Chính phủ tính “trả nợ” 4.000 tỷ đồng tiền làm cao tốc Hà Nội - Hải Phòng

Nội dung nói trên được đề cập trong thông báo của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại cuộc họp về việc nhận tiền sử dụng đất của Dự án Khu đô thị Gia Lâm để hoàn vốn cho Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.

“Ứng” 4.000 tỷ đồng GPMB

Năm 2002, Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng được Chính phủ chủ trương xây dựng theo hình thức BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao), khi đó Ban Quản lý dự án Biển Đông thuộc Bộ Giao thông vận tải (GTVT) là đại diện chủ đầu tư. Tuy nhiên, sau 5 năm khởi động dự án vẫn không tìm được nguồn vốn để triển khai.

Năm 2007 Quốc lộ 5 đã quá tải, vì vậy Chính phủ giao cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) - một định chế tài chính phát triển của Nhà nước huy động vốn để cho vay và triển khai Dự án đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Tại thời điểm đó, Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho VDB góp vốn để thành lập Tổng Công ty phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính (Vidifi) và giao làm chủ đầu tư dự án. 

Với tổng mức đầu tư trên 40.000 tỷ đồng, Dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng là dự án giao thông trọng điểm quốc gia có tổng mức đầu tư lớn nhất từ trước tới nay. Đã có khoảng 43.000 hộ dân phải di dời, giải phóng mặt bằng (GPMB) phục vụ cho dự án.

Theo Nghị định 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006, Nhà nước phải đứng ra GPMB và bàn giao mặt bằng sạch để nhà đầu tư triển khai dự án, nhưng do chưa có vốn, nên 4.000 tỷ đồng tiền GPMB đã được Vidifi “ứng” trước. Sau đó, được Nhà nước cam kết hỗ trợ một số chính sách đặc thù cho dự án.

Sau hơn 3 năm khai thác tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, mới đây, thông báo của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Phó Thủ tướng nhấn mạnh, việc hỗ trợ đầu tư Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định trên cơ sở đề xuất của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông vận tải và ý kiến các bộ, ngành liên quan.

Đến nay, nhiều cơ chế hỗ trợ do Dự án chưa được thực hiện, bao gồm việc chuyển các khoản vay nước ngoài sang hình thức vốn góp của nhà nước, hỗ trợ tiền giải phóng mặt bằng và tiền sử dụng đất, dẫn đến Dự án gặp nhiều khó khăn trong phương án hoàn vốn.

Chính phủ tính hướng… “trả nợ”!

Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Bộ Chính trị đã có kết luận tại Thông báo số 6726-CV/VPTW ngày 25/5/2018 của Văn phòng Trung ương, giao Đảng đoàn Quốc hội, Ban cán sự đảng Chính phủ bố trí ngân sách Nhà nước cấp đủ những khoản thuộc trách nhiệm của ngân sách theo cam kết của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Do đó, việc sớm giải quyết các khoản hỗ trợ theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ là cần thiết, tuy nhiên cần báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép xin ý kiến Thường trực Chính phủ để chỉ đạo thực hiện.

Phó Thủ tướng giao Vidifi căn cứ ý kiến các Bộ hoàn thiện lại Tờ trình, trong đó lưu ý về tiền sử dụng đất Khu đô thị Gia Lâm: Luật ngân sách nhà nước năm 2002 và năm 2015 đều quy định tiền sử dụng đất ngân sách địa phương được hưởng 100%; đồng thời, theo Luật đầu tư công, việc hỗ trợ đầu tư Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thuộc trách nhiệm của ngân sách Trung ương.

Phó Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Giao thông vận tải báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét cân đối nguồn vốn đầu tư phát triển cho Bộ Giao thông vận tải để tham gia góp vốn theo quy định tại Nghị định số 63/2018/NĐ-CP về đầu tư PPP; phần hỗ trợ không tính vào phương án thu hồi vốn của Nhà đầu tư. 

Trong khi chưa bố trí được vốn ngân sách Trung ương theo quy định nêu trên, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính hướng dẫn thủ tục để TP.Hà Nội tạm ứng vốn từ tiền sử dụng đất Khu đô thị Gia Lâm, sau đó ngân sách Trung ương bố trí hoàn trả.

Về việc chuyển nhượng vốn góp và quyền góp vốn của Vidifi, Phó Thủ tướng yêu cầu ngân hàng Phát triển Việt Nam với trách nhiệm của người đại diện vốn của Vidifi, phân tích kỹ điểm lợi và tính khả thi của các phương án (thoái vốn hay không thoái vốn) để báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến về chủ trương. Việc chuyển nhượng vốn góp và quyền góp vốn của Vidifi phải theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp, Điều lệ của Vidifi và pháp luật có liên quan, trên nguyên tắc đảm bảo công khai, minh bạch. 

Trên cơ sở Tờ trình được Vidifi hoàn thiện,  Phó Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ lấy ý kiến các Bộ Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Giao thông vận tải, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường và UBND TP.Hà Nội, tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ cho phép họp Thường trực Chính phủ để xem xét, quyết định.

Châu Như Quỳnh