Còn ý kiến của ông Phạm Việt Anh thì sao, thưa ông?

Thực ra cứ đi thì sẽ có đường. Bây giờ đồng ý hay phản đối không quan trọng, ESG sẽ cuốn mình đi vì nó là xu hướng chung, được dẫn dắt bởi những quốc gia lớn mạnh và những thị trường lớn mạnh, không thể cưỡng lại được. Vấn đề là làm cách nào để phù hợp với nguồn lực của doanh nghiệp, đừng quá nguồn lực kẻo lại thành không bền vững. Với lý thuyết về phát triển bền vững, doanh nghiệp sẽ thực thi 3 giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là bền vững yếu, tiếp theo là quá độ bền vững, cuối cùng mới là bền vững vững mạnh. Mục tiêu bền vững, vững mạnh phải mất mấy chục năm nữa, kể cả quốc gia lớn như Đức, Mỹ đã đi xa hơn Việt Nam nhưng mới chỉ ở giai đoạn quá độ, xe xăng vẫn chạy đầy đường, vẫn dùng năng lượng hóa thạch. Việt Nam đang ở giai đoạn thấp nhất là bền vững yếu, doanh nghiệp rất dễ chuyển đổi. Trường hợp của Phúc Sinh rất đáng ngưỡng mộ, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng có lợi thế tương đương, vì ngành nghề khác nhau, đặc thù khác nhau, quan điểm khác nhau, không ai copy nguyên trạng được. Bền vững yếu cần sự tuân thủ, trước khi vượt qua được giai đoạn này thì điều nhất thiết là cần tuân thủ. Tuân thủ cái gì? Tuân thủ pháp luật, không lừa dối ai, chăm lo cho cán bộ nhân viên đàng hoàng đã là đóng góp bền vững rồi. Tiếp theo, không cần đầu tư nhiều. Nếu doanh nghiệp không hoạt động trong sản xuất, yếu tố môi trường ít thì có thể đầu tư ISO 26000, quá trình đó đã chuyển đổi doanh nghiệp về tư duy , quy trình, quản lý. Sau đó có vốn liếng, tài chính thì mới đầu tư vượt trên sự tuân thủ. Ví dụ tuân thủ pháp luật, đảm bảo yếu tố môi trường, phúc lợi nhân viên, tuân thủ tài chính có kiểm toán độc lập, đầu tư các thứ khác vượt trên sự tuân thủ của Việt Nam, rồi vượt trên sự tuân thủ của EU… Cứ làm đi, bắt đầu bằng sự tuân thủ, tuân thủ pháp luật, đạo đức, môi trường. Nếu có điều kiện thì đầu tư hệ thống quản lý chất lượng bền vững, tiêu chuẩn ISO được thống nhất toàn cầu. ESG hay khái niệm khác là khuôn khổ thôi, ai nói gì cũng đúng. Khuôn khổ không bắt buộc nhưng tiêu chuẩn được thừa nhận rộng khắp trên thế giới.

Với ông Phan Minh Thông thì sao, ông có điều gì muốn nhắn nhủ?

Phúc Sinh trước đây là công ty về nguyên liệu, xuất khẩu và thị trường 100% là nước ngoài. Cho đến khi xây dựng nhãn hiệu K-Coffee, K-Pepper thì mới quan tâm hơn đến truyền thông. Chia sẻ với truyền thông đôi lúc chúng tôi cũng rất sến, nhưng chúng tôi làm thật. Nếu không làm thì sẽ không sai, nhưng làm nhiều quá thì cũng phải sai. Nhưng sau đó mình phải sửa, phải phát triển với tinh thần cầu thị rồi sẽ vượt qua được các thách thức. Trong vấn đề kinh doanh, các doanh nghiệp nếu làm thật sẽ vượt qua nhiều thứ và nhẹ đầu khi đối mặt với khách hàng trên diện rộng. Khi có uy tín trên thị trường, các ngân hàng, các quỹ cũng sẽ tham gia giúp đỡ. Các doanh nghiệp phải bắt tay vào làm chuyển đổi xanh. Với một nền tảng đang có nên triển khai các bước ra sao, đánh giá thực trạng, lợi thế và điểm yếu ra sao. Lợi thế sẽ giúp phát triển hơn còn biết điểm yếu sẽ giúp các đơn vị nhanh chóng khắc phục. Phát triển bền vững, thực thi ESG là xu hướng, nếu doanh nghiệp không nằm trong dòng chảy đó sẽ sớm bị đào thải.

Để nhắn nhủ với các doanh nghiệp đang trong quá trình tìm đường hoặc đang bắt đầu với chuyển đổi xanh để hướng đến phát triển bền vững, các diễn giả muốn nói gì? Xin ý kiến từ ông Hòa?

Tôi chỉ xin nhắn nhủ và mong muốn 2 điều. Thứ nhất, những người lãnh đạo doanh nghiệp cần có nhận thức đúng đắn, đầy đủ, quyết tâm và kiên trì để thực hiện chương trình ESG cho mục tiêu phát triển bền vững. Vì không có nó trong tương lai chúng ta không thể tồn tại được. Thứ hai, nên cởi mở, đừng ngại chia sẻ, đừng ngại gặp gỡ mà nên cầu thị, nên rộng mở, sẵn sàng tiếp xúc, quan hệ với các cơ quan, hiệp hội để nêu ra khó khăn của mình, trăn trở của mình để được tiếp sức. Đừng e ngại nói ra thì sẽ có gì đó không hay cho doanh nghiệp hoặc mặc cảm. Hãy cứ mạnh dạn chia sẻ những mối băn khoăn, trăn trở của mình để được tiếp sức.

Ở vai trò chuyên gia như ông Việt Anh, đã có nhiều năm kinh nghiệm tư vấn về chuyển đổi xanh, ESG thì có khuyến nghị các giải pháp tháo gỡ khó khăn như thế nào với doanh nghiệp?

