ESG đang bước vào giai đoạn hành động, với công nghệ và dữ liệu trở thành nền tảng

Khoa học công nghệ giúp chuẩn hóa dữ liệu và hỗ trợ hiệu quả tiến trình ESG tại doanh nghiệp

Phát biểu khai mạc hội thảo “Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - Từ nhận thức đến hành động” tại Hà Nội diễn ra chiều ngày 26/11, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà khẳng định đây là sự kiện rất đặc biệt, có ý nghĩa thiết thực trong chuỗi hoạt động của Diễn đàn ESG Việt Nam năm 2025 do báo Dân trí tổ chức.

Theo lãnh đạo Bộ Nội vụ, trong tiến trình thực hiện ESG tại Việt Nam, khoa học và công nghệ trở thành chìa khóa để xây dựng nền hành chính phục vụ, minh bạch, liêm chính, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, đồng thời thúc đẩy các mô hình quản trị mới dựa trên dữ liệu và tiêu chuẩn bền vững.

"ESG, xét đến cùng, không chỉ là tiêu chuẩn của doanh nghiệp mà còn là thước đo năng lực quản trị quốc gia, năng lực điều hành và trách nhiệm xã hội của bộ máy công quyền", Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà khẳng định.

Là diễn giả mở đầu phiên tham luận chuyên sâu, GS.TS Mạc Quốc Anh - Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội - đã có bài trình bày “Bí kíp để doanh nghiệp SME thực thi ESG hiệu quả với khoa học công nghệ”.

Theo ông Quốc Anh, với những thách thức về hạn chế tài chính, thiếu nhân sự chuyên môn và tâm lý e ngại, các doanh nghiệp SME nên chọn cách tiếp cận phù hợp, đi từng bước nhỏ nhưng "chắc, đúng và đủ".

Tiếp nối với bài tham luận "Hoạt động ESG trong thương mại dịch vụ tại Vietjet Air", ông Tạ Hữu Thanh - Giám đốc thương mại của Công ty cổ phần Hàng không Vietjet - cho biết hãng đã theo đuổi chiến lược phát triển bền vững, lấy khoa học - công nghệ làm nền tảng và ESG làm định hướng chủ đạo.

Các hoạt động điển hình mà công ty này đã thực hiện như Chương trình "Fly Green - Mỗi vé bay đỏ, một hành trình xanh”, thay thế dao, dĩa nhựa trên chuyến bay bằng dụng cụ tre tự nhiên; và tham gia dự án trồng 15 triệu cây xanh trong giai đoạn 2021-2025...

Riêng việc ứng dụng công nghệ và tích hợp ESG đã tối ưu hoạt động thương mại, tiết kiệm chi phí và gia tăng giá trị doanh nghiệp, bên cạnh nâng cao tính minh bạch cũng như trách nhiệm xã hội của hãng nhằm góp phần lan tỏa tinh thần sống xanh - làm xanh trong cộng đồng.

Dẫu vậy, với đặc thù là ngành phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch với mức phát thải cao, Vietjet cũng như các doanh nghiệp hàng không khác phải đối mặt với không ít thách thức nếu chuyển sang các loại nhiên liệu thay thế có chi phí cao gấp 3-5 lần. Ngoài ra, duy trì mức giá vé dễ tiếp cận cũng khó khăn trong điều kiện áp dụng ESG làm tăng chi phí.

Góp thêm tiếng nói từ phía doanh nghiệp, bà Đỗ Thị Thu Phương, Phó trưởng Ban An toàn Môi trường và Phát triển bền vững - Tập đoàn Công nghiệp Năng lượng quốc gia Việt Nam (PVN) - cũng nhấn mạnh việc thực thi ESG tại PVN “không hề dễ dàng và chịu tác động từ nhiều yếu tố” bởi tập đoàn có tới hàng trăm doanh nghiệp thành viên, hơn 1.000 dự án và 60.000 cán bộ nhân viên.

“PVN đã và đang ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ để chuẩn hóa dữ liệu và tăng tính minh bạch ESG, từ hệ thống cơ sở dữ liệu an toàn - sức khỏe - môi trường và kiểm kê khí nhà kính xây dựng từ năm 2015, đến triển khai ERP giai đoạn 1 với 6 phân hệ nhằm tập trung dữ liệu toàn tập đoàn”, bà Phương cho biết.

Trong bài tham luận của mình, TS Đinh Viết Sang chia sẻ về AI trong khả năng dự đoán để tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và giảm thiểu dấu chân carbon. Cụ thể, trong lĩnh vực môi trường AI giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ hệ sinh thái.

Với lĩnh vực xã hội, dùng AI phân tích dữ liệu có thể phát hiện các mô hình bất bình đẳng, từ đó giúp giảm định kiến khi ra quyết định. Ứng dụng AI trong dự đoán và quản lý rủi ro (như tai nạn giao thông) có thể giảm tỷ lệ tử vong tới 35% ở các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương.

