Công ty Mua bán nợ đối mặt nguy cơ... mất vốn

Cụ thể, trong tổng nguồn vốn, quỹ của DATC đến 31/12/2010 là trên 2.616 tỷ đồng thì số vốn để mua nợ và đầu tư dài hạn tái cấu trúc doanh nghiệp chỉ chiếm 47,23%, tương đương 1.235,88 tỷ đồng. Còn lại, số tiền DATC gửi ngân hàng, Công ty Cho thuê tài chính 2 - Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (ALCII) tới 48,61%, tương đương với 1.272 tỷ đồng.

Điều này đưa đến hệ quả, hệ số bảo toàn vốn năm 2010 (vốn chủ sở hữu năm 2010 trên vốn chủ sở hữu năm 2009) là 1,04%, thấp hơn rất nhiều so với mức lạm phát năm 2010  là 11,75%.

Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn đầu tư của chủ sở hữu là 5,48%, thấp hơn so với năm 2009. Trong đó, tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn đầu tư vào công ty con là 5,2%, công ty liên doanh liên kết là 0,06%, đầu tư dài hạn khác là 2,8%.

DATC còn đối mặt nguy cơ mất vốn ước tính trên 70 tỷ đồng khi gửi tiền tại ALC II . Tổng số tiền gửi là 110 tỷ đồng song tính đến 31/12/2011, khi mà các hợp đồng tiền gửi tại ALCII đã quá hạn trên 2 năm thì số tiền DATC thu về được chỉ vỏn vẹn 12,68 tỷ đồng tiền lãi.

Ngoài ra, DATC còn cho Công ty Cà phê Ia Châm vay 27,39 tỷ đồng, cho Công ty Cổ phần Xây dựng công trình 675 vay 6 tỷ đồng.

Trong hoạt động mua bán nợ và tiếp nhận bàn giao tại DATC, KTNN dẫn ra tình trạng, trong năm kiểm toán, DATC đã sử dụng nợ phải thu và tài sản tồn đọng đã mua để góp vốn thành lập Công ty Cổ phần Xi măng Bắc Kạn - DATC nhưng không thuê thẩm định giá, không xử lý tài chính đối với các khoản nợ và tài sản tồn đọng đã mua trước khi góp vốn.

Thực tế, DATC cùng CTCP Xây dựng Thái Nguyên và Công ty Khoáng sản và Xây dựng Hà Nội định giá giá trị nợ và tài sản của CTCP Xây dựng Thái Nguyên do DATC đã mua làm căn cứ để DATC gop vốn 21,8 tỷ đồng, giảm so với giá trị sổ sách 62,18 tỷ đồng..

Ngoài ra, thời điểm tháng 3/2011, DATC đã xóa nợ 26,96 tỷ đồng cho Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng công trình 134 mà không căn cứ vào báo cáo tài chính năm 2010 là không đúng quy định về chức năng hoạt động đã được Bộ Tài chính ban hành.

Phó Tổng kiểm toán Nhà nước Lê Minh Khái cho hay, trước những sai sót trên của tổ chức tài chính này, KTNN đã có kiến nghị với Chính phủ và Bộ Tài chính chỉ đạo kiểm điểm quyết liệt DATC về những hoạt động chưa đúng của đơn vị này. 

Tuy nhiên, ông cũng cho rằng, trong bối cảnh kinh tế khó khăn cũng như khó có một công ty mua bán nợ xấu được thành lập, KTNN ghi nhận, thời gian vừa qua, DATC cũng đã giúp được một số doanh nghiệp tái cơ cấu thành công. Năm 2010, DATC đạt lợi nhuận sau thuế 140 tỷ đồng, tăng 5,6% (7 tỷ đồng) so với năm 2009.

KTNN đang đề xuất yêu cầu công ty này cùng với Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) tham gia tích cực vào quá trình tái cơ cấu nền kinh tế, nhất là tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước và ngân hàng.

Tình hình nợ xấu hiện nay đang là vấn đề gây đau đầu cho các nhà chính sách. Con số mới nhất mà NHNN công bố đã không dừng lại ở 100.000 tỷ đồng như trước đây. Theo báo cáo của các TCTD, tính đến ngày 31/5/2012, nợ xấu của toàn hệ thống vào khoảng 117.000 tỷ đồng, chiếm 4,47% tổng dư nợ. Trong khi đó, theo báo cáo của cơ quan Thanh tra giám sát, tính đến 31/3/2012, nợ xấu của toàn hệ thống vào khoảng 202.000 tỷ đồng, chiếm 8,6% tổng dư nợ.

Việc lập thêm một công ty mua bán nợ xấu đang được cân nhắc. Tuy nhiên, từ thực tiễn với DATC như KTNN đã phản ánh, thì việc quản lý công ty này như thế nào là một vấn đề không dễ dàng.