Chỉ số cảm nhận tham nhũng CPI 2017: Việt Nam có tín hiệu tích cực

Theo đó, Việt Nam đạt 35/100 điểm, xếp hạng 107/180 toàn cầu. Trong khi đó, năm 2016, Việt Nam được 33/100 điểm, đứng thứ 133/176 trên bảng xếp hạng toàn cầu, trong nhóm các nước mà tham nhũng được cho là nghiêm trọng.

Tổ chức Hướng tới Minh bạch (TT), Cơ quan đầu mối quốc gia của TI tại Việt Nam - cho rằng, việc tăng nhẹ điểm CPI trong hai năm liên tiếp (2016-2017) là chỉ báo tích cực đối với các nỗ lực phòng, chống tham nhũng (PCTN) trong thời gian qua.

Tuy nhiên, xét trên thang điểm từ 0 - 100 của CPI, trong đó 0 là rất tham nhũng và 100 là rất trong sạch, vấn đề tham nhũng trong khu vực công ở Việt Nam vẫn được cho là rất nghiêm trọng. Kết quả này cũng tái khẳng định đánh giá của Đảng và Nhà nước về tình trạng tham nhũng tại Việt Nam.

“Tham nhũng, lãng phí vẫn diễn ra nghiêm trọng ở nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực với phạm vi rộng, tính chất phức tạp, gây hậu quả xấu về nhiều mặt, làm giảm sút lòng tin của nhân dân”, Nghị quyết 04 – NQ/TW, Hội nghị lần thứ tư, Ban chấp hành TW Đảng khoá XII, 30/10/2016.

Trong năm 2017, với những cam kết mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước, công tác PCTN trong nước đã đạt được một số kết quả nổi bật, bao gồm việc xét xử các vụ án tham nhũng nghiêm trọng liên quan đến nhiều cán bộ cấp cao.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tiếp tục hoàn thiện khung pháp luật về PCTN như tiến hành sửa đổi Luật PCTN hiện hành theo hướng phù hợp với các chuẩn mực quốc tế.

Giải pháp nào giúp Việt Nam giảm thiểu tham nhũng?

Trong bối cảnh Việt Nam đang triển khai Kế hoạch Hành động Quốc Gia về các Mục tiêu Phát triển Bền vững 2030 (SDGs), nhằm đạt được những thay đổi mang tính hệ thống, bền vững và “giảm đáng kể mọi loại hình tham nhũng và hối lộ” đến năm 2030, Việt Nam cần đẩy mạnh các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, củng cố và xây dựng các thể chế hiệu quả, gắn với trách nhiệm giải trình và có sự tham gia của toàn xã hội.

Cụ thể, Tổ chức minh bạch (TT) đã đưa ra một số khuyến nghị, giải pháp để giảm thiểu tệ nạn tham nhũng hiện nay.

Đối với Nhà nước, cần nâng cao tính hiệu quả trong công tác giám sát của Quốc hội và tính độc lập trong xét xử của các cơ quan Tư pháp. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh nỗ lực PCTN trong các lĩnh vực người dân thường xuyên phải đối mặt với hối lộ và tham nhũng (cảnh sát, y tế công và giáo dục công).

Bởi theo Phong vũ biểu tham nhũng toàn cầu 2017: Việt Nam thì trong số 67% người trả lời từng liên hệ với dịch vụ y tế công, cứ 5 người sẽ có 3 người từng hối lộ, chiếm 59%.

Thấp hơn một chút, trong số 45% người trả lời từng liên hệ với dịch vụ giáo dục công, 57% từng hối lộ. Và trong số 50% người trả lời từng liên hệ với cảnh sát, 66% đã từng hối lộ.

Giải pháp tiếp theo với Nhà nước đó là, mở rộng không gian xã hội dân sự, thiết lập và củng cố cơ chế tham gia hiệu quả để người dân, báo chí và các tổ chức xã hội ngoài nhà nước tham gia vào quá trình ra quyết định và giám sát các hoạt động quản lý nhà nước.

Đồng thời, hoàn thiện cơ sở pháp luật về bảo vệ người tố cáo tham nhũng nhằm khuyến khích sự tham gia của người dân và cộng đồng vào công tác PCTN.

Về phía doanh nghiệp, tham nhũng đe dọa đến khả năng cạnh tranh công bằng của các doanh nghiệp. Vì thế, các doanh nghiệp cần tự chủ động tham gia PCTN, xây dựng môi trường kinh doanh liêm chính để doanh nghiệp phát triển bền vững, nâng cao uy tín và tăng lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

Tăng cường năng lực PCTN nội bộ, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhà nước, bao gồm xây dựng, thực hiện và công bố công khai chương trình PCTN của doanh nghiệp trên các trang thông tin điện tử, trên cơ sở tham khảo các chuẩn mực quốc tế.

Bởi theo Báo cáo đánh giá thực tiễn công bố thông tin của doanh nghiệp (TRAC): Đánh giá 30 doanh nghiệp lớn nhất tại Việt Nam (Hướng tới Minh bạch, 2016) thì các doanh nghiệp Nhà nước có điểm trung bình thấp nhất về minh bạch trong công bố thông tin doanh nghiệp.

Ở phía báo chí, các tổ chức xã hội và người dân, cần có sự chủ động tham gia vào công tác PCTN thông qua việc thúc đẩy các sáng kiến minh bạch, liêm chính và trách nhiệm giải trình. Thực hiện quyền tiếp cận thông tin và tham gia giám sát việc thực hiện Luật Tiếp cận thông tin 2016.

Bên cạnh đó, phải chủ động thực hành liêm chính, tố cáo các vụ việc tham nhũng, hối lộ ở các cấp độ khác nhau, trước hết bằng cách tự trang bị kiến thức và thông tin pháp luật, trong đó có pháp luật về PCTN.

Cần đẩy mạnh xây dựng và củng cố các thể chế hiệu quả, gắn với trách nhiệm giải trình và có sự tham gia của toàn xã hội.

Thế Hưng