Doanh nghiệp xăng dầu lại than "chán không muốn bán"

Doanh nghiệp kêu càng bán càng lỗ

Tính tới kỳ điều chỉnh hôm 11/8, thị trường xăng dầu đã trải qua 5 lần giảm liên tiếp. Hiện giá bán mỗi lít xăng E5 RON 92 là 23.720 đồng/lít, RON 95 là 24.660 đồng/lít, dầu diesel 22.900 đồng/lít… Mức giá hiện nay gần như ngang bằng hồi cuối năm ngoái và tháng 1 đầu năm nay, tức trước thời điểm xảy ra xung đột Nga - Ukraine.

Xăng dầu liên tục giảm giá là thông tin vui đối với người tiêu dùng. Song với sự biến động khó lường của giá dầu thế giới cùng những bất cập trong quản lý, không ít doanh nghiệp xăng dầu trong tình cảnh "chán không muốn bán".

Ông Thắng - chủ một doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu ở khu vực Hà Đông (Hà Nội) - cho biết, nguồn cung xăng dầu thời gian qua có nhiều bất cập. Tình trạng khan hàng vẫn diễn ra. "Có lúc thì RON 95, có lúc thì E5 RON 92, một số đầu mối họ chỉ ưu tiên đảm bảo đơn vị thuộc hệ thống của họ", ông Thắng cho hay.

Để đảm bảo thông suốt nguồn cung, ông tìm nguồn khác thay thế nhưng sẽ phải chấp nhận lỗ khoảng 100 đồng mỗi lít trên giá và thêm 200 đồng tiền vận chuyển để có hàng bán.

Ông này tính toán, bán mỗi lít xăng, doanh nghiệp âm khoảng 350 đồng. "Đóng cửa thì mất khách nên dù khó khăn hay lỗ chúng tôi cũng phải chấp nhận. Lấy một chuyến hàng giờ có hôm phải đi 3 kho mới đủ. Mất thời gian lắm", ông Thắng chia sẻ.

Ông N.V.T, tổng giám đốc một doanh nghiệp phân phối xăng dầu trên địa bàn Hà Nội, thì lại cho biết, nguồn cung không hẳn là khan hiếm. Doanh nghiệp bán lẻ muốn nhập hàng thì vẫn có song phải chịu chiết khẩu 0 đồng hoặc lỗ. Theo vị này, nhiều đơn vị bán càng nhiều thì lỗ càng lớn, do vậy "chẳng muốn bán".

Lý giải hiện tượng nhiều cây xăng khổ vì nhập hàng thời điểm này, ông N.V.T cho biết, cả đầu mối lẫn các nhà phân phối vì lỗ quá không nhập, do không muốn bán nên ít hàng. "Qua nhiều lần giảm giá, nhiều đầu mối sợ nhập về bán không kịp, tồn lại nhiều", ông T. nói.

Với hệ thống phân phối của mình, ông N.V.T cho biết, hiện tại nguồn hàng vẫn đảm bảo, nhưng không hiệu quả, thậm chí còn lỗ. "Khó khăn triền miên với xăng dầu. Đợt tăng liên tiếp thì chẳng lấy được hàng, mà giảm giá thì cũng có khó nhập hàng bán", ông T. chia sẻ.

Biến động khó lường, không cẩn thận sẽ lấy giá cao bán giá thấp

Một thương nhân phân phối khác cho rằng, với phương pháp tính giá bình quân hiện nay cùng tình trạng giảm giá liên tiếp, nhiều doanh nghiệp thua lỗ là đương nhiên. Tuy nhiên, với các doanh nghiệp đầu mối thì cũng nên chấp nhận, san sẻ với hệ thống phân phối, bán lẻ. Bởi tính chung cả năm, rất nhiều đầu mối lãi lớn ở những thời điểm giá tăng liên tục.

Lý giải thêm về chuyện nguồn cung hiện nay, vị này cho biết, các doanh nghiệp đầu mối sẽ ưu tiên cấp hàng cho đơn vị trong hệ thống. Việc bán cho một số doanh nghiệp phân phối sẽ không được ưu tiên bởi các đơn vị này "lúc nhập hàng chỗ này, lúc nhập hàng chỗ khác".

