Lãi suất huy động có khả năng giảm tiếp sau Tết Nguyên đán?

Cung tiền đạt hơn 10 triệu tỷ đồng

Theo ghi nhận của Công ty chứng khoán SSI tại báo cáo thị trường tiền tệ mới công bố, ngoại trừ 4 ngân hàng thương mại (NHTM) nhà nước và một vài NHTM lớn, lãi suất huy động các kỳ hạn 1 đến dưới 6 tháng của hầu hết các NHTM trong những tháng gần đây đều đang ở mức 5,5%/năm nên khi trần lãi suất huy động giảm, một loạt các NHTM cũng điều chỉnh giảm lãi suất ở kỳ hạn này về mức 5%/năm kể từ ngày 19/11/2019.

Điểm đáng chú ý là các kỳ hạn dài hơn cũng đã bắt đầu giảm, rõ rệt nhất là ở nhóm các NHTM có thị phần nhỏ (giảm 20-30 điểm %), thu hẹp mức chênh lệch lãi suất với nhóm các NHTM lớn.

Lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng dao động trong khoảng 4,1-5%/năm, từ 6 đến dưới 12 tháng trong khoảng 5,5-7,5%/năm và từ 12-13 tháng là 6,4-7,9%/năm.

Theo số liệu từ NHNN, tính đến hết 9 tháng 2019, mặc dù tăng trưởng tín dụng (9,4% so với đầu năm) thấp hơn so với cùng kỳ 2018 (tăng trưởng 10,33%) nhưng tổng phương tiện thanh toán (cung tiền M2) đã đạt hơn 10 triệu tỷ đồng, tăng 9,47% so đầu năm, cao hơn khá nhiều mức tăng 9,04% của cùng kỳ 2018 nhờ các giao dịch mua vào ngoại tệ.

Bên cạnh việc thể hiện quan điểm hỗ trợ tăng trưởng rõ ràng hơn, NHNN cũng đã ban hành Thông tư 22/2019/TT-NHNN về tỷ lệ đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng và Thông tư 18/2019/TT-NHNN quy định về cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính.

SSI đánh giá, việc kiểm soát tăng trưởng tín dụng tổng thể cùng với lộ trình siết chặt các quy định an toàn về vốn và tín dụng cho thấy quan điểm điều hành thận trọng của NHNN. Giảm lãi suất vẫn đang được cân đối với kiểm soát lạm phát, tỷ giá và sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng.

Các chuyên gia SSI đồng thời cũng cho rằng, trong tháng 12, cung cầu ngoại tệ vẫn thuận lợi nhưng do lạm phát nên lãi suất thị trường 1 sẽ khó giảm. Tuy nhiên, sang năm 2020, với dự báo lạm phát sẽ hạ nhiệt nhanh sau Tết Nguyên đán, lãi suất huy động có thể tiếp tục được định hướng giảm tiếp 0,5%-1% từ đó kéo giảm lãi suất cho vay.

Các kỳ hạn dài trên 12 tháng sẽ giảm chậm hơn do các quy định về tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn và vẫn có sự phân hóa lãi suất giữa các nhóm NHTM lớn và nhỏ.

Theo quy định tại Thông tư 22, giới hạn tỷ lệ cấp tín dụng so với huy động (LDR) của các NHTM sẽ được thống nhất ở mức 85% thay vì áp dụng mức 90% với các NHTM nhà nước, 80% với NHTM tư nhân và nước ngoài.

Báo cáo của SSI lưu ý, tại thời điểm 30/9/2019, LDR của nhóm các NHTM nhà nước đang là 91,47% và của các NHTM cổ phần đang là 84,6%. Với quy định mới này, các NHTM nhà nước vốn dĩ có nguồn vốn dồi dào nhưng đầu ra tín dụng sẽ bị hạn chế hơn do các quy định về an toàn vốn và tỷ lệ LDR. Trong khi đó, các NHTM cổ phần còn dư địa để gia tăng tín dụng, do đó có thể sẽ chấp nhận mức lãi suất huy động cao hơn.

Tỷ giá USD/VND có thể điều chỉnh 1-2% trong năm 2020

Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất VND tăng mạnh nửa cuối tháng 11 trong khi lãi suất USD lại giảm khoảng 25 điểm phần trăm sau bước cắt giảm lãi suất lần 3 của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) vào cuối tháng 10 khiến cho chênh lệch lãi suất VND-USD tăng mạnh từ mức xấp xỉ 0 lên tới 2,4%/năm.

