Các “ông lớn” Nhà nước “treo” hơn 17.000 tỷ đồng đầu tư ngoài ngành

Ông Trần Văn Hiền, Phó Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp cho biết, theo kế hoạch thực hiện năm 2014 - 2015, các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước phải thực hiện thoái vốn đầu tư vào 5 lĩnh vực (chứng khoán, ngân hàng tài chính, bảo hiểm, bất động sản, quỹ đầu tư) trên 25.000 tỷ đồng theo đề án tái cơ cấu đã được phê duyệt.

Lũy kế năm 2014 và 8 tháng 2015 (tính đến 19/8), các đơn vị đã thoái được hơn 8.000 tỷ đồng. Như vậy, số vốn đầu tư vào 5 lĩnh vực này cần phải thoái tiếp đến cuối năm 2015 là hơn 17.000 tỷ đồng.

Theo ông Hiền, về cơ bản, thời gian qua các Tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước đã tích cực triển khai Đề án tái cơ cấu song kết quả đạt được còn chưa đáp ứng với yêu cầu của đề án. Nguyên nhân do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính thế giới ảnh hưởng đến kinh tế trong nước trong đó có thị trường tài chính, thị trường chứng khoán làm nhu cầu sụt giảm, sức mua thấp trong khi số lượng cổ phần của các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) phải cổ phần hoá và thoái vốn nhiều dẫn đến cung vượt cầu. Do đó, kế hoạch bán cổ phần ra công chúng của các doanh nghiệp cổ phần hóa cũng như thoái vốn đầu tư ngoài ngành chưa đạt được kế hoạch đề ra.

Bên cạnh đó, từ năm 2011-2013, khi bắt đầu thực hiện đề án tái cơ cấu thì còn một số Bộ, ngành, địa phương, DNNN chưa chỉ đạo quyết liệt trong việc triển khai sắp xếp, CPH và thoái vốn.

Ông Hiền cũng đánh giá, nhận thức của một bộ phận cán bộ ở các cấp, các ngành và đặc biệt là lãnh đạo doanh nghiệp về chủ trương tái cơ cấu doanh nghiệp tuy đã có chuyển biến nhưng chưa hiểu đúng ý nghĩa quan trọng của việc tái cơ cấu doanh nghiệp đối với phát triển kinh tế - xã hội, còn tư tưởng e ngại, lo lắng về vị trí và vai trò lãnh đạo sau cổ phần hóa, thoái vốn.

Hiện tại, Bộ Tài chính đã có tờ trình số 138 ngày 21/9/2015 kèm dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 59/2011/NĐ-CP ngày 18/7/2011 của Chính phủ về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần. Khi Nghị định này được ban hành thì các vướng mắc của về cổ phần hóa DNNN cơ bản được xử lý.

Liên quan đến vấn đề bán theo lô, ông Trần Văn Hiền cho hay, cơ chế này tạo điều kiện cho doanh nghiệp thoái vốn thuận lợi hơn, nhà đầu tư có thể mua với lượng cổ phần lớn hơn. Số lượng cổ phần của một lô không thấp hơn 5% vốn điều lệ của công ty cổ phần. Bán cổ phần theo lô phải thực hiện đấu giá qua Sở giao dịch chứng khoán. Trường hợp các nhà đầu tư cùng trả mức giá bằng nhau cho một lô cổ phần thì thực hiện chào bán cạnh tranh theo hình thức bỏ phiếu kín... Như vậy, dù bán theo lô với lượng cổ phần lớn, nhưng vẫn đảm bảo công khai, minh bạch để tránh thất thoát vốn nhà nước.

Trước đây, nhà đầu tư băn khoăn vì chỉ mua được lượng cổ phần nhỏ lẻ, không đủ quyền để tham gia điều hành, để nâng cao hiệu quả trong quản trị doanh nghiệp, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực tài chính, chuyển giao ứng dụng công nghệ mới, đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.

Hiện nay, nhà đầu tư được mua với số lượng cổ phần lớn theo lô miễn là nhà đầu tư tham gia mua cổ phần theo lô phải có năng lực tài chính, có cam kết gắn bó lợi ích lâu dài với doanh nghiệp, có phương án tiếp tục sử dụng lao động hiện có, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp tục phát triển.

Bích Diệp