Các nhà kinh tế học hàng đầu thế giới nói gì về kinh tế Việt Nam?

Tại Diễn đàn Cải cách và Phát triển Việt Nam, rất đông các học giả kinh tế hàng đầu thế giới, khu vực đã chia sẻ về kinh tế Việt Nam, đồng thời đưa ra bức tranh tổng quan mà kinh tế Việt Nam trong mắt của người nước ngoài.

Tiến sĩ David Dollar, Nghiên cứu viên cao cấp Viện Brookings (Hoa Kỳ), người gắn bó với Việt Nam từ những năm đầu đổi mới (1986) cho rằng: "So với các quốc gia có cùng mức thu nhập bình quân đầu người, Việt Nam có chế độ pháp quyền tương đối tốt, thu hút đầu tư nước ngoài tăng cao, nhưng đầu tư của khu vực tư nhân vẫn thấp bởi chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ".

"Đáng nói, hoạt động xuất khẩu trực tiếp của Việt Nam chủ yếu do các doanh nghiệp nước ngoài đảm nhiệm", chuyên gia Mỹ nhận xét.

Ông Dollar lưu ý, Việt Nam cần tạo sân chơi công bằng giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân, mở cửa ngành tài chính như đã làm đối với ngành sản xuất chế tạo.

Để cải thiện thu nhập bình quân đầu người, Việt Nam cần đảm bảo tăng trưởng cao và thu hút đầu tư hiệu quả tốt và để làm được điều này buộc Việt Nam phải có cải cách mạnh mẽ, ngay cả Mỹ muốn duy trì tăng trưởng tốt vẫn phải liên tục thực hiện cải cách.

TS Dollar cho rằng: "Môi trường kinh doanh Việt Nam có cải thiện những năm qua, nhưng vẫn còn những yếu kém, đơn cử quy trình phá sản còn phức tạp gây khó khăn để doanh nghiệp tuyên bố phá sản và tăng quy mô thông qua hợp nhất doanh nghiệp".

Đáng lo ngại khu vực tư nhân chính thức ở Việt Nam bị tụt hậu do thiếu tiếp cận tín dụng, đất đai, đầu vào nhập khẩu và do những yếu kém trong thực thi hiệu lực hợp đồng và giải quyết tình trạng phá sản.

Theo giáo sư Massimo Piccardi, Đại học Công nghệ Sydney (UTS - Úc): Trí tuệ nhân tạo AI đang rất phát triển tại Việt Nam và được ứng dụng trong các ngành sản xuất, nông nghiệp, dịch vụ…Tuy nhiên, lượng kỹ sư có trình độ cao còn ít, cơ sở hạ tầng dữ liệu và chất lượng dữ liệu còn hạn chế, doanh nghiệp chưa có động lực đầu tư vào AI để tự động hóa vì chi phí lao động còn thấp.

Còn bà Mari Elka Pangestu, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại và Bộ trưởng Bộ Du lịch và kinh tế sáng tạo của Indonesia cho rằng: "Việt Nam, Indonesia và Malaysia có mức số hóa khá tương đồng. Mức số hóa lớn tạo tiềm năng để Việt Nam phát triển các ngành dịch vụ liên quan".

Nữ chuyên gia người Indonesia nói Việt Nam và Indonesia có nhiều điểm tương đồng về trình độ phát triển, cần tham vọng có tương tác giữa người và máy móc, nhất là trong công nghệ sinh học. Đồng thời chúng ta cũng từng bước máy móc hóa hoạt động sản xuất. Indonesia cũng gặp phải vấn đề năng suất như Việt Nam.

Tiến sĩ Jonathan Pincus, Chủ tịch quỹ Rajawali, cải cách thể chế thì không có bản sơ đồ, thiết kế nào, mà tất cả phụ thuộc vào cấu trúc lịch sử, xã hội, kinh tế của mỗi quốc gia và thể chế được điều chỉnh cho phù hợp.

Theo ông này có 3 vấn đề khó thực thi chính sách của cách tại Việt Nam là: Sự phân mảnh về quyền lực, các cơ quan nhà nước cùng muốn nắm giữ quyền lực trong các lĩnh vực chính sách; Sự thương mại hóa nhà nước, các cơ quan nhà nước có lợi ích vật chất trong việc quản lý, mua bán tài sản nhà nước. Cuối cùng là tinh thần thực tài bị suy yếu, Chính phủ gặp nhiều thách thức trong việc tuyển dụng được những cán bộ trẻ tài năng cống hiến cho xã hội.

Còn Giám đốc Quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam ông Ousmane Dione nói: Mặc dù có những thành tựu ấn tượng, song Việt Nam vẫn chưa thành công trong tạo ra thể chế thị trường có hiệu lực, hiệu quả. Điều này cản trở sự phát triển lành mạnh của khu vực tư nhân trong nước.

Tiến sĩ Jan Rielaender, Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD): Giá trị GDP của Việt Nam đạt ở mức trung bình, nhưng Việt Nam đạt kết quả tốt về phát triển hạ tầng, nhà cửa, giáo dục và chăm sóc y tế.

Tuy nhiên, vấn đề việc làm hay ô nhiễm môi trường do tăng trưởng nhanh gây ra đang là thách thức đáng kể đối với nền kinh tế; biến đổi khí hậu ngày càng trở thành vấn đề đáng lo ngại như hạn hán… Những yếu tố này đã và đang đặt ra yêu cầu cấp bách phải có kế hoạch phát triển gắn với giảm thiểu tác động môi trường, đặc biệt ở các thành phố lớn.

Nguyễn Tuyền