Thực tiễn nhất là anh Thông đã chia sẻ rồi. Tôi xin chia sẻ thêm góc nhìn khác, gồm 3 từ khóa thôi. Từ khóa đầu tiên là "làm thật", ngày nay nền kinh tế ảo, xã hội ảo thì mình phải làm thật, mình đi ngược lại thì mình mới xây dựng được niềm tin. Nó khác 30-40 năm trước, khi tôi làm một số thương hiệu lớn thì tiếp thị phải ảo hóa mới bán được hàng, Còn giờ 15s google, Chat GPT là có thể tìm thấy hết sự thật. Từ khóa thứ 2 là "sửa sai nhanh". Tổ chức học tập là tổ chức có khả năng sửa sai nhanh hơn nơi khác. Bạn không làm thì không sai, đã làm thì phải sai, tôi tin anh Thông sai rất nhiều lần nhưng cái khác là anh có khả năng sửa sai nhanh hơn. Với công ty tư nhân, đó lại là lợi thế vì mình không cần thông qua HĐQT, không có quá nhiều lợi ích tổ chức liên quan, không xung đột lợi ích với nhau nên chỉ cần có quyết tâm của người chủ thì quyết được ngay. Nên nếu có tư tưởng làm thật thì doanh nghiệp sửa sai rất nhanh. Từ khóa thứ 3 là không nói quá, đừng có nổ. Phát triển bền vững đụng tới 3 vấn đề, thứ nhất là chính trị, thứ 2 là xung đột đạo đức, thứ 3 là xung đột khoa học. Do đó, doanh nghiệp làm tới đâu nói tới đó, tránh được nguy cơ quy kết tẩy xanh. Nếu nói quá, doanh nghiệp có thể bị mất cơ hội tiếp cận đầu tư. Nguy cơ nữa sắp xảy ra là bị quy kết tẩy xanh từ các tổ chức chính trị phi lợi nhuận, tổ chức bảo vệ người tiêu dùng. Những rủi ro này xóa sạch các thành quả của doanh nghiệp, thậm chí đối diện với những vụ kiện, vụ phạt từ người tiêu dùng. 3 từ khóa này gồm làm thật, sửa sai nhanh và không nói quá. Điều này rất hấp dẫn, bởi đầu tư phát triển bền vững là vừa kiếm tiền vừa đạo đức. Khái niệm đạo đức rất mê hoặc, doanh nghiệp nói quá đối diện rất nhiều rủi ro.

Còn ý kiến từ Hiệp hội ra sao, ông Hòa khuyến nghị doanh nghiệp cần làm gì để "gỡ rối" các vấn đề gặp phải trong quá trình chuyển đổi xanh?

Để chuyển đổi xanh thì doanh nghiệp phải chuẩn bị về nguồn vốn, doanh nghiệp cũng rất cần sự hỗ trợ của các đơn vị cung cấp các giải pháp và rất cần sự chuyển giao công nghệ và sự huấn luyện đào tạo của các bên cung cấp giải pháp. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng phải tự chuẩn bị nguồn lực để nhận chuyển giao. Vì sau khi chuyển giao xong phải vận hành, duy trì hoạt động thì mới bảo đảm được tiêu chí xanh. Đó là chưa kể còn lồng ghép giữa chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, với truy xuất nguồn gốc, với sàn giao dịch… Do vậy, đòi hỏi doanh nghiệp tăng cường công tác huấn luyện, đào tạo đội ngũ để có được nhận thức, có đủ kiến thức nghiệp vụ. Về các chương trình này, theo tôi thì các đơn vị cung cấp giải pháp sẽ làm công tác huấn luyện đào tạo, còn doanh nghiệp phải lên kế hoạch gửi nhân sự đi đào tạo tại các trường, lớp, tại các trung tâm huấn luyện, tại các doanh nghiệp đi trước đã làm chuyển đổi xanh trước. Như trường hợp doanh nghiệp của anh Thông đã chuyển đổi rồi thì anh Thông cũng rất sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, cho nhân viên của các Dn khác trên lĩnh vực nông sản đến tham quan, học tập kinh nghiệm. Về phía HUBA, chúng tôi sẽ đúc kết và tổng hợp những DN đã chuyển đổi thành công cũng như chưa thành công để chia sẻ bài học. Về các buổi tập huấn cũng như các buổi tham quan thực tiễn để học tập lẫn nhau, rút kinh nghiệm lẫn nhau, hay nói cách khác là có sự hợp tác, chia sẻ trong cộng đồng doanh nghiệp thì Hiệp hội sẽ làm vai trò đầu mối để góp thêm sức. Cuối cùng, tôi nghĩ là nên có sự gắn kết với các Hiệp hội và đến nay chúng tôi có rất nhiều hội thành viên như Hội Da dày, Hội Dệt may, hội Lương thực phẩm, Hội cơ khí Điện tử. Mỗi hội sẽ có nhóm chuyên ngành có khả năng có sự tương đồng về các giải pháp. Vì là cùng lĩnh vực, cùng giải pháp nên các hội cũng sẽ sẵn sàng làm đầu mối phối hợp đào tạo chia sẻ kinh nghiệm, tham quan thực tế giúp doanh nghiệp chuyển đổi xanh thành công.

Ngoài khó khăn về vốn, khi làm chuyển đổi xanh, doanh nghiệp còn gặp khó rất nhiều trong tiếp cận các thông tin, tài liệu, thậm chí là về nhân sự am hiểu về lĩnh vực này… Doanh nghiệp của ông Phan Minh Thông đã giải quyết bài toán khó khăn đó như thế nào?

Vấn đề nhân sự là một thách thức vô cùng lớn. Thứ nhất, chúng ta chưa có hoạt động về phát triển bền vững một cách rầm rộ, thì nhân sự cũng không có nhiều. Việc nhận thức cũng là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp. Ở Phúc Sinh, chúng tôi có một thuận lợi lớn là có một phòng thí nghiệm. Cách đây 16 năm, phòng thí nghiệm đó giúp công ty làm các công việc tương tự như phát triển bền vững, đó là làm khảo sát, đánh giá, phân tích dữ liệu về hàng hóa. Chúng tôi đào tạo, cử người đi học, rồi các đối tác hướng dẫn. Bên cạnh đó, công ty cũng có nhiều chương trình đào tạo nội bộ. Hiện, việc tuyển người từ bên ngoài tương đối khó khăn. Bản thân các doanh nghiệp không có kiến thức, kinh nghiệm, không biết bắt đầu từ đâu. Những nhân sự gần nhất với phát triển bền vững mình có thể tuyển dụng và đào tạo. Gửi nhân viên đi học ở các khóa đào tạo về phát triển bền vững. Bản thân các người lãnh đạo cũng phải có kiến thức, tầm nhìn. Mặc dù có thể, người lãnh đạo không chi tiết hóa việc làm thế nào để phát triển bền vững nhưng phải có tầm nhìn phát triển dài hạn thì khó khăn về nhân lực mới có thể vượt qua. Sự kiên định, tầm nhìn và tài chính là những yếu tố cần có khi doanh nghiệp thực thi ESG, phát triển bền vững.

Ý kiến từ đại diện HUBA là vậy, còn chuyên gia Việt Anh có đề xuất giải pháp như thế nào để doanh nghiệp tiếp cận vốn làm tín dụng xanh tốt hơn?

Giống như tôi đã chia sẻ, doanh nghiệp khi tiếp cận nguồn vốn phải có báo cáo tài chính minh bạch, được xác nhận bởi bên thứ 3, đó là bảo chứng cho sự minh bạch. Doanh nghiệp cũng phải có kết quả kinh doanh, muốn nói gì thì nói, phải chứng minh được người ta cho mình mượn tiền thì mình phải trả lại được cho họ, ít nhất bằng số vốn họ cho vay, nếu như mình không có khả năng sinh lời. Hiệu quả nhất là doanh nghiệp dùng tiền đó đầu tư vào hạ tầng cơ sở, nhà máy, con người, tài sản có khả năng sinh lời trong tương lai để phục vụ mục tiêu phát triển bền vững… Do vậy, tiếp cận nguồn vốn xanh cho mục tiêu dài hạn nhưng cũng phải đảm bảo kinh doanh hiệu quả.

