Kiến nghị cổ phần hoá bệnh viện công, niêm yết trên sàn chứng khoán

Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) vừa có một số kiến nghị về hệ thống giải pháp chính sách để cải tổ hệ thống bệnh viện công lập. Theo đó, cho rằng, còn tồn tại nhiều hạn chế, tiêu cực trong hệ thống bệnh viện công lập từ nhiều năm nay mà chưa tìm ra phương thuốc cứu chữa.

Chưa tìm ra "phương thức cứu chữa"

Cụ thể, suất đầu tư cho cơ sở hạ tầng, máy móc thiết bị rất cao, có khi gấp đôi so với khu vực tư nhân. Điều đáng nói là chất lượng xây dựng công trình, và có thể bao hàm chất lượng máy móc thiết bị là kém. Điều này ảnh hưởng rất lớn tới giá viện phí hay đòi hỏi rất lớn và lãng phí tới sự bao cấp vốn lớn của Nhà nước.

Giá thuốc mua vào rất đắt do thiếu cơ chế đấu thầu công khai minh bạch và chuyên nghiệp, thuốc vào bệnh viện thì phải qua nhiều tầng lớp trung gian. Giá thuốc cao, suất đầu tư cho máy móc thiết bị cao sẽ làm cho giá viện phí tăng lên hay chất lượng phục vụ sẽ giảm theo.

Người bệnh vào bệnh viện khám chữa bệnh, ngoài các chi phí chính thức như viện phí, tiền mua thuốc thì còn phải chịu nhiều chi phí không chính thức như tiền phong bì, chi phí khám chữa bệnh vượt tuyến, rồi việc phải mang theo người nhà đi chăm sóc bệnh nhân.

Chất lượng phục vụ người bệnh, chất lượng khám chữa bệnh tại các bệnh viện lớn hàng đầu như Bạch Mai, Việt Đức… cũng đang có nhiều vấn đề bởi cơ chế thu nhập hiện hành, bởi tiêu cực trong việc tuyển dụng đề bạt và cơ chế quản lý bệnh viện chưa chuyên nghiệp...

Đặc biệt, tình trạng luôn quá tải tại các bệnh viện lớn tại Hà Nội, TPHCM đi kèm với tình trạng khám chữa bệnh vượt tuyến lớn cho thấy, có 1 khoảng cách rất lớn về chất lượng khám chữa bệnh giữa thành thị và nông thôn hay là có 1 khoảng cách rất lớn về năng lực trình độ của bác sỹ ở thành thị và nông thôn.

Nguyên nhân được VAFI chỉ ra là do hệ thống bệnh viện Nhà nước đang chiếm chỉ đạo (khoảng 90%) , đang được vận hành theo cơ chế quan liêu, bao cấp không chuyên nghiệp, cho nên sự không chuyên nghiệp trong dịch vụ khám chữa bệnh, tình trạng tiêu cực tham nhũng trong xây dựng cơ sở vật chất cho bệnh viện, trong việc mua thuốc tồn tại và phát triển là đương nhiên.

"Nếu chúng ta có giải quyết được 100 vụ "VN pharma “ thì lại có hàng trăm “ VN pharma” xuất hiện nhưng có thể hoạt động dưới hình thức khéo léo tinh vi hơn", văn bản do Phó Chủ tịch VAFI Nguyễn Hoàng Hải nêu.

VAFI cũng cho rằng, Bộ Y tế hiện chưa có cơ chế chính sách để đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế quản trị bệnh viện công lập. Hiện nay hầu như toàn bộ hệ thống bệnh viện công lập hoạt động theo cơ chế đơn vị hành chính sự nghiêp có thu, bị chia thành nhiều cấp quản lý từ Bộ y tế, Sở y tế,…. cơ chế quản lý vận hành là không chuyên nghiệp và đang mang nặng tính hành chính, quan liêu bao cấp.

Cần có "cách mạng trong ngành y tế"

Với những tồn tại trên, VAFI khuyến nghị cần thực hiện một cuộc Cách mạng trong ngành y tế.

Theo đó, giai đoạn 1 sẽ chuyển toàn bộ bệnh viện nhà nước từ hình thức đơn vị sự nghiệp công lập sang phương thức doanh nghiệp công ích hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, phải công khai tình hình hoạt động, tình hình tài chính như doanh nghiệp niêm yết, phải thực hiện kiểm toán hàng năm, phải có hội đồng quản trị từ 3 đến 5 thành viên và có ban kiểm soát.

Tuy nhiên để cho các bệnh viện hoạt động hiệu quả và an toàn, tránh tình trạng bệnh viện bị thua lỗ, giải thể phá sản thì phải giới hạn hoạt động đi vay của bệnh viện, cần khống chế chỉ cho phép bệnh viện được vay không quá 50% vốn của chủ sở hữu.

Tiếp đó, trong giai đoạn 2 sẽ cổ phần hóa các bệnh viện mạnh và đầu ngành như Bạch Mai, Việt Đức, K, phụ sản TW, Nhi đồng, chợ Rẫy… và các bệnh viện xin tự nguyện cổ phần hóa. Sau đó thực hiện việc niêm yết trên thị trường chứng khoán cho các doanh nghiệp này để làm sâu sắc cơ chế công khai minh bạch hiệu quả, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp này dễ dàng huy động được vốn từ thị trường chứng khoán. Các bệnh viện lớn này sẽ đóng vai trò là các bệnh viện mẹ để làm cơ sở cho 1 tiến trình từng bước hợp nhất, sáp nhập các bệnh viện nhỏ, các bệnh viện ở tuyến tỉnh, bệnh viện huyện.

"Đây là tiến trình hình thành nên các Tập đoàn bệnh viện có cổ phần nhà nước chiếm đa số tuyệt đối (trên 65% vốn điều lệ), mang thương hiệu Việt Đức, Bạch Mai, Chợ Rẫy… xuống tận cấp huyện. Người dân ở nông thôn khi đó chỉ cần tới chi nhánh BV Bạch Mai, Chợ Rẫy , Việt Đức…đóng tại huyện mình khám bệnh, thay vì phải vất vả vượt tuyến", VAFI đề xuất.

Phương Dung