Không bịt mặt khi rút tiền tại máy ATM

Loại hình giao dịch gian lận thẻ giả đang là vấn nạn cần phải được quan tâm giải quyết tại thị trường thẻ Việt Nam trong thời gian gần đây, đặc biệt là trong quý II/2011. Từ đầu năm 2011 đến nay, theo thống kê của Tiểu ban quản lý rủi ro Hội thẻ Việt Nam đã có 5 vụ gắn các thiết bị đánh cắp thông tin thẻ (ATM skimming) để rút tiền được phát hiện diễn ra ở các ngân hàng khác nhau. Số lượng thẻ ATM nghi ngờ bị đánh cắp dữ liệu ước tính khoảng 470 thẻ, giá trị tổn thất khoảng 300 triệu đồng. Nếu không có biện pháp kịp thời ngăn chặn, con số này có thể tăng lên, gây thiệt hại rất lớn cho các ngân hàng, đặc biệt trong thời điểm cuối năm.

Ông Lê Minh Loan, Trưởng phòng Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết: Trong năm vừa qua, tỷ lệ tội phạm gian lận qua thẻ có xu hướng tăng cao hơn những năm trước đó. Nổi lên là tình trạng sử dụng thông tin trái phép thẻ của người khác để đặt mua đồ trên mạng, với những mặt hàng, dịch vụ phổ biến như mua đồ điện tử, vé máy bay… và giá trị số hàng hóa bị mua trái phép lên tới hàng tỷ đồng.

Cũng theo ông Loan, một xu hướng mới đối với việc gian lận thẻ là các đối tượng là người nước ngoài khi vào Việt Nam đã sử dụng thẻ tín dụng giả (được làm từ nước ngoài) để mua hàng hóa thanh toán qua thẻ. Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã bắt hơn 10 vụ trong năm 2011. Gần đây nhất là trường hợp mang quốc tịch Malaysia đã bị công an thành phố Hà Nội xử phạt 36 tháng tù giam.

Sự gia tăng của các loại tội phạm thẻ đang đe dọa đến vấn đề đảo bảo an ninh, an toàn cho hoạt động kinh doanh thẻ, qua đó gây áp lực lớn cho việc bảo đảm quyền lợi của khách hàng cũng như của ngân hàng.

Ông Nguyễn Hà, Trưởng phòng thẻ Vietinbank đưa ra một con số báo động, từ đầu năm tới nay đã có khoảng 350 thẻ giả được đưa vào sử dụng chủ yếu tập trung tại hai thành phố lớn, trong số đó các cơ quan trực tiếp thu được khoảng hơn 100 thẻ giả.

Theo đó, với hơn 40 triệu thẻ do 50 tổ chức phát hành, cơ bản là sử dụng thẻ từ (hiện có một số ngân hàng dùng thẻ chip có tính bảo mật cao hơn nhưng tỷ lệ rất ít) thì nguy cơ chủ thẻ bị mất tiền là rất cao. Đặc điểm của các tội phạm người Việt sử dụng công cụ phần mềm tấn công vào các sever, mạo danh chủ tài khoản. Bà Nguyễn Thu Hà, Chủ tịch Hội thẻ Việt Nam cho biết, nếu chủ tài khoản bị mất tiền mà không do lỗi của họ thì khoản tiền bị mất đó ngân hàng sẽ phải chịu trách nhiệm.

Theo gợi ý từ ông Đặng Công Hoàn, Giám đốc Trung tâm Thẻ Techcombank, khi giao dịch tại ATM, nếu ATM chưa được trang bị thiết bị che bàn phím, khách hàng nên dùng tay che bàn phím khi nhập PIN để rút tiền nhằm tránh kẻ xấu quay camera trộm dữ liệu. Nếu ATM có các biểu hiện lạ so với bình thường thì liên hệ ngay với ngân hàng đặt máy ATM để có thể xử lý kịp thời đề phòng các trường hopự tội phạm đặt các thiết bị skimming. Nếu máy ATM chậm trả tiền, khách hàng nên đợi ít nhất 60 giây chờ tiền ra. Trong trường hợp máy ATM chưa trả tiền mà màn hình trở lại chế độ bình thường, khách hàng nên gọi ngay đến số đường dây nóng của ngân hàng in sau thẻ để được hỗ trợ; Không vứt hóa đơn giao dịch thẻ một cách bừa bãi sau khi thực hiện giao dịch; Nên đăng ký sử dụng dịch vụ biến động số dư qua SMS để thuận tiện theo dõi các giao dịch được thực hiện từ số thẻ của mình…

Đối với hiện tượng ATM skimming, các chuyên gia ngân hàng gợi ý các chủ thẻ nên theo dõi xem có thiết bị lạ nào gắn vào khe đọc thẻ hoặc có nhiều camera cùng gắn tại một máy ATM. Nếu thấy bề mặt ATM có lắp thêm các thiết bị khác thường, ngừng giao dịch và báo ngay cho ngân hàng sở hữu máy ATM; Khi nhập mật khẩu nên cố gắng dùng tay che chắn và giữ khoảng cách an toàn với những người xung quanh ATM; Không bịt mặt khi rút tiền và không nên rút tiền tại các ATM vắng người qua lại, nhất là vào lúc trời tối; Không nên dùng mật khẩu ATM là số điện thoại hoặc số chứng minh thư nhân dân, không nên dùng cố định số mật khẩu ATM, thay đổi để đảm bảo an toàn.

Ngược lại, chủ thẻ nên sử dụng dịch vụ SMS banking (nếu có) để nhận được thông báo về số dư tài khoản qua tin nhắn SMS ngay khi có phát sinh giao dịch. Nhờ đó, khách hàng có thể phát hiện những giao dịch nghi ngờ để kịp thời ngăn chặn. Sau khi hoàn tất giao dịch, nhớ lấy lại thẻ và hóa đơn; đặc biệt không vứt hóa đơn vào thùng rác cạnh ATM vì trong hóa đơn có ghi các thông tin thẻ.

Và để tăng cường an ninh cho máy ATM dịp Tết, Ngân hàng Nhà nước đã có chỉ đạo các tổ chức phát hành thẻ phối hợp với cơ quan an ninh kiểm soát đối với các máy ATM. Ngân hàng Nhà nước cũng đang khẩn trương lấy ý kiến để hoàn tất thông tư về việc trang bị, quản lý, vận hành, đảm bảo an toàn hoạt động của máy giao dịch tự động. Theo dự thảo thông tư, các ngân hàng phải trang bị camera và đảm bảo hoạt động giám sát của camera tại các ATM. Hình ảnh thu được của camera phải được lưu trữ tối thiểu 30 ngày. Khách hàng không được che mặt hoặc ngăn ngừa camera giám sát ghi lại nhận diện của mình khi sử dụng ATM.

Các giao dịch thực hiện tại ATM bởi người che mặt hoặc ngăn cản camera ghi lại nhận diện bị coi là giao dịch có dấu hiệu gian lận. Tổ chức cung ứng dịch vụ có quyền từ chối thực hiện giao dịch hoặc tạm ngừng cung cấp dịch vụ để xác minh khi phát hiện khách hàng che mặt hoặc ngăn cản camera nhận diện trong quá trình thực hiện giao dịch tại ATM.

An Hạ