Từ trường hợp của Phúc Sinh, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM, ông Nguyễn Ngọc Hòa nhận thấy có nhiều doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn nước ngoài để làm chuyển đổi xanh không? Khó khăn là gì và giải pháp tiếp cận vốn ra sao?

Có thể nói để thực hiện chuyển đổi xanh thì dứt khoát phải có nguồn vốn để đầu tư, không ai cho không cả. Tuy nhiên, nguồn vốn đầu tư đó, doanh nghiệp phải vận dụng một cách linh hoạt và nhuần nhuyễn từ nhiều nguồn. Nguồn đầu tiên chính là nguồn lực tự thân của mình. Doanh nghiệp cần tự cân đối trong dòng vốn của mình như một khoản đầu tư để phát triển bền vững, để duy trì hoạt động. (Ảnh: Nam Anh). Nguồn thứ hai là từ các chương trình hỗ trợ của Nhà nước, như tôi đã đề cập vừa rồi là chương trình hỗ trợ lãi suất của thành phố đã được áp dụng. Tuy nhiên, chương trình này có hạn chế là chỉ dành cho những DN đăng ký kinh doanh và hoạt động tại TPHCM mà thôi. Như trường hợp của Phúc Sinh là không được do dù đặt doanh nghiệp, mã số thuế ở TPHCM nhưng các trang trại, cơ sở sản xuất lại đặt các tỉnh, đầu tư chuyển đổi xanh ở các địa phương khác. Thứ ba là từ nguồn tài trợ của các tổ chức quốc tế. Tuy nhiên, để thu hút được thì đòi hỏi doanh nghiệp phải có thương hiệu, có uy tín, có quy mô khá lớn, ví dụ Phúc Sinh của anh Thông. Phúc Sinh có thương hiệu tốt trong lĩnh vực nông sản và các sản phẩm cà phê, tiêu cũng là những sản phẩm chiến lược, nhu cầu thị trường đang rất cao. Như vậy đòi hỏi doanh nghiệp phải vận dụng đa dạng nguồn vốn và nên lồng ghép chuyển đổi xanh với một số chương trình khác. Tôi lấy ví dụ ở lĩnh vực nông sản cà phê, hạt tiêu của anh Thông, có một nhu cầu nữa bên cạnh nhu cầu chuyển đổi xanh là nhu cầu truy xuất nguồn gốc để khi chúng ta quét QR Code vào sản phẩm thì biết được cây cà phê, cây hồ tiêu đó được trồng trên mảnh đất nào, trồng bao nhiêu năm, trong suốt quá trình trồng được cung cấp dinh dưỡng, được bón những loại phân gì, thu hoạch ra sao? Xuất phát từ Đắk Lắk hay từ Buôn Mê Thuột, hay địa phương nào khác? Được đưa vào nhà máy sơ chế, chế biến, xay xát, đóng gói nào? Chương trình truy xuất nguồn gốc không là một chương trình chuyển đổi xanh nhưng vẫn là một chương trình mà ngành nông nghiệp đang có chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp ứng dụng cho chuyển đổi xanh. Chúng ta có thể lồng ghép các chương trình này lại với nhau, vừa đạt mục tiêu phát triển bền vững, vừa đạt mục tiêu truy xuất nguồn gốc. Tôi được biết sắp tới, Nhà nước đã giao cho Bộ Công Thương, Sở Công Thương TPHCM nghiên cứu để tổ chức, hình thành sàn giao dịch hàng hóa. Chính phủ cũng như TPHCM cũng có chương trình hỗ trợ cho vay các doanh nghiệp đưa lên sàn giao dịch .

Tập đoàn của ông Phan Minh Thông vừa liên tiếp nhận được 2 sự hỗ trợ từ quỹ nước ngoài phục vụ cho quá trình chuyển đổi xanh. Điều này nảy lên gợi ý với cộng đồng doanh nghiệp, rằng cứ làm tốt thì sẽ có vốn xanh. Ông Thông có thể chia sẻ về quá trình xin cấp vốn xanh từ nước ngoài? Liệu các doanh nghiệp trong nước có thể làm được?

Khi Phúc Sinh làm phát triển bền vững, chúng tôi nghĩ rằng đây là điều bắt buộc. Theo tiêu chuẩn yêu cầu của khách hàng, Phúc Sinh là đơn vị sản xuất bán hàng thì buộc phải thực hiện. Chúng tôi cũng không thấy đây là vấn đề quá vẻ vang, khi chuyển đổi xanh bởi đó là hoạt động bình thường mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp. Thế nhưng, khi nhìn vào quá trình, Phúc Sinh đã đặt những viên gạch đầu tiên cho sự phát triển bền vững trong ngành của mình. Khi Phúc Sinh tiếp cận với các ngân hàng, các quỹ đầu tư thì có sự thuận lợi lớn. Mình cấp cho họ những hoạt động, chứng nhận và các chứng chỉ mình đã làm trong quá khứ. Để nhận được khoản tiền đầu tư mới đây, Phúc sinh cũng mất đến 26 tháng để hoàn thành với quy trình tương đối phức tạp, kéo dài chủ yếu do giai đoạn Covid. Dịch bệnh xảy ra, việc tiếp cận của các tổ chức trở nên khó khăn hơn, đi lại để đánh giá, khảo sát cũng khó khăn. Khi đó, truyền thông cũng ấn tượng với câu chuyện một doanh nghiệp cổ phần trong nước làm về nông nghiệp lại nhận được khoản đầu tư từ nước ngoài trong thời điểm dịch bệnh khó khăn, mà còn đặc biệt hơn là nhận tiền ESG. Sau khi đạt được quỹ đầu tiên, thì các quỹ sau việc tiếp cận lại rất nhiều, và dễ dàng hơn. Thời gian thực hiện chỉ mất 3 tháng chứ không kéo dài như trước. Không chỉ các quỹ, nhiều nhà đầu tư bày tỏ muốn mua cổ phần, muốn đầu tư. Việc đáp ứng được tiêu chí của quỹ đầu tiên mang lại sự uy tín lớn cho doanh nghiệp. Bởi không phải mình tự đánh giá mà một loạt các bên thứ 3 đánh giá. Khi được các quỹ hàng đầu về phát triển bền vững đầu tư thì uy tín được đánh giá cao, các quỹ khác sẽ không cần thẩm định lại chi tiết. Các quỹ khác sẽ dùng lại những báo cáo đã được thẩm định. Ví dụ, các báo cáo đã được thẩm định bởi PwC, các công ty phát triển bền vững của Mỹ, châu Âu thì các doanh nghiệp có thể xin cung cấp cho một bên khác. Khi đó, hầu như các quỹ đều chấp nhận và không cần phải làm gì khác. Nếu đi theo con đường minh bạch, chính xác thì cái việc họ tiếp cận nguồn vốn ở trong và ngoài nước sẽ rất dễ dàng.

Thưa ông Hòa, doanh nghiệp có sẵn sàng chấp nhận thử thách để đạt được hiệu quả từ chuyển đổi xanh không? Đánh giá các hiệu quả đó có thực sự cần thiết cho doanh nghiệp?

