nước có chủ trương hạn chế dần và tiến tới không cho phép mua bán vàng miếng trên thị trường tự do. Nếu có cơ chế đảm bảo lợi ích của người dân như Nhà nước mua vàng theo giá quốc tế thì việc Ngân hàng Nhà nước mua vàng trong dân có nhiều khả năng thành công.

 

Tuy nhiên, theo tác giả Phí Đăng Minh trong bài viết “Biện pháp nào để Nhà nước sử dụng được số vàng dự trữ trong dân” đăng trên website Ngân hàng Nhà nước, việc giao cho Ngân hàng Nhà nước mua vàng dự trữ trong dân vẫn còn nhiều khó khăn trở ngại.

 

Trước tiên cần tính đến việc phát hành tiền ra với số lượng khá lớn để mua vàng sẽ tác động đến chỉ số giá cả tiêu dùng (CPI). Việc này có thể chưa phù hợp với chủ trương của Nhà nước giai đoạn này là tập trung kiềm chế lạm phát. Do đó, cần phải có những phân tích sâu về việc tăng cung ứng tiền mua vàng thực chất là phát hành tiền được đảm bảo bằng vàng, ngoại tệ có ảnh hưởng đến lạm phát không, nếu có mức độ ảnh hưởng thế nào. Từ đó, đánh giá mặt lợi, mặt hại của vấn đề này để quyết định. Thực tế cho thấy biện pháp nào cũng có 2 mặt, song nếu “lợi” nhiều hơn “hại” thì vẫn nên lựa chọn.

 

Thứ hai, cần tính đến rủi ro sẽ rất lớn khi Ngân hàng Nhà nước mua vàng dự trữ nếu giá vàng thế giới giảm mạnh như những năm 90. Ví dụ khi mua vào giá vàng quốc tế là 1.400 USD/ounce, sau 6 tháng giá vàng thế giới giảm xuống còn 700 USD/ounce hoặc 1.000 USD/ounce, khi đó số vàng trong kho không thay đổi về số lượng tuyệt đối song về giá trị quy ra ngoại tệ và VND sẽ giảm mạnh. An toàn - một trong ba nguyên tắc quản lý ngoại hối dự trữ của Nhà nước sẽ bị ảnh hưởng. Do đó, việc mua vàng dự trữ trong dân phải được xây dựng thành đề án hoàn chỉnh, đảm bảo số vàng mua được phải thực hiện hoán đổi ra ngoại tệ ngay, càng nhanh càng tốt mới tránh được thiệt hại.

 

Thứ ba là tâm lý mua vàng tích trữ đề phòng giá cả biến động của người dân đã ăn sâu vào tiềm thức, trở thành thói quen của người dân. Việc huy động mua vàng của người dân vì thế sẽ không dễ dàng nhất là trong tình hình kinh tế trong nước và quốc tế diễn biến phức tạp, chính trị thế giới thiếu ổn định, lạm phát của nhiều nước gia tăng...

 

Theo đánh giá của các chuyên gia, do nhu cầu vàng cho các ngành công nghiệp, chế biến kim hoàn và đầu tư của các nước (đặc biệt là nhu cầu của Ấn Độ, Trung Quốc chưa giảm), cộng thêm khả năng phục hồi kinh tế toàn cầu, tiền tệ, lạm phát và tình hình chính trị của các nước Trung Đông chưa được cải thiện nên nhu cầu vàng của các nước năm 2011 có thể còn tiếp tục tăng. Trong năm 2011 này, không loại trừ khả năng một số nước có tỷ lệ dự trữ vàng/tổng số dự trữ ngoại hối thấp sẽ mua thêm vàng để bổ sung cho dự trữ nhằm đa dạng hóa việc dự trữ ngoại hối và giảm bớt rủi ro khi nắm giữ quá nhiều đồng USD.

 

Ngược với tình hình biến động của giá vàng thế giới, giá vàng ở Việt nam có xu hướng giảm xuống là do chịu sự điều chỉnh của chính sách vĩ mô của Nhà nước (ngày 24/2/2011 Chính phủ ban hành Nghị quyết số 11 về những giải pháp chủ yếu tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội). Kéo giá vàng trong nước ngang với giá vàng thế giới là thành công lớn trong việc thực hiện các biện pháp tăng cường quản lý thị trường vàng của Chính phủ.