Huy động vốn ngân hàng: Thừa VNĐ, thiếu ngoại tệ

Tiền gửi của các tổ chức tăng cao

Mặc dù mặt bằng lãi suất tiền gửi khá ổn định; lãi suất thị trường liên NH ở mức thấp (lãi suất trúng thầu trái phiếu chính phủ phiên gần nhất kỳ hạn 5 năm là 7,15%/năm), các thành viên Hiệp hội NH thoả thuận điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi... nhưng nguồn vốn huy động của các NH trong 6 tháng đầu năm 2007 vẫn tăng cao.

Riêng Hà Nội (địa bàn chiếm gần 40% tổng vốn huy động toàn hệ thống), vốn huy động từ các tổ chức (phi TCTD) và dân cư cuối tháng 6/2007 tăng 21% so cuối năm 2006, trong khi đó tỉ lệ sử dụng vốn để cho vay và đầu tư chỉ đạt 46,3%/ vốn huy động.

Nguồn vốn tăng mạnh trước hết là do vẫn chưa có kênh đầu tư nào thay được kênh NH. TTCK sụt giảm, thị trường BĐS vẫn "đóng băng", giá vàng biến động khá thất thường... Bên cạnh đó, vốn tăng cũng là kết quả cạnh tranh quyết liệt của các NH như mở rộng mạng lưới, tìm kiếm các khách hàng mới...

Tuy nhiên, đây là năm thứ hai nguồn vốn dân cư tiếp tục có xu hướng tăng chậm lại. Hiện tiền gửi từ các tổ chức đã chiếm đến 61% vốn huy động của các NH ở Hà Nội. Nguồn này đang có mức tăng rất cao, gấp 3 lần mức tăng tiền tiết kiệm.

Trước nguy cơ sụt giảm nguồn tiết kiệm, các NH tiếp tục đẩy mạnh tìm kiếm vốn từ KBNN, các tổ chức bảo hiểm, quỹ hỗ trợ, các dự án ODA... để khai thác, các nguồn vốn tiền gửi lớn, ổn định. Đồng thời tiếp cận, ký hợp đồng với các đơn vị có nguồn thu thường xuyên như ngành điện, nước, bưu điện... để thu hút tiền gửi đồng thời cung cấp các dịch vụ NH.

Vẫn thiếu vốn ngoại tệ

Mức tăng vốn huy động ngoại tệ 6 tháng đầu năm của các NH đạt rất thấp so mức tăng tiền gửi VNĐ (ở Hà Nội tỉ lệ tăng tương ứng là 5%&28%). Cơ cấu kỳ hạn tiền gửi ngoại tệ của các NH hiện cũng không vững chắc, phần lớn là tiền gửi không kỳ hạn của một số DNNN lớn.

Tại một chi nhánh ngân hàng ở HN, mặc dù ngoại tệ chiếm đến 33% tổng vốn huy động nhưng chủ yếu là tiền gửi của một Tổng công ty, nguồn này sẽ giảm ngay lập tức nếu tổng công ty đó có nhu cầu rút vốn về.

Mặc dù các NH đưa ra các đợt phát hành kỳ phiếu ngoại tệ với các kỳ hạn và mức lãi suất hấp dẫn, tăng lãi suất huy động... nhưng nguồn tiết kiệm ngoại tệ vẫn rất hạn chế.

Sở Giao dịch NH Ngoại thương VN cho biết, huy động vốn từ dân cư bằng ngoại tệ giảm là do tỉ giá ngoại tệ thời gian qua tương đối ổn định trong khi lãi suất tiền gửi ngoại tệ luôn thấp hơn VNĐ nên người dân có xu hướng chuyển đổi từ ngoại tệ sang VNĐ để gửi tiết kiệm. Nhiều NH đang lo lắng vì sự khan hiếm vốn ngoại tệ để đáp ứng nhu cầu vay của các DN XNK vào cuối năm.

Lãi suất tiền gửi sẽ tiếp tục tăng

Tiền gửi có xu hướng không tăng vì phần lớn các DN (cả sở hữu nhà nước và tư nhân) đều không có nhiều vốn và số vốn này hầu như chưa đáp ứng được hoạt động kinh doanh của chính họ nên vốn tạm thời nhàn rỗi để gửi NH sẽ không lớn và chủ yếu chỉ là tiền gửi không kỳ hạn và ngắn hạn.

Một số NH nhận định các đợt phát hành trái phiếu để hút vốn, chào bán thêm CP của các tổng công ty... rồi viễn cảnh một số tập đoàn kinh tế lớn chuẩn bị thành lập các công ty tài chính và NH của mình cũng sẽ tạo ra sự cạnh tranh trong huy động vốn ngày càng trở nên gay gắt, quyết liệt.

Bên cạnh đó Quyết định 1141/QĐ-NHNN của NHNN VN về tăng tỉ lệ dự trữ bắt buộc bằng VNĐ cũng là một nhân tố tác động đến tăng lãi suất đầu vào của các NH.

Vì vậy, bên cạnh một số rất ít NH tính hạ lãi suất huy động vốn để đảm bảo không vượt mức trần thỏa thuận của Hiệp hội NH thì nhiều NH đã tính đến khả năng tiếp tục tăng lãi suất tiền gửi, đặc biệt là lãi suất tiền gửi ngoại tệ để đáp ứng nhu cầu vốn cho đầu tư và tiêu dùng xã hội tăng lớn vào dịp cuối năm và duy trì năng lực cạnh tranh của mình.

Theo Trịnh Ngọc Lan
Báo Lao động