Tôi nghĩ rằng, với đòi hỏi của thị trường hiện nay, với sự thúc đẩy của các cơ quan truyền thông, với sự vào cuộc đồng bộ của các nguồn lực xã hội thì quá trình chuyển đổi xanh đã tạo được một nhận thức trong cộng đồng doanh nghiệp nói chung. Ban lãnh đạo các doanh nghiệp và các chủ doanh nghiệp đều nhận thức và mong muốn được làm. Chỉ có điều là chúng ta cần suy nghĩ lựa chọn giải pháp, lộ trình phù hợp. Bởi, nếu không làm thì không phát triển được, nhưng tôi cũng xin nói thẳng là tâm lý chung của doanh nghiệp Việt Nam là "nước tới chân mới nhảy". Ví dụ bây giờ chưa ai gây áp lực thì cứ bình bình chờ đợi, cho đến khi không ai mua hàng, không ai đặt bút ký hợp đồng. Nên, một điểm mà tôi mong các doanh nghiệp khắc phục là nên đón đầu, đừng chờ nước tới chân mới nhảy, chờ đến lúc đó có khi nhảy không kịp! Nếu để qua thời kỳ nắm bắt cơ hội thì để làm lại là cực kỳ khó.

Dưới góc độ Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM thì sao thưa ông Hòa?

Tôi nghĩ hoạt động chuyển đổi xanh vừa là cơ hội, và là chi phí. Rõ ràng là nếu chúng ta không nắm bắt được xu thế đòi hỏi của thị trường thì chúng ta để vuột mất cơ hội. Và trong điều kiện những doanh nghiệp ở các nước khác họ làm chuyển đổi chậm hơn mình là cơ hội để mình thế chân họ trong việc cung cấp đơn hàng. Như vậy, đây là cơ hội để chúng ta nắm bắt, trên 2 khía cạnh: Một là, nắm bắt cơ hội để làm cho DN của chúng ta lớn lên, trưởng thành lên và có định hướng phát triển bền vững lâu dài. Hai là, trong quá trình chuyển đổi, chúng ta sẽ áp dụng những công nghệ mới, giải pháp mới để hạ giá thành, nâng cao giá trị sản phẩm, và không những giữ được thị trường mà đôi khi còn có thể chen chân vào, thay thế một số nhà cung cấp khác khi họ chưa chuyển đổi kịp, hoặc họ chưa có được những sản phẩm đạt chuẩn theo đòi hỏi của khách hàng. Tuy nhiên để làm được điều đó thì đòi hỏi doanh nghiệp VIệt Nam phải vượt qua thách thức, phải có đầu tư, chi phí. Đầu tư ở đây trước hết về mặt tài chính thì TPHCM đã có chương trình hỗ trợ lãi suất. Thứ 2, về giải pháp, tôi tin là các doanh nghiệp cung ứng giải pháp cũng đã nghiên cứu, phân tích, đưa ra giải pháp khác nhau cho từng loại hình doanh nghiệp về mặt quy mô, về lĩnh vực kinh doanh. Thứ 3, về vai trò của hiệp hội, chúng tôi sẽ kết nối, chia sẻ thông tin, chia sẻ bài học thành công/thất bại, có tham quan thực tiễn. Cuối cùng, hiện nay chúng tôi được biết là ở các cơ sở đào tạo, các trường đại học cũng rất quan tâm đến nội dung này. Các trường đại học cũng tăng cường nội dung đào tạo về ESG cho sinh viên, chúng ta có thể tiếp cận với các trường đại học để có được nguồn nhân lực am hiểu, tâm huyết với vấn đề này. Chỉ có một điều mà chúng tôi thấy có ý nghĩa quyết định đến tất cả đó là nhận thức và quyết định của chủ doanh nghiệp, của lãnh đạo DN. Nếu thật sự những người đứng đầu doanh nghiệp không nhận thức đầy đủ vấn đề này thì không bao giờ làm được cả. Cho nên, suy cho cùng thì nhận thức, sự quyết tâm, sự kiên trì của những lãnh đạo cấp cao tại doanh nghiệp là yếu tố cốt lõi và quyết định nhất.

Còn đối với doanh nghiệp như ông Thông thì sao? Cơ hội nhiều hơn hay chi phí nhiều hơn?

Các bạn vừa nghe thấy các diễn giả anh Hòa và Việt Anh nói về vĩ mô. Mình là Phúc Sinh chính là case study về vi mô. Phúc Sinh làm chương trình phát triển bền vững không phải từ bây giờ mà từ 14 năm về trước. Nhưng vấn đề của Phúc Sinh là do khách hàng yêu cầu làm. 14 năm trước, chúng tôi bán chủ yếu cho thị trường châu Âu, đặc biệt là Tây Âu thì họ rất quan tâm đến vấn đề phát triển bền vững. Các quốc gia này yêu cầu chúng tôi phải làm các chương trình chứng nhận bền vững. Thời điểm đó, các chứng nhận hay khái niệm về ESG vẫn còn rất mới mẻ và gần như chưa ai biết. (Ảnh: Nam Anh). Từ 2008, họ đưa ra mục tiêu vào năm 2015 là 50% hàng hóa trên kệ siêu thị của họ trên toàn thế giới phải có chứng nhận phát triển bền vững. Khi đó, mình vẫn suy nghĩ thực thi ESG vẫn là điều quá xa vời, mình đã suy nghĩ trong vòng 2 năm. Đến năm 2010, đối tác mới đưa ra tuyên bố nếu mình không bắt tay vào làm thì họ sẽ tìm một đơn vị khác và khi đó công ty sẽ không có hợp đồng cung cấp lớn. Về nhà, tôi bàn bạc với đội ngũ quản lý nếu Phúc Sinh không làm ESG thì chúng ta sẽ mất không chỉ một đơn hàng, mà sẽ mất rất nhiều đơn hàng khác. Phúc Sinh bắt tay vào làm nhưng chi phí khi đó rất lớn, 1 dự án đầu tư tính sơ hết khoảng 5 tỷ đồng vào năm 2010 (tương đương 250.000 USD) mà không có ai tài trợ. Doanh nghiệp phải tự bỏ tiền túi, tự cân đối tài chính để làm chương trình dài hơi. Từ 2010 đến năm 2012, chúng tôi tiêu gần hết số tiền đó nhưng thất bại. Bởi khi các đơn vị tổ chức nước ngoài đến chứng nhận thì họ xuất hiện đột xuất ở cánh đồng, đến nhà máy mà không thông báo… và sau đó họ đánh trượt. Sau đó mới thấy, bao nhiêu sự hy vọng đã thất bại, nhưng đơn vị mua hàng lại nói rằng, thất bại là bình thường. "Ông cứ làm đi rồi chúng tôi sẽ mua hàng của ông giá cao", đơn vị mua hàng nói. Ở góc độ quản lý, người làm chủ, CEO phải xuất phát từ việc muốn phát triển bền vững, chứ không phải đi thuê một người ngoài để làm phát triển bền vững. Bởi vì thuê một người ngoài thì hàng rào đầu tiên là ông chủ, tổng giám đốc chi phí sẽ rất lớn. Cho nên, chúng tôi sau khi gục ngã đã tiếp tục đứng lên. Sau thất bại không phải là mình mất đi mà tất cả các bài học, kiến thức đã thẩm thấu vào con người, vào nhà máy, vào hợp đồng. Mất 2 năm sau đó, Phúc Sinh mới đạt được chứng nhận đầu tiên. Kể từ khoảnh khắc đó, giai đoạn 2010-2014 thì quy mô, hoạt động của Phúc Sinh đã tăng đến 20 lần. Vấn đề phát triển bền vững đôi khi là việc bắt buộc phải làm, chứ không phải tự nguyện. Trong quá trình đó, mình lại có sự nhận thức và đồng lòng rằng những cái đấy là phát triển lâu bền cho con người Việt Nam, cho đất nước và cho những vùng sông suối. Bên cạnh đó, thực thi ESG cũng là xu hướng, các doanh nghiệp không thể cưỡng lại được xu hướng trên toàn thế giới. Nếu không làm, châu Âu sẽ ngắt hàng. Nếu châu Âu không chậm lại một năm trong việc áp chương trình chống phá rừng thì bắt đầu các lô hàng của Việt Nam từ bây giờ sẽ không xuất khẩu được sang 27 nước bên châu Âu mà không có phát triển bền vững. Mà trong khi đó, Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu 30-40% lượng cà phê. Và từ cà phê rồi đến cao su, gỗ... cho đến tất cả các mặt hàng trong tương lai. Tôi cho rằng các cấp lãnh đạo, các cơ quan quản lý cần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh. Bởi, mọi thứ đang rất quyết liệt ở bên ngoài Việt Nam, nhưng thông điệp của chúng ta chưa thực sự mạnh mẽ và thúc giục. Tôi cũng rất vui khi hôm nay chúng ta có cuộc họp tại đây. Đặc biệt là sự có mặt của ông Hòa - đại diện cho HUBA, tôi vui rằng chúng ta đang đi đúng hướng. Chúng tôi hy vọng các doanh nghiệp Việt Nam chỉ sau 1-2 năm, chúng ta sẽ thay đổi hoàn toàn. Về việc chuyển đổi xanh, khi các doanh nghiệp bị đẩy vào thế không có sự lựa chọn thì khi đó họ tăng tốc rất mạnh mẽ.