"Bản thân chúng tôi cũng vậy. Là đơn vị trung gian, chúng tôi buộc phải lấy nhiều nơi. Ở thời điểm thị trường ổn định, nếu có đơn vị chiết khấu cao hơn, chúng tôi phải chuyển sang lấy ở đó để đảm bảo mức độ cạnh tranh, không thì cũng không bán được hàng", vị thương nhân phân phối chia sẻ.

"Cơ bản cũng không đến mức không có hàng bán. Vẫn có hàng, nhưng chiết khấu thấp, không ai mặn mà. Với xu hướng giảm giá, đã chiết khấu bằng 0 mà giảm giá lại còn đống hàng tồn thì chết nữa. Điều hành vẫn còn cứng nhắc lắm", vị thương nhân phân phối tiếp tục nhận xét.

Nhiều doanh nghiệp xăng dầu cũng than thở, thị trường hiện nay khó dự đoán nên việc kinh doanh khó khăn. Ở thời điểm trước, chỉ cần có đủ dữ liệu, theo sát mức tăng giảm trên thị trường thế giới cùng với một số tính toán, nhiều doanh nghiệp đưa ra mức dự báo rất sát với giá Liên Bộ Công Thương, Bộ Tài chính.

Còn thời điểm hiện nay, thị trường thế giới thay đổi nhanh. Chu kỳ điều chỉnh là 10 ngày thay vì 15 ngày như trước đây, song đầu kỳ dự báo là âm mà chỉ sau vài phiên lại biến động ngược chiều. Nhiều doanh nghiệp lúng túng không biết khuyến cáo khách hàng trong hệ thống của mình lấy hàng như thế nào vì biến động quá nhanh. Nếu dự báo, tính toán sai, không điều tiết được nguồn hàng thì họ sẽ chịu lỗ lớn.

Thực tế, với những doanh nghiệp bán lẻ nhỏ, lượng bán không đều, nếu không tính toán được sát sẽ rơi vào tình trạng lỗ liên tục vì lấy giá cao rồi còn hàng tồn phải bán giá thấp. Việc điều chỉnh với thời gian 10 ngày một lần có những điểm tích cực, những cũng có những khó khăn vì nhanh hơn nên có thể chưa bán hết hàng.

Theo một số chuyên gia kinh tế, ở những thời điểm giá xăng dầu trên thị trường thế giới có biến động mạnh theo chiều hướng tăng thì Việt Nam thường hay xảy ra hiện tượng khan hiếm, đầu cơ găm giữ hàng. Cơ chế điều hành giá xăng dầu của Việt Nam mặc dù đã được cải thiện nhưng hiện nay vẫn tập trung và theo kỳ điều chỉnh ba lần trong một tháng, chuyên gia chỉ ra bất cập.

Trong khi đó, lúc thị trường đi xuống liên tiếp về giá thì cũng xảy ra những bất cập trong vấn đề nguồn cung, chiết khấu, gây ảnh hưởng đến việc kinh doanh của một bộ phận các doanh nghiệp. 

Trong báo cáo tình hình 7 tháng đầu năm nay, Bộ Công Thương cho biết, thị trường xăng dầu trong nước thời gian qua có nhiều biến động. Nguồn cung trong nước chịu ảnh hưởng từ việc nhà máy lọc dầu Nghi Sơn giảm mạnh công suất sản xuất và không cung ứng đủ sản lượng xăng dầu cho thị trường như đã cam kết.

Trong khi đó, nguồn xăng dầu từ nhập khẩu gặp khó khăn do giá tăng mạnh, cạnh tranh lớn khi nguồn cung cấp bị gián đoạn do xung đột vũ trang giữa Nga và Ukraine.

Theo báo cáo của Tập đoàn dầu khí Việt Nam, kế hoạch sản xuất xăng dầu của 2 nhà máy lọc dầu trong nước gồm Nghi Sơn và Bình Sơn trong 6 tháng cuối năm là: Quý III dự kiến sản xuất 3,9 triệu m3 (chiếm 72% tổng nhu cầu) và quý IV dự kiến sản xuất 4,4 triệu m3 (chiếm 80% tổng nhu cầu).