Với quản trị, AI cung cấp khả năng tổng hợp và phân tích dữ liệu chưa từng có, cải thiện tốc độ và độ tin cậy của quản trị doanh nghiệp, từ đó đưa ra báo cáo ESG tự động và nhanh chóng, đồng thời hỗ trợ quản lý tuân thủ và rủi ro.

Dẫu vậy, công nghệ này sử dụng rất nhiều tài nguyên, đặc biệt là điện và nước, bên cạnh việc đặt các quốc gia, doanh nghiệp vào rủi ro đạo đức và thông tin. "Thành công sẽ đến với những tổ chức biết cân bằng giữa sức mạnh của công nghệ và trách nhiệm đối với hành tinh xanh", ông Sang nhấn mạnh.

Kết thúc phần tham luận, TS Hà Huy Ngọc - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách, Chiến lược Kinh tế địa phương và Lãnh thổ (Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới) - mang tới chủ đề “Thực hiện chuyển đổi ESG từ góc nhìn địa phương và doanh nghiệp” với bài học tại Bắc Ninh.

Ông Ngọc nhấn mạnh vai trò của dữ liệu và tích hợp ESG vào quy hoạch như là cách giúp địa phương nắm được bức tranh toàn cảnh và sớm vạch rõ hướng đi phù hợp để nâng cao sức cạnh tranh và theo đuổi tăng trưởng bền vững.

Doanh nghiệp Việt Nam đang chuyển từ tư duy “tuân thủ bị động” sang “chủ động kiến tạo”

Chuyển sang phần thảo luận, 4 diễn giả là TS Mạc Quốc Anh, TS Hà Huy Ngọc, ông Tạ Hữu Thanh và ông Nguyễn Đức Minh - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Nutricare, Phó chủ tịch Hội Sản xuất hàng công nghiệp chủ lực TP Hà Nội - dưới sự điều phối của TS Lê Thái Hà - Giám đốc Điều hành Quỹ VinFuture - đã có những trao đổi cởi mở về việc thực tế ứng dụng khoa học công nghệ vào thực thi ESG tại doanh nghiệp Việt Nam.

Theo đó, TS Mạc Quốc Anh cho rằng các doanh nghiệp FDI và tập đoàn lớn của Việt Nam ứng dụng khoa học công nghệ vào ESG chủ động và bài bản nhất. Nhóm doanh nghiệp xuất khẩu thực hiện nhằm đáp ứng các yêu cầu tuân thủ quốc tế, trong khi SME còn chưa thực hiện rõ nét.

Các diễn giả khác cũng đồng quan điểm cho rằng doanh nghiệp sản xuất đang đi đầu trong hoạt động này, vượt trội so với nhóm thương mại và dịch vụ.

Áp lực về nguồn vốn đầu tư được xem là yếu tố tác động lớn nhất lên quyết định ứng dụng khoa học công nghệ để thực thi ESG. Do đó, theo ông Nguyễn Đức Minh, “khi doanh nghiệp đảm bảo được dòng tiền và tạo ra giá trị ổn định thì mô hình phát triển mới thật sự bền vững”.

Trước câu hỏi “Nghị quyết 57 đã nêu rõ mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo đạt trên 40% tổng số doanh nghiệp, doanh nghiệp đã triển khai những gì để đóng góp vào mục tiêu này?”, các diễn giả đều cho rằng cần có sự đồng hành của Chính phủ với doanh nghiệp, từ hành lang pháp lý, các khâu kiểm định tiêu chuẩn, hỗ trợ về vốn, đào tạo nhân sự…

Phát biểu tổng kết hội thảo, nhà báo Phạm Tuấn Anh - Tổng Biên tập báo Dân trí - tái khẳng định thông điệp xuyên suốt của Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 là ESG không thể tồn tại nếu thiếu khoa học công nghệ và dữ liệu.

Theo nhà báo Phạm Tuấn Anh, khoa học công nghệ hiện đóng vai trò then chốt, giúp doanh nghiệp minh bạch hóa, chuẩn hóa và đo lường các chỉ số ESG, đồng thời nhận định doanh nghiệp Việt Nam đang chuyển từ tư duy “tuân thủ bị động” sang “chủ động kiến tạo”, coi ESG là chiến lược cạnh tranh và lợi thế dài hạn.

Ở đó, Nhà nước, báo chí và các tổ chức xã hội có vai trò đồng hành, dẫn dắt và kiến tạo hệ sinh thái ESG bền vững.

“ESG đang bước sang giai đoạn hành động hóa, nơi dữ liệu không chỉ để báo cáo mà trở thành công cụ điều hành, ra quyết định và đánh giá hiệu quả”, Tổng Biên tập báo Dân trí nói.

*Ban tổ chức hội thảo gửi lời cảm ơn chân thành tới Công ty cổ phần Hàng không Vietjet đã đồng hành, góp phần tạo nên thành công của sự kiện này.