Vậy thì chuyển đổi xanh là cơ hội hay chi phí của doanh nghiệp, thưa ông? Chi phí nhiều hơn hay cơ hội nhiều hơn? Xin mời ông Việt Anh!

Chuyển đổi xanh là một trong 17 mục tiêu chiến lược của Liên Hợp Quốc. Khi nói đến chuyển đổi xanh là chiến lược dài hạn, buộc phải đầu tư chứ không phải là chi phí. Khi chúng ta nhìn vào chi phí thì sẽ bị ngay áp lực là cuối năm kết sổ, chia trên doanh thu lợi nhuận… Chúng ta bị kẹt vào trong tư duy đó, dẫn tới việc khó đầu tư dài hạn. (Ảnh: Nam Anh). Do vậy, khi nhìn dài hạn là nhìn vào cơ hội, chuyển đổi bền vững là cuộc đua marathon. Đầu tư dài hạn là đầu tư vào nền tảng bên trong và ngoài doanh nghiệp. Bởi phát triển bền vững là sự kết hợp giữa doanh nghiệp và chuỗi cung ứng và hệ sinh thái của nó. Bên trong doanh nghiệp nền tảng còn nhiều, đặc biệt là dòng tiền tài chính đầu tư cho cơ sở hạ tầng, tài sản hữu hình, công nghệ, nhà máy thiết bị cho bền vững. Đó là những nền tảng không thể xảy ra trong một năm. Nên tư duy chi phí cơ hội là không đúng, đó là đầu tư. Tuy nhiên, khó khăn cho doanh nghiệp là phải đảm bảo được kết quả ngắn hạn nhưng chuyển đổi là dài hạn. Do đó, theo tôi, chuyển đổi xanh là cơ hội đầu tư, chứ không phải sự đánh đổi giữa cơ hội và đầu tư.

Ý kiến của ông Phạm Việt Anh thì thế nào?

Quay về cái ý tôi muốn chia sẻ: Quản lý chi phí đầu tư vào tài sản cố định (capex) là một trong những thành tố chiến lược của ESG, nó khác với chi phí vận hành. Anh vay vốn ngắn hạn là cho chi phí vận hành thôi, còn anh đầu tư là đầu tư vào capex, đầu tư cho nền tảng, ví dụ công nghệ mới, công nghệ xanh, năng lượng tái tạo; đầu tư vào kinh tế tuần hoàn như canh tác nông nghiệp hữu cơ, không hóa chất; đầu tư vào con người. Đó là đầu tư lâu dài. Ví dụ ngân hàng cấp tín dụng khoảng 100 tỷ đồng, anh đầu tư vào trang thiết bị mới giúp sản xuất bền vững, tiết kiệm năng lượng; nghiên cứu vật liệu thân thiện môi trường. Trong trường hợp xấu nhất thì ngân hàng vẫn có khả năng thu hồi vốn. Còn anh bảo vay vốn để làm chuyển đổi xanh, nhưng lại vay để trả lương nhân viên thì ngân hàng không thể cho vay được. Vay vốn đầu tư dài hạn và ngắn hạn khác nhau hoàn toàn. Anh phải có lời, phải chứng minh được hiệu quả kinh doanh và phải dùng tiền vốn đó để đầu tư vào capex, vào tài sản có khả năng sinh lời trong tương lai.

Ông Phan Minh Thông có bổ sung thêm ý kiến nào không, thưa ông?

Muốn nói phát triển bền vững thì cần phát triển bền vững cả tài chính và kiếm được nhiều tiền hơn những người không phát triển bền vững. Do đó, khi họ tiếp cận với công ty chúng tôi, điều đầu tiên là ESG nhưng ngay sau đó là báo cáo tài chính. Báo cáo tài chính phải tốt họ mới cho vay. Còn nếu, báo cáo không tốt thì cũng không thể vay.

Một trong những nguyên nhân doanh nghiệp chỉ ra khi chuyển đổi xanh là vấn đề nguồn vốn. Trong khi nhu cầu vốn cho giảm phát thải, chuyển đổi xanh để đón đầu các cơ hội rất cấp bách thì thị trường tài chính xanh trong nước chưa phát triển tương ứng. Chuyên gia Việt Anh có ý kiến như thế nào?