Cùng với đó là bối cảnh quốc tế ổn định, tỷ giá USD/CNY giảm về quanh mốc 7,0 nên tỷ giá USD/VND giao dịch trên ngân hàng giảm 10 VND/USD, về mức 23.110/23.260; chênh lệch tỷ giá mua vào – bán ra giữ ở mức cao (150 VND/USD). Như vậy, tỷ giá mua vào của ngân hàng tại cuối tháng 11 đã thấp hơn thời điểm cuối năm 2018 là 55 VND/USD, tương đương 0,24%.

Trong khi đó, yếu tố mùa vụ lại khiến tỷ giá tự do nhích tăng 60 VND/USD, lên 23.240/23.260, tương đương tăng 0,26% so với tháng trước nhưng vẫn thấp hơn 0,13% so với thời điểm cuối năm 2018.  

Ngoại trừ 2 tháng 5 và tháng 6 tỷ giá bật tăng do leo thang chiến tranh thương mại khiến đồng CNY mất giá, tỷ giá mua vào của các NHTM luôn ở mức ngang bằng hoặc thấp hơn tỷ giá mua vào của NHNN là 23.200 VND/USD. Nhờ vậy, NHNN đã mua được lượng lớn ngoại tệ, nâng dự trữ ngoại hối lên mức kỷ lục 73 tỷ USD, tương đương khoảng 14 tuần nhập khẩu và các NHTM cũng gia tăng lợi nhuận từ hoạt động ngoại hối.

Vào ngày giao dịch cuối cùng của tháng, NHNN đã giảm tỷ giá mua vào 25 VND/USD, xuống 23.175 VND/USD. SSI cho rằng, lực hút ngoại tệ về NHNN có thể giảm bớt, gián tiếp đẩy nguồn cung ngoại tệ ở lại thị trường trong giai đoạn cao điểm cuối năm. Đồng thời, động thái này tạo tín hiệu về chính sách quản lý linh hoạt, có tăng, có giảm không chỉ cho các thành viên thị trường mà cho cả các cơ quan nước ngoài khi đánh giá về chủ trương điều hành tỷ giá của Việt nam.

Báo cáo của SSI nhận định, bước vào tháng cuối năm, có rất nhiều yếu tố cùng đan xen tác động lên tỷ giá. Bên cạnh các diễn biến phức tạp từ bên ngoài, trong nước, cầu ngoại tệ tăng cao phục vụ nhu cầu nhập khẩu hàng hóa, thặng dư thương mại giảm mạnh, trạng thái ngoại tệ của các NHTM cũng bớt dồi dào do đã bán một lượng lớn ngoại tệ về NHNN sẽ tạo áp lực lên tỷ giá.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, chênh lệch lãi suất VND-USD trên liên ngân hàng nới rộng, dòng kiều hối và ngoại tệ từ các giao dịch hợp tác kinh doanh, bán vốn vẫn tích cực sẽ hỗ trợ neo giữ tỷ giá.

“Rất có thể tỷ giá USD/VND cuối năm 2019 sẽ thấp hơn hoặc bằng tỷ giá cuối năm 2018, đánh dấu một năm điều hành tỷ giá thành công của NHNN” - chuyên gia SSI ghi nhận.

Cùng với đó, SSI cũng cho rằng, thực tế, việc giữ tỷ giá ổn định trong năm 2019 phản ánh các nền tảng vĩ mô tích cực của Việt Nam nhưng cũng khiến VND tăng giá trong tương quan với các đối tác lớn.

Các quốc gia này vẫn đang mở rộng quy mô nới lỏng tiền tệ, đồng nội tệ của họ sẽ còn giảm giá trong năm 2020 và vì vậy về lâu dài sẽ tạo ra bất lợi nhất định cho hàng hóa Việt Nam nếu VND vẫn giữ giá.

Xét trong bối cảnh tổng thể cùng việc cân đối với quan hệ thương mại Việt – Mỹ, SSI dự báo, mức điều chỉnh của đồng VND trong năm 2020 nếu có sẽ nằm trong khoảng 1%- 2% và sẽ được điều chỉnh dần từng bước tùy thuộc vào các diễn biến trên thế giới.

Mai Chi