Đi tìm triển vọng cho đầu tư vào nông nghiệp từ tư duy mới về mô hình trang trại

Tuy nhiên, theo nhận định chung, “rót tiền” vào nông nghiệp ở Việt Nam (VN) hiện nay vẫn còn quá nhiều rủi ro. Các bên liên quan vẫn đang nỗ lực tìm hiểu và “giải mã” cả cơ hội lẫn thách thức để có hướng tiếp cận hiệu quả nhất đối với lĩnh vực giàu tiềm năng và có ý nghĩa xã hội rất lớn này.

Nhu cầu và cơ hội cho những trang trại có quy mô chuyên nghiệp

Đặc thù của ngành nông nghiệp VN lâu nay là tính manh mún và phân tán. Phần lớn hoạt động sản xuất nằm ở hộ gia đình và các tổ chức nhỏ lẻ. Điều này dẫn đến bất lợi điển hình là tính nghiệp dư, không có khả năng tiếp cận khoa học – công nghệ, tốn nhiều công sức và chi phí nhưng hiệu suất rất thấp. Đồng thời, cũng luôn bị canh cánh về thiên tai, dịch bệnh, mất giá, mất mùa,… Chất lượng nông phẩm vô cùng bấp bênh và vệ sinh – an toàn thực phẩm luôn trong tình trạng báo động.

Để thay đổi, ngành nông nghiệp hiện đại VN cần những trang trại sản xuất tập trung, có năng lực đầu tư và ứng dụng công nghệ. Các trang trại này không chỉ sản xuất hiệu quả, mà còn có khả năng quản lý nguồn nông phẩm và tiếp cận thị trường… Đây được gọi chung là những mô hình nông nghiệp công nghệ cao (CNC).

Theo một công bố gần đây, hiện cả nước có chưa tới 20 trang trại làm nông nghiệp công nghệ cao. Sự thận trọng của nhà đầu tư đến từ nhiều góc độ, như chính sách, quỹ đất, môi trường hạ tầng hỗ trợ… Song nổi bật nhất là nhà đầu tư vẫn thiếu cơ hội để thực sự tìm hiểu cách thức làm trang trại hiệu quả. Hầu hết chủ đầu tư chưa có kinh nghiệm và nguồn tham khảo hữu ích, thiết thực trong lĩnh vực này.

Tìm lời giải cho bài toán đầu tư trang trại

Nhìn thấy tiềm năng lớn, theo các khuyến cáo, từ nuôi gia súc, gia cầm, thủy hải sản đến trồng rau, củ, quả…, làm nông ở VN vẫn còn quá rủi ro vì còn phụ thuộc quá nhiều vào thiên nhiên. Hơn nữa, nguồn nước và đất bị ô nhiễm ngày càng trầm trọng cùng biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp khiến rủi ro càng khó kiểm soát, nguy cơ thua lỗ càng cao khi đầu tư làm trang trại lớn.

Tuy nhiên, theo giới nghiên cứu nông nghiệp, đó là những nỗi lo với cách làm nông nghiệp kiểu cũ. Còn với nông nghiệp CNC, bằng hoạch định và ứng dụng khoa học - kỹ thuật cùng các phương pháp quản lý đúng đắn sẽ giúp giảm thiểu sự lệ thuộc vào thiên nhiên, giảm lãng phí từ năng lượng, nguồn nước, nhân công đến nhiều chi phí khác, giúp tăng tối đa khả năng kiểm soát với cả dịch bệnh, khả năng sinh trưởng của vật nuôi, cây trồng và vì vậy, giúp tối đa hóa hiệu suất đầu tư. Cách làm này cũng chính là chìa khóa cho sự phát triển bền vững.

Để làm nông nghiệp CNC, cần rất nhiều yếu tố, nhưng quan trọng nhất là hiểu và lựa chọn đúng mô hình trang trại. Một trang trại hiện đại cần được tư vấn, thiết kế và lắp đặt bởi những nhà cung cấp công nghệ, giải pháp và vật liệu chuyên nghiệp. Theo đó, nuôi con gì, trồng cây gì đều cần giải pháp – mô hình riêng phù hợp với thực địa, thổ nhưỡng, khí hậu và các điều kiện thực tế khác.

Lời khuyên quan trọng của giới chuyên môn là các chủ đầu tư cần tiếp cận mô hình – giải pháp trang trại đồng bộ thay cho việc tư ý xây dựng, cài đặt, lựa chọn vật liệu trang trại theo tư duy cũ, theo thói quen và nhận định chủ quan. Việc xây dựng trang trại theo kiểu cũ chắc chắn sẽ lặp lại các hạn chế và rủi ro lớn như đã và đang có, khiến đầu tư cho nông nghiệp không có hiệu quả và ngành này vẫn loay hoay trong bài toán về thiên tai, dịch bệnh, chi phí cao, hiệu suất thấp, chất lượng nông phẩm yếu…

Để thực sự làm nông nghiệp CNC hiệu quả, cần đầu tư đúng ngay từ đầu. Điều này không tốn kém và lãng phí như nhầm tưởng. Ngược lại, những trang trại đồng bộ về giải pháp – công nghệ - vật liệu lại giải được nhiều bài toán tài chính ngay từ khâu đầu tư đến suốt quá trình canh tác, sản xuất và quá trình bảo dưỡng. Do đó, các chủ đầu tư nên mạnh dạn tiếp cận và nhận tham vấn từ các nhà cung cấp công nghệ, giải pháp và vật liệu trang trại chuyên nghiệp quốc tế có thâm niên. Các nhà cung cấp này hiện đã bắt đầu hiện diện tại VN trước nhu cầu làm nông nghiệp CNC của giới đầu tư trong nước.

Hoàng Nam