Thị trường tài chính xanh được hiểu gồm trái phiếu, tín dụng, quỹ đầu tư có tiêu chí đầu tư vào ESG. Đầu tiên chúng ta phải thừa nhận với nhau quỹ đầu tư, ngân hàng đều cần lợi nhuận, họ không phải ngân hàng chính sách. Do vậy, doanh nghiệp khi tiếp cận nguồn vốn đó phải chứng minh được hiệu quả kinh doanh, việc hoàn vốn khả thi. Đừng nói là tôi làm xanh, anh phải tài trợ vốn cho tôi. Mình làm xanh là điều rất tốt nhưng kế hoạch của mình phải chứng minh được khả năng hoàn vốn của họ, trước khi nói đến lợi nhuận/vốn. Vốn đắt hay rẻ chúng ta chưa bàn tới, nhưng đầu tiên doanh nghiệp phải có tâm thế đến trình bày kế hoạch, chứng minh hiệu quả kinh doanh. (Ảnh: Nam Anh). Tiêu chí số 1 của trách nhiệm xã hội là trách nhiệm lợi nhuận, lợi nhuận đó phải tuân thủ pháp luật, sau đó là tuân thủ đạo đức, môi trường, xã hội. Cuối cùng mới là trách nhiệm thiện nguyện. Đó là 4 tiêu chí trách nhiệm trong lý thuyết Carroll . Vậy thì nó tương ứng với ESG thôi. Trách nhiệm lợi nhuận kinh tế là đầu tiên, sau đó mới bàn đến chuyện khác. Doanh nghiệp làm ESG phải chứng minh được khả năng hoàn vốn thì các tổ chức như quỹ đầu tư, ngân hàng mới cho vay. Vì quỹ đầu tư, ngân hàng cũng phải có trách nhiệm với đồng vốn mà họ bỏ ra, trừ những chính sách của Nhà nước như hỗ trợ lãi suất. Muốn nói gì thì nói, tôi muốn nhấn mạnh phải chứng minh được hiệu quả kinh doanh.

Tiếp tục nội dung này, ông Phan Minh Thông có ý kiến như thế nào?

Phúc Sinh làm trong ngành nông nghiệp nên việc tương tác, đối tác là các vùng trồng và chủ các vùng trồng là các nông hộ. Lần đầu tiên, chúng tôi làm các chương trình phát triển bền vững là năm 2010. Chúng tôi làm với gần 1.000 nông hộ. Phải nói rằng, từ thành phố, nhà máy xuống làm nông dân là khoảng cách khác biệt, văn hóa khác nhau, trao đổi, thỏa thuận, cam kết hoàn toàn khác nhau. Phúc Sinh đã gặp nhiều thất bại trong việc hiểu nông dân, thất bại trong việc chia sẻ thông tin và kinh phí... (Ảnh: Nam Anh). Mỗi lần chúng tôi khảo sát một tuần thì vấn đề phát sinh tương đối nhiều. Nhưng 3 tháng sau đó đi khảo sát thì tất cả các khảo sát đầu tiên, những báo cáo hoàn toàn xung đột. Nếu không đứng ở bên trên nhìn bao quát thì rất khó để làm. Và một thứ nữa là sự kiên nhẫn, kiên trì. Có rất nhiều người bỏ cuộc trong quá trình chuyển đổi xanh, do khó khăn, vất vả. Doanh nghiệp vừa phải làm kinh doanh vừa phải đối mặt với việc thực thi ESG. Nhưng trên hết, vì mục tiêu chung là mảnh đất của họ tốt hơn, trồng được giá cao hơn, bền vững hơn, phát triển hơn, thì cuối cùng, mục tiêu là như vậy, dần xóa bỏ các hàng rào. Trong nhiều năm, Phúc Sinh phải học nhiều về vấn đề văn hóa như văn hóa của nông dân, văn hóa của các chương trình phát triển bền vững. Hiểu văn hóa của cán bộ địa phương, cách thức giao tiếp. Ngoài vấn đề hiểu biết về văn hóa, khó khăn về sự kiên trì, kiên nhẫn, con người và định hướng và một trong những khó khăn vô cùng lớn nữa là tài chính. Phải có tiền thuê người làm, chấp nhận chi trả mà không biết khi nào mới có thể nhận lại thông điệp đó. Báo cáo tài chính thường là một năm nhưng chương trình chứng nhận ít nhất phải mất 2 năm để hoàn thành. 2 năm báo cáo ghi nông hộ, thuê tiền ghi nông hộ từng ngày từng giờ. Đây là điều cực kỳ thách thức, đại đa số khiến mọi người bỏ cuộc. Thế nhưng ở khía cạnh quản lý, tôi nhìn thấy rằng tất cả những điều trên chỉ là khó khăn thách thức về con người. Nói một chút sến là mình phải có tình yêu với nông nghiệp, ngành hàng. Thì khi đó, làm những công việc cả năm trời, 2 năm trời thất bại thì không có sự kiên định dữ dội là không làm được. Khi thất bại thì mình có thể tổng kết giá trị mình có, để tiếp tục làm. Khi vượt qua được tất cả và có chứng nhận đầu tiên sẽ cực kỳ vui mừng, chỉ một năm sau chứng nhận là có thể thu hồi vốn. Khi có chứng nhận, khách hàng phải trả nhiều tiền cho mình. Một chứng nhận từ 1 năm đến 1,5 năm sẽ thu hồi được vốn sau 4 năm đầu tư. Chứng nhận khó khăn ban đầu nhưng sẽ tạo ra giá trị về sau, giúp doanh nghiệp bán được hàng giá trị cao. Các chứng nhận phát triển bền vững không chỉ là vẻ bề ngoài, kiến thức mà đây là cơ hội để doanh nghiệp phát triển kinh doanh. Biến mọi thứ thành vật chất thì mới có nguồn lực đi tiếp, khách hàng đến với mình nhiều hơn. Và việc chinh phục các chứng nhận khác từ đó về sau trở nên dễ dàng hơn.

Khi mà đi vào cụ thể hơn, doanh nghiệp gặp những khó khăn gì khi làm chuyển đổi xanh, nguyên nhân do đâu, thưa ông Hòa?

