Doanh nghiệp mất 28,6 triệu ngày công, 14.300 tỷ đồng chi phí kiểm tra chuyên ngành

Phát biểu tại buổi kiểm tra 11 bộ ngành do Tổ công tác của Thủ tướng tiến hành sáng 21/8 về tình hình cải cách hoạt động kiểm tra chuyên ngành với hàng hóa xuất nhập khẩu, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác cho biết, tỷ lệ các lô hàng nhập khẩu phải kiểm tra chuyên ngành đang giữ ở mức 30-35% và Nghị quyết 19 của Chính phủ yêu cầu phải rút xuống còn 15%.

"Thủ tướng đặt vấn đề cắt giảm chi phí không chính thức và chính thức, năm 2017 là năm giảm chi phí cho doanh nghiệp. Theo đó, phải quyết tâm cắt bỏ các giấy phép, thủ tục không cần thiết”, ông nói.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, theo số liệu của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, hiện nay có khoảng 100.000 mặt hàng phải kiểm tra chuyên ngành. Mỗi năm doanh nghiệp phải bỏ ra 28,6 triệu ngày công và 14.300 tỷ đồng chi phí cho kiểm tra chuyên ngành.

Trên thực tế, hiện còn rất nhiều thủ tục chồng chéo, trong số các lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành, có tới 58% phải thực hiện 2-3 lần thủ tục kiểm tra khiến tăng chi phí cho doanh nghiệp.

"Bên cạnh đó, hiện nay nhiều bộ vẫn còn độc quyền trong đánh giá sự phù hợp. Nhiều hàng hóa nhập khẩu của các nhà sản xuất hàng đầu thế giới nhưng chúng ta vẫn kiểm tra chuyên ngành và kiểm tra theo cách thủ công. Có tình trạng bộ chỉ giao 1 cơ quan trên cả nước thực hiện giám định, khiến chi phí cho doanh nghiệp đội lên rất lớn do phải vận chuyển hàng từ Bắc vào Nam, từ Nam ra Bắc chỉ để kiểm tra, giám định”, ông nói.

Ông Dũng cũng cho biết, trong việc kiểm tra hiện đang áp dụng hình thức thủ công là chính, kết nối công nghệ thông tin giữa các cơ quan còn hạn chế, chưa áp dụng quản lý rủi ro. Do đó, kiểm tra rất nhiều nhưng tỉ lệ phát hiện vi phạm rất thấp, chỉ khoảng 0,1%.

Nói thêm về những bất cập trong kiểm tra chuyên ngành, ông dẫn dữ liệu từ Tổng cục Hải quan cho biết, thủ tục kiểm tra chuyên ngành chiếm tới 50% thời gian thông quan, nhiều lô hàng Hải quan kiểm tra rồi nhưng không thông quan được, thậm chí 3, 4 tháng sau bộ chuyên ngành mới tới kiểm tra.

"Khi kiểm tra thì hôm nay yêu cầu một thủ tục, mai một thủ tục cho nên có những lô hàng nằm ở của khẩu 3, 4 tháng là bình thường, trong khi quy định 15 ngày, có mặt hàng 30 ngày”, Chủ nhiệm VPCP dẫn chứng.

Ngoài ra, ông cũng chỉ rõ nhiều nhiều giấy phép được “cài cắm” như một điều kiện kinh doanh không hợp lý, không đúng quy định, tạo rào cản khác biệt, gây khó cho doanh nghiệp. Cùng với đó là tình trạng một mặt hàng từ khi ra thành phẩm phải chịu năm lần bảy lượt kiểm tra chuyên ngành.

“Một mặt hàng chocolate cần 13 loại giấy phép, 12 nguyên liệu cần 12 loại giấy phép, cuối cùng phải xác nhận công bố thành phẩm. Mặt hàng sữa chua vừa phải kiểm dịch theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, vừa phải kiểm tra an toàn thực phẩm theo Bộ Y tế. Kén tằm, hạt hướng dương cũng phải 2 bộ; Một bộ không làm đâu, cứ chẻ ra như thế thì không ổn. Mà các bộ không bao giờ đi cùng nhau, đợi ông kia về tôi mới đi”, ông nói.

Bộ trưởng cũng lấy ví dụ, một mặt hàng nguyên liệu sản xuất bánh kẹo phải thực hiện theo 4 văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, gồm 3 thông tư và 1 quyết định của Bộ trưởng. Một giống cây trồng cũng phải theo 3 thông tư.

“Như vậy có hợp lý không? Tôi nghĩ doanh nghiệp làm lần đầu chắc mò mẫm đến hết đêm cũng không làm được, như vào rừng. Sau buổi hôm nay, sẽ rà soát từng bộ, đi vào từng thủ tục, chứ không dừng lại chung chung, yêu cầu giải trình cụ thể, thủ tục nào cần, thủ tục nào không”, Tổ trưởng Tổ công tác nêu rõ.

Phương Dung