Hé lộ nguyên do ông Trần Ngọc Hà, ông Lâm Chí Quang- 2 cựu CEO của VEAM bị khởi tố

Hàng loạt sai phạm gây mất vốn

Như Dân trí đã đưa tin, hôm qua (3/8), Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (CO3) đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí (điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015) xảy ra tại Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp (VEAM) và một số đơn vị thành viên.

Cùng ngày, CO3 đã ra Quyết định khởi tố bị can, Lệnh khám xét đối với: Ông Trần Ngọc Hà, nguyên Chủ tịch hội đồng quản trị, nguyên Tổng Giám đốc VEAM; ông Lâm Chí Quang, nguyên Tổng Giám đốc VEAM; ông Vũ Từ Công, Phó Tổng Giám đốc VEAM và Nguyễn Mạnh Chung, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn máy kéo nông nghiệp.

Các bị can bị bắt để điều tra về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Trước đó, hồi tháng 5/2019, Bộ Công Thương cũng đã có kết luận thanh tra chỉ ra loạt sai phạm liên quan đến công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản, hoạt động kinh doanh, tổ chức cán bộ tại doanh nghiệp này.

Kết luận này chỉ rõ, trong giai đoạn từ năm 2010 đến tháng 6 năm 2018, mặc dù kết quả kinh doanh hợp nhất tại VEAM hàng năm đều có lãi, tuy nhiên thu nhập chủ yếu do lợi nhuận từ các công ty liên doanh (Toyota, Honda...) mang lại. Nếu không tính số tiền lãi từ các liên doanh trên, hoạt động sản xuất kinh doanh của VEAM bị lỗ.

Bên cạnh đó, VEAM còn tự ý cho vay tính lãi, gia hạn nợ gốc và giảm lãi, miễn lãi mà không có quy định cụ thể bằng văn bản. Thậm chí một số trường hợp vay không có hợp đồng mà chỉ có giấy nhận nợ, với tổng số tiền chưa thu hồi được lên tới hơn 595 tỷ đồng.

Bên cạnh đó là việc rót vốn vào Nhà máy ôtô VEAM không thông qua Hội đồng thành viên lên tới hàng trăm tỷ đồng, không thực hiện đầy đủ việc giám sát tài chính, gây mất vốn đầu tư của VEAM 331,8 tỷ đồng.

Ngoài ra, Bộ Công Thương kết luận, việc điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh, công tác kiểm tra, giám sát thiếu chặt chẽ đối với xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh, kế hoạch tài chính hằng năm dẫn đến hoạt động của VEAM và một số đơn vị thành viên nhiều năm không hiệu quả, gây nguy cơ thất thoát vốn nhà nước, tiềm ẩn rủi ro trong hoạt động kinh doanh.

Việc thực hiện công tác cán bộ không đúng quy định trong giai đoạn 2010 đến tháng 6/2018, trách nhiệm thuộc về loạt lãnh đạo của VEAM qua các thời kỳ, trong đó có ông Lâm Chí Quang (Chủ tịch giai đoạn 2004-2011; Tổng giám đốc 2011-2015), ông Trần Ngọc Hà (Chủ tịch giai đoạn 2011-2014; Tổng giám đốc 2015-2018)... vừa bị bắt.

Ông Trần Ngọc Hà và hơn 2.600 xe ô tô thương hiệu VEAM tồn đọng

Vụ việc điển hình nhất cho các sai phạm xảy ra tại VEAM, đó là việc mua 1.500 bộ linh kiện giữa VEAM và chi nhánh Công ty TNHH Mekong Auto.

Tại thời điểm thanh tra, toàn bộ số xe đã lắp đặt của Mekong Auto (540 xe) không thực hiện đăng kiểm được; còn 360 bộ chưa lắp ráp và 600 bộ chưa đến thời điểm giao hàng. Mekong Auto thực hiện không đúng quy định của hợp đồng trong việc đăng kiểm và bàn giao xe thương mại.

Bên cạnh đó, VEAM cũng thực hiện việc mua 3.000 bộ linh kiện xe Hyundai Mighty nhưng không có trong kế hoạch sản xuất kinh doanh của nhà máy, không được phê duyệt của HĐTV/Tổng giám đốc, theo quy định. Việc ký kết hợp đồng mua 3.000 bộ linh kiện là vượt thẩm quyền được giao; ngoài ra còn không thực hiện việc tham khảo giá và đàm phán giá theo quy định.

Cũng theo kết luận Bộ Công Thương, việc mua 3.000 bộ linh kiện tại VM không có trong kế hoạch sản xuất kinh doanh của nhà máy, không được phê duyệt của HĐQT/Tổng giám đốc theo quy định. Nhà máy ký kết hợp đồng mua 3.000 bộ linh kiện là vượt thẩm quyền được giao; không tham khảo và đàm phán giá theo quy định.

Trách nhiệm chính thuộc về ông ông Trần Ngọc Hà (Chủ tịch VEAM giai đoạn 2011 - 2014 và là Tổng giám đốc giai đoạn 2015 - 2018) cùng HĐTV và Ban Tổng giám đốc.

Đánh giá khái quát về tình trạng VM hiện nay, báo cáo mới đây của lãnh đạo VEAM cho biết “hiện nay hoạt động của VM đang gặp rất nhiều khó khăn, sản phẩm Euro 4 chưa định hình ổn định, tồn kho sản phẩm Euro 2 lớn, tiêu thụ chậm, sử dụng vốn không hiệu quả”.

Đáng lưu ý theo con số đưa ra báo cáo thì lượng tồn kho của VM luôn ở mức rất cao so với doanh thu thực hiện hàng năm. Trong tổng số 2.950 xe ô tô do VM sản xuất tồn thời điểm cuối năm 2018 thì nhiều xe khó tiêu thụ vì lỗi mốt và chất lượng xuống cấp do nhiều xe đã để ngoài trời một thời gian dài.

Sau khi thanh tra, Bộ Công Thương đã yêu cầu VEAM, các đơn vị liên quan thuộc Bộ thực hiện nghiêm túc, khẩn trương các nội dung kết luận thanh tra.

Đồng thời, Bộ Công Thương cũng đã chuyển một số vụ việc sang Bộ Công an để làm rõ và xử lý trách nhiệm đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm quy định về quản lý kinh tế.

Ông Trần Ngọc Hà – 55 tuổi, làm việc tại VEAM từ năm 1988, trải qua nhiều chức vụ tại doanh nghiệp này. Sau ba năm làm tổng giám đốc, ông bị đình chỉ chức vụ vào tháng 9/2018.

Tháng 3/2019, ông bị HĐQT bãi nhiệm chức danh. Tại ĐHCĐ 2019 diễn ra hồi tháng 6/2019, ông Trần Ngọc Hà bị bãi nhiệm với 98,73% số cổ phần tham dự đồng ý bãi nhiệm nốt chức danh thành viên HĐQT.

Trước khi bị bắt, ông Trần Ngọc Hà đã có đơn thư tố cáo các lãnh đạo đương nhiệm của VEAM đi khắp nơi. Tuy nhiên, với diễn biến vừa qua từ phía Bộ Công Thương và Bộ Công an thì những gì ông Hà phản ánh khiến nhiều người đặt dấu hỏi...

Nguyễn Mạnh