Đại bộ phận doanh nghiệp của chúng ta là nhỏ và vừa nên nguồn lực là hữu hạn. Thực tế, chuyển đổi xanh còn tùy vào mỗi ngành, mỗi nghề, mỗi lĩnh vực lại có những đòi hỏi khác nhau. Và khi các doanh nghiệp thực thi ESG, đòi hỏi phải làm đồng bộ 3 yếu tố chữ "E" về môi trường (Environment), chữ "S" về xã hội (Social) và chữ "G" về quản trị (Governance). Nếu triển khai một dự án xanh mà không quản trị tốt quá trình vận hành thì cũng không duy trì được tiêu chí xanh. Hoặc chuyển đổi xanh mà không mang lại hiệu quả, không đạt các tiêu chí khi thải ra môi trường, không đạt các tiêu chí về phát triển tuần hoàn… thì cũng không toàn diện. (Ảnh: Nam Anh). Đây là một sức ép cho các doanh nghiệp Việt Nam. Với nguồn lực hạn chế của các doanh nghiệp nhỏ và vừa mà đòi hỏi phải thực thi cả 3 chữ E, S, G thì cũng là một áp lực lớn. Do đó, tôi cho rằng, thứ nhất, doanh nghiệp phải cân nhắc phân tích điều kiện đặc thù của ngành nghề và nhận diện rõ những lĩnh vực, tiêu chí nào đang phải đối mặt và xếp theo thứ tự ưu tiên để có phân kỳ cho việc đầu tư. Thứ hai, chúng tôi cũng đề xuất các nhà cung cấp giải pháp chuyển đổi xanh cũng nên phân loại và giới thiệu cho doanh nghiệp biết các giải pháp tương ứng với từng chữ cái trong ESG, hoặc tương ứng với từng ngành nghề và phân kỳ đầu tư trong thời hạn 1 năm, 2 năm, 3 năm… cái gì làm trước, cái gì làm sau. Thứ ba, Tổ liên ngành (HUBA phối hợp cùng với Công ty Đầu tư tài chính Nhà nước TPHCM) hỗ trợ giải pháp về vốn, đồng thời tại hiệp hội cũng thành lập các ban công tác về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Ban này sẽ là đầu mối tích hợp tất cả kinh nghiệm chuyển đổi xanh của tất cả doanh nghiệp trên các ngành nghề khác nhau để từ đó quảng báo và nhân rộng. Giả sử một doanh nghiệp trong lĩnh vực nông sản đã chuyển đổi như trường hợp của Phúc Sinh, thì bài học kinh nghiệm của doanh nghiệp sẽ được phân tích, giới thiệu cho những đơn vị cùng lĩnh vực. Như vậy, ở đây có sự chia sẻ thông tin, có sự gợi mở và các bài học kinh nghiệm. Thậm chí, chúng tôi cũng có thể nhờ doanh nghiệp tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực đi thăm, nghiên cứu, tìm hiểu. Hay nói cách khác là các doanh nghiệp hợp sức với nhau, cùng chia sẻ, cùng làm. Ngoài vấn đề vốn, vấn đề giải pháp từ đơn vị cung ứng thì bài học từ những doanh nghiệp đã chuyển đổi thành công và thậm chí là cả từ những doanh nghiệp chuyển đổi thất bại cũng sẽ giúp rút kinh nghiệm, từ đó chọn được giải pháp phù hợp, bảo đảm cho nhu cầu chuyển đổi.

Ông Việt Anh có bổ sung gì thêm?

Không có tổ chức nào có nguồn lực mạnh mẽ hơn Chính phủ được. Chính phủ có nhiều ban ngành, tổ chức nghiên cứu, chuyên gia nhiều kinh nghiệm và kiến thức. Khi Chính phủ thu thập thông tin thì thông tin đều qua kiểm định, khác với thông tin doanh nghiệp tự công bố. Doanh nghiệp tự công bố chưa được bên thứ 3 thẩm định.

Ông Phan Minh Thông có nhận định thế nào về ý của chuyên gia Phạm Việt Anh?

Chuyên gia Việt Anh nói đúng. Cái tiêu chuẩn ESG mà vượt qua thì các doanh nghiệp phải công khai số liệu đó. Chính vì thế, chúng tôi có một trang web riêng về ESG, tách ra và chi tiết và công khai các hoạt động của công ty. Có một sự thật rằng, khán giả bây giờ họ không thích nghe nói chung chung mà cần có dẫn chứng, case study thì người ta mới xem video. Còn nếu nói chung chung, thì giới trẻ sẽ không xem. Doanh nghiệp chúng tôi đã phải đấu tranh nội bộ về việc công khai số liệu trên website. Tuy nhiên, việc công khai số liệu cũng giúp các đơn vị hiểu được chi tiết các yếu tố khi thực thi ESG. Và khi công bố, không những Phúc Sinh được công nhận mà còn giúp được nhiều công ty khác quan tâm đến phát triển bền vững, giúp họ hiểu được về ESG một các rõ ràng, minh bạch hơn.

Chuyên gia Việt Anh có bổ sung ý kiến gì thêm không, thưa ông?

Xin bổ sung ý anh Thông rất hay, liên quan đến chính sách và lĩnh vực đánh giá soi chuẩn. Anh Thông và doanh nghiệp của anh đã tự nguyện công bố tất cả dữ liệu trong quá trình làm ESG sẽ là nguồn tham chiếu quan trọng để biến thành kiến thức chung của ngành. Các công ty trong ngành có thể tham chiếu các chỉ số đó, là chỉ số công khai, bắt buộc, đã được xác nhận. Về vĩ mô, Nhà nước phải coi thông tin như hàng hóa công, Nhà nước có các website quy tụ các thông tin liên quan thì doanh nghiệp vào đó có thể có các thông tin học tập, tham chiếu. Thông tin khi đã được coi là hàng hóa công thì doanh nghiệp bớt chi phí đi rất nhiều. Thay vì phải đi nhiều nơi, tìm tòi, học hỏi, mất nhiều chi phí thì nay được quy tụ. Bởi phát triển bền vững là mệnh lệnh cấp thiết, ở tầm quốc gia, thậm chí là cả thế giới, nên chúng ta quy tập được thông tin cần thiết, quan trọng. Đặc biệt với doanh nghiệp vừa và nhỏ, họ không có đủ tiền để đi làm nghiên cứu thị trường, thu thập thông tin… Nhà nước cung cấp cái đó thì là thông tin rất hiệu quả.

Thế thì ở góc độ doanh nghiệp, ông Phan Minh Thông có đánh giá thế nào về thực trạng này?

Ở khía cạnh doanh nghiệp, ở khía cạnh truyền thông và luật hóa thì chúng ta gần như chưa có gì. Chúng tôi làm chương trình phát triển bền vững gần 16 năm, thì Phúc Sinh thực hiện theo yêu cầu của khách hàng và cảm thấy rằng mình làm thì mới có tiền, và mới bán được hàng. Chỉ sau đại dịch Covid-19, chúng ta bắt đầu nhen nhóm và được biết đến nhiều hơn với khái niệm ESG. Khi đề cập đến ESG, nhiều đơn vị cho rằng không có tiền để làm, không có kiến thức, không biết bắt đầu từ đâu. Đây là những điều hết sức thực tế. Thậm chí, các doanh nghiệp còn cho biết họ đang phải "vật lộn" với tình hình kinh doanh hiện tại. Từ sau đại dịch, các công ty có xu hướng đóng cửa nhiều, kể cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp đã hoạt động 9-12 năm trên thị trường cũng phải đóng cửa. (Ảnh: Nam Anh). Họ "vật lộn" như thế thì lấy đâu ra tiềm lực để phát triển bền vững mà lại không có hướng dẫn chi tiết. Tuy nhiên diễn biến này không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà châu Á cũng vậy, các nước nông nghiệp ở Nam Mỹ cũng vậy.Và luật của châu Âu cũng chưa chi tiết. Ngành cà phê, cao su, gỗ, phải đối mặt với việc đến 2025 phải làm tất cả các chương trình phát triển bền vững, trong đó có chống phá rừng. Nhưng hầu hết doanh nghiệp, chưa ai chuẩn bị. Các cơ quan truyền thông đi trước ví dụ như Dân trí. Dân trí là một trong những đơn vị thức thời khi làm các chương trình phát triển bền vững rất nhanh và đầu tư các chương trình có quy mô. Đây là xu hướng mà Dân trí đã đi trước trong vấn đề truyền thông. Cái thứ hai nữa là chính quyền hay các cơ quan có liên quan cũng phải hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách truyền đạt, chia sẻ tài liệu, kiến thức. Bên cạnh đó, phát triển bền vững chính là phát triển đất đai, con người, sản xuất, nguồn nước theo tiêu chuẩn phát triển bền vững. Các tiêu chuẩn của Việt Nam về nguồn nước, đất đai khá rõ, đó là cơ sở để cho doanh nghiệp nắm bắt. Ở góc độ vĩ mô như anh Hòa, anh Việt Anh chia sẻ thì các luật lệ, môi trường nói chung. Còn ở góc độ vi mô, chúng tôi là công ty luôn muốn biết nên bắt đầu thực thi ESG từ đâu, các bước ra sao.

