Hải quan nêu tên 4 doanh nghiệp "bùng" gạo dự trữ để đi xuất khẩu

Trao đổi với báo chí, ông Tuấn cho biết, từ việc rà soát số lượng doanh nghiệp đăng ký các tờ khai xuất khẩu, Tổng cục Hải quan nhận thấy có dấu hiệu khá bất thường.

Trong danh sách đăng ký tờ khai xuất khẩu xuất hiện những doanh nghiệp đã trúng thầu dự trữ quốc gia mặt hàng gạo theo đấu thầu của Tổng cục dự trữ Nhà nước, nhưng theo báo cáo của Tổng cục Dự trữ Nhà nước, họ không đến ký hợp đồng hoặc từ chối ký hợp đồng cung cấp gạo dự trữ quốc gia.

Đáng nói, khi hệ thống hải quan cho đăng ký tờ khai xuất khẩu, các doanh nghiệp này lại đăng ký tờ khai xuất khẩu lên tới hàng nghìn tấn gạo.

Thống kê có 4 doanh nghiệp nằm trong danh sách nhà thầu trúng thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia năm 2020.

Ví dụ như Tổng Công ty lương thực miền Bắc trúng thầu 4.500 tấn, đến thời điểm hiện nay chưa ký hợp đồng. Tuy nhiên doanh nghiệp này lại đăng ký xuất khẩu 8 tờ khai với số lượng 7.200 tấn.

Công ty TNHH Phát Tài trúng thầu 17.940 tấn gạo dự trữ, nhưng doanh nghiệp cũng đăng ký 5 tờ khai xuất khẩu, tổng khối lượng hơn 13.000 tấn.

Công ty Cổ phần Vĩnh Tường và Công ty CP xuất nhập khẩu Thuận Ninh cũng nằm trong danh sách trúng thầu nhưng chưa ký hợp đồng với Tổng Cục dự trữ Nhà nước. Tuy nhiên, hai doanh nghiệp này cũng đăng ký tờ khai xuất khẩu trên 10.000 tấn.

Như vậy các doanh nghiệp này chưa thực hiện quy định cung cấp gạo cho dự trữ quốc gia. Cơ quan Hải quan cho rằng, hiện tượng này làm phát sinh nguy cơ không đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, đảm bảo dự trữ quốc gia.

Ông Tuấn khẳng định: Theo quy định tại Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo, các doanh nghiệp phải có trách nhiệm dự trữ lưu thông tối thiểu 5% tổng lượng xuất khẩu của doanh nghiệp trong 6 tháng trước đây. Như vậy, việc các này doanh nghiệp này không đảm bảo, phát sinh lo ngại ảnh hưởng an ninh lương thực trong dự trữ lưu thông cũng như dự trữ quốc gia.

Tổng cục Hải quan dự kiến sẽ tổng hợp lại toàn bộ tình hình thực hiện xuất khẩu gạo trong thời gian qua, báo cáo Chính phủ và các Bộ ngành, đồng thời kiến nghị giải pháp để đảm bảo quản lý mặt hàng gạo xuất khẩu hiệu quả, chủ động hơn cho doanh nghiệp, tránh việc thời gian qua doanh nghiệp khá bị động trong việc đăng ký tờ khai và thực hiện thủ tục xuất khẩu theo hợp đồng của doanh nghiệp đã ký trước đây với đối tác nước ngoài.

Cũng theo ông Tuấn, hiện nay chưa có chế tài buộc doanh nghiệp phải ký hợp đồng đối với lượng gạo đã trúng thầu khi đấu thầu lượng gạo dự trữ quốc gia thì mới được xuất khẩu.

Trước thực tế trên, Tổng cục Hải quan kiến nghị Bộ Công Thương xem xét lại quy định quản lý xuất khẩu gạo. Thay bằng phân bổ hạn ngạch tổng lượng hàng tháng, thì có thể đấu thầu hạn ngạch như mặt hàng đường mà Bộ Công Thương đang thực hiện.

"Đấu thầu trên nguyên tắc doanh nghiệp tham gia đấu giá đáp ứng điều kiện xuất khẩu theo quy định tại Nghị định 107, ngoài ra doanh nghiệp phải thực hiện hợp đồng cung ứng gạo cho dự trữ quốc gia và doanh nghiệp phải ký hợp đồng với một siêu thị liện quan đến cam kết đảm bảo dự trữ lưu thông tối thiểu 5% tổng lượng hàng hóa xuất khẩu của doanh nghiệp trong 6 tháng trước, để đảm bảo cung ứng ra thị trường khi Chính phủ và các bộ, ngành có yêu cầu", ông Tuấn nói.

Cục trưởng Cục Giám sát và quản lý hải quan cho biết: Những đối tượng cam kết lưu trữ đủ 5% mới được tham gia vào đấu giá hạn ngạch và như vậy doanh nghiệp sẽ chủ động hơn, khi có hạn ngạch rồi doanh nghiệp sẽ thực hiện ký hợp đồng và thực hiện đăng ký tờ khai xuất khẩu.

Đại diện Tổng cục Hải quan cũng kiến nghị Bộ Công Thương cùng các bộ ngành khi thay đổi chính sách cần thông báo cho cơ quan Hải quan và doanh nghiệp trước một thời gian nhất định.

Nguyễn Tuyền