Kẻ thù vô hình đang “ngáng đường” siêu dự án nghìn tỷ USD của Trung Quốc

Nhiều dự án bị trì hoãn

Sáng kiến "Vành đai và Con đường" của Trung Quốc đang gặp nhiều thách thức trong việc giảm thiểu nguy cơ chuỗi cung ứng bị tê liệt khi đại dịch Covid-19 khiến chính phủ các quốc gia trên thế giới ban hành lệnh cấm đi lại và kiểm soát biên giới nghiêm ngặt. Sự trì hoãn của các dự án và chi phí vượt hạn mức sẽ làm giảm uy tín của Trung Quốc về các dự án trong tương lai.

Tuy nhiên, hàng loạt các dự án trong sáng kiến “Con đường tơ lụa hiện đại” của Trung Quốc nối liền châu Á, châu Âu và châu Phi qua một mạng lưới cảng biển, đường cao tốc và đường sắt đang gặp rất nhiều khó khăn.

Tại Indonesia, đại dịch đang đặt gánh nặng lên dự án tuyến đường sắt nối thủ đô Jakarta với thị trấn trên núi Bandung kéo dài 150 km trị giá 6 tỷ USD do các công ty Trung Quốc và Indonesia nhận thầu.

Chandra Dwiputra, Chủ tịch của KCIC cho biết, đại dịch Covid-19 đã gây ra sự chậm trễ trong việc cung cấp nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc. Cùng với sự chậm trễ này, hiện tại có hơn 300 công nhân và chuyên gia Trung Quốc vẫn chưa thể quay trở lại làm việc do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 khiến việc nhập cảnh khó khăn hơn. Tuy nhiên, các hoạt động xây dựng vẫn đang được tiến hành.

Một dự án khác cũng thuộc Indonesia là dự án đập thủy điện gây tranh cãi của Trung Quốc đang được xây dựng trong rừng nhiệt đới Batang Toru trên đảo Sumatra - nơi sinh sống duy nhất của loài đười ươi Tapanuli đang bị đe dọa tuyệt chủng - cũng đang bị chậm trễ do lệnh cấm nhập cảnh đối với công nhân Trung Quốc.

Ảnh hưởng của đại dịch đối với sáng kiến

Vào tuần trước, Ủy ban quản lý và giám sát tài sản thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc cho biết rằng, đại dịch đã gây ra những rủi ro đối với các dự án trong sáng kiến Vành đai và Con đường.

Xia Qingfeng, người đứng đầu bộ phận truyền thông của Ủy ban cho biết: “Hàng loạt quốc gia bị ảnh hưởng bởi đại dịch trên khắp thế giới đang thắt chặt các biện pháp kiểm soát, dẫn tới ảnh hưởng tiêu cực đối với chuỗi cung ứng và nền công nghiệp toàn cầu”.

“Các doanh nghiệp nhà nước cũng đang bị chậm trễ trong việc thực hiện hợp đồng, thiếu các dự án mới, và chịu rủi ro đối với nguồn cung nguyên liệu thô”, ông nói.

Khi đại dịch Covid-19 lan rộng khắp toàn cầu, các cơ quan kiểm soát của chính phủ đã buộc phải đóng cửa biên giới, khiến một số dự án vành đai và con đường rơi vào tình trạng khó tiếp cận với các thiết bị, linh kiện cần thiết cùng với đó là đội ngũ chuyên gia Trung Quốc, ngay cả khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã mở cửa trở lại.

Trong hai tháng đầu năm, chỉ có 39.000 người lao động Trung Quốc ra nước ngoài, giảm 29.000 người so với cùng kỳ năm 2019 - theo số liệu của chính phủ Trung Quốc.

Cuối tháng 2, số người lao động Trung Quốc ở nước ngoài là 778.000 người, giảm 188.000 người so với một năm trước đó.

Các yêu cầu phong tỏa và cách ly đối với người Trung Quốc trong dự án Hành lang Kinh tế Trung Quốc - Pakistan cũng đã khiến hoạt động xây dựng ở đây bị đóng băng trong tối đa 8 tuần. Trong khi đó, Bangladesh cũng thông báo trì hoãn đối với các dự án đường bộ, cầu và nhà máy năng lượng trong sáng kiến "Vành đai và Con đường".

Một trong những dự án phát triển "Vành đai và Con đường" lớn nhất tại Sri Lanka, Port City Colombo, một công trình phát triển thành phố lớn được xây dựng trên vùng đất khai hoang từ Ấn Độ Dương, cũng đã bị ảnh hưởng bởi đại dịch.

Kassapa Senarath - người đứng đầu phòng quan hệ công chúng vì sự phát triển, cho biết các biện pháp hạn chế nhập khẩu và kiểm dịch của chính phủ đối với người lao động nước ngoài đã có tác động nhẹ đến dự án trị giá 1,4 tỷ USD nằm bên ngoài thủ đô Colombo.

Nguy cơ về tương lai bất ổn

Một cựu quan chức chính phủ và nhà kinh tế Sri Lanka giấu tên nhận định: “Chính phủ Sri Lanka đã thực hiện lệnh cấm hoàn toàn đối với việc nhập khẩu các hàng hóa không thiết yếu để ngăn chặn đồng rupee và bảo toàn dự trữ ngoại hối, cắt giảm nhập khẩu thiết bị và máy móc xây dựng của Trung Quốc.”

"Ngân hàng trung ương đã yêu cầu các ngân hàng không mở cửa cơ sở ngân hàng đối với các hoạt động nhập khẩu như vậy. Luật này sẽ có hiệu lực trong 3 tháng, và áp dụng với tất cả các loại nhập khẩu từ tất cả các quốc gia khác. Hiện tại vẫn chưa rõ liệu luật có được nới lỏng trong tương lai hay không", người này nói.

Sri Lanka là quốc gia có nhiều dự án liên quan tới Vành đai Con đường, bao gồm dự án cảng nước sâu Hambantota với những chỉ trích về "ngoại giao bẫy nợ" của Trung Quốc.

Mặc dù phía Bắc Kinh khẳng định, sự chậm trễ đối với các dự án là tạm thời, song một số nhà phân tích vẫn tỏ ra quan ngại. Đơn vị tình báo kinh tế (EIU) cho biết trong một báo cáo tuần trước, đại dịch sẽ làm "trật bánh" và hợp tác các dự án của Trung Quốc vào năm 2020.

Kể từ tháng 1 đầu năm nay, Trung Quốc đã ký thỏa thuận cho một số dự án Vành đai và Con đường mới, tại các nước bao gồm Myanmar, Nigeria và Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng EIU cảnh báo các nước này về nguy cơ phải đối mặt với sự chậm trễ về tài chính cũng như uy tín của Trung Quốc.

Marie Lam-Frendo, giám đốc điều hành của Trung tâm cơ sở hạ tầng toàn cầu G20, cho biết tác động của đại dịch đối với kế hoạch “Vành đai và Con đường” sẽ được chứng kiến tại các dự án của Trung Quốc tại nước ngoài.

Lam-Frendo cho biết: “Có nhiều dấu hiệu cho thấy các dự án vành đai và con đường gần Trung Quốc, đặc biệt là ở Đông Nam Á, đang bị cản trở bởi dòng chảy không ổn định của lực lượng công nhân Trung Quốc và nguồn cung xây dựng".

Hương Vũ

Theo SCMP