Vậy ý kiến từ chuyên gia Phạm Việt Anh thì sao, thưa ông?

Kết quả nghiên cứu đó tôi không ngạc nhiên. Không chỉ ở Việt Nam, gần đây có khảo sát của một doanh nghiệp bên Mỹ, cũng khảo sát khoảng 2.700 doanh nghiệp, chỉ 24% doanh nghiệp sẵn sàng làm chuyển đổi xanh và ESG. Ở Liên minh Châu Âu (EU) thì ngược lại, hơn 75% doanh nghiệp đã sẵn sàng. Khác biệt rất rõ nét là việc bắt buộc, đã được luật hóa ở EU, buộc doanh nghiệp phải làm, tức là tính cấp bách thúc giục doanh nghiệp ý thức được nhiều hơn là phải làm, không làm thì không tồn tại được. Ý thứ hai là công tác truyền thông, truyền thông có tính định hướng và giáo dục rất tốt. Ở Việt Nam dù đã và đang có nhưng truyền thông mới chỉ ở khái niệm ESG, chỉ là bề nổi, đôi khi chúng ta nói nhiều về cái hay của nó nhưng không nói đến thách thức. Người nghe muốn nghe nhiều mặt, cả tốt và thách thức, để mạnh dạn làm. Chỉ nghe màu hồng thôi thì một phía, những doanh nghiệp đã làm và trải qua như anh Thông - Phúc Sinh sẽ thấy những thất bại, tưởng chừng như không vượt qua được nếu như chủ doanh nghiệp không có tầm nhìn dài hạn, không có sự kiên định giống như anh Hòa nói. Tôi chỉ có 2 ý đó, nó rất quan trọng, là tính thúc bách, cấp thiết của việc chuyển đổi là sự tồn tại. Thứ hai là luật hóa, Nhà nước ngoài sự hỗ trợ phải có các luật liên quan, như phải có luật về chống tẩy xanh thì mới bảo vệ được các công ty tử tế, đầu tư nhiều tiền của sức lực cho ESG. Nếu không có luật thì cổ xúy cho hành vi giả xanh (giả bộ làm ESG) để trục lợi ngắn hạn, làm xói mòn niềm tin thị trường. Do đó, cần truyền thông nhận thức để làm ESG nhanh hơn. Châu Âu đã được luật hóa, đến 2028 toàn bộ doanh nghiệp ở EU, thậm chí doanh nghiệp không ở EU nhưng phát sinh doanh thu ở EU, doanh nghiệp làm ăn với EU đều phải cung cấp báo cáo ESG.

ESG: Doanh nghiệp đừng chờ "nước đến chân mới nhảy", kẻo nhảy không kịp

Ban Kinh tế

Thứ ba, 19/11/2024 - 08:51

(Dân trí) - Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch HUBA - nêu, tâm lý chung của doanh nghiệp Việt Nam là "nước tới chân mới nhảy" nhưng cứ chờ thì có khi nhảy không kịp, cần lựa chọn giải pháp, lộ trình chuyển đổi xanh.

Chuyển đổi xanh theo ESG - Doanh nghiệp làm gì khi hạn chế nguồn lực?

ESG: Doanh nghiệp đừng chờ nước đến chân mới nhảy, kẻo nhảy không kịp - 1 — Đại diện Báo Dân trí tặng hoa các khách mời tham dự tọa đàm (Ảnh: Nam Anh).

Chuyển đổi xanh theo ESG là xu hướng của thế giới, hướng đến giảm thiểu tác động của con người đối với môi trường. Hoạt động này gồm nhiều hạng mục như chuyển dịch năng lượng xanh, công nghiệp xanh, năng lượng bền vững và kinh tế tuần hoàn.

Chuyển đổi xanh theo ESG mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, như tăng doanh thu, tạo lợi thế cạnh tranh; tác động tích cực đến thương hiệu; nhận được hỗ trợ từ Chính phủ; thu hút nhà đầu tư và dòng vốn đầu tư xanh.

Tuy nhiên, doanh nghiệp khi thực hiện chuyển đổi xanh còn gặp nhiều thách thức về nguồn vốn, nhân sự có chuyên môn về giảm phát thải hay việc tiếp cận thông tin còn khó khăn...

Thậm chí, trong một báo cáo gần đây của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), hơn 60% trên tổng số 2.700 doanh nghiệp được khảo sát cho biết chưa chuẩn bị gì cho quá trình chuyển đổi xanh. Nhiều doanh nghiệp khác khi được hỏi cũng tỏ ra lúng túng với câu chuyện chuyển đổi xanh, không biết bắt đầu từ đâu và phải làm gì?...

ESG: Doanh nghiệp đừng chờ nước đến chân mới nhảy, kẻo nhảy không kịp - 2

Báo Dân trí tổ chức tọa đàm "Chuyển đổi xanh theo ESG: Doanh nghiệp làm gì khi hạn chế nguồn lực" để cùng bàn về các lợi ích, khó khăn khi doanh nghiệp thực thi chuyển đổi xanh theo ESG. Từ đó, các diễn giả cùng đưa ra những giải pháp cần thiết để giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc hướng đến phát triển bền vững.

Tọa đàm sẽ diễn ra vào lúc 9h ngày 19/11 với sự tham dự của các diễn giả:

- Ông Phan Minh Thông - Chủ tịch Hội đồng quản trị Phúc Sinh Group.

- Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA).

- Ông Phạm Việt Anh - Tiến sĩ Quản trị kinh doanh bền vững (DBA); Nghiên cứu sinh (PhD) về phát triển bền vững và Ngoại giao (U.N Treaty University).

Tọa đàm này là sự kiện vệ tinh của Diễn đàn ESG Việt Nam do báo Dân trí khởi xướng. Diễn đàn ESG Việt Nam chính thức ra mắt vào tháng 5, nhận được nhiều hưởng ứng tích cực từ cộng đồng và giới chuyên môn nhằm thúc đẩy, phát triển chuẩn mực ESG trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Diễn đàn ESG Việt Nam 2024 với chủ đề "Chiến lược phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới" sẽ diễn ra vào ngày 25/12 tại Hà Nội.