Cả làng "đỏ lửa" nấu mật, mùa Tết thu về gần trăm triệu đồng mỗi hộ

Làng mật mía hay còn gọi là Làng Găng thuộc xã Nghĩa Hưng, huyện Nghĩa Đàn là làng nghề truyền thống có từ lâu đời. Tháng 3/2014, làng nghề mật mía - chế biến mật (nay gọi là HTX mật mía Làng Găng) được công nhận. Thời điểm đó, Làng Găng có hơn 200 hộ sản xuất mía, chiếm 95% hộ theo nghề. Mật mía Làng Găng có hương vị thơm ngon, mật dẻo, màu mật đẹp cánh cam.

Những ngày cuối năm, chúng tôi đến thăm gia đình anh Phạm Văn Minh - gia đình anh có truyền thống nấu mật mía từ cách đây 30 - 40 năm. Bên ấm chè xanh vừa mới nấu hương vị của những cọng chè tươi ngon bay ra mùi thơm phức cộng vào đó là mùi mật mía càng làm cho ấm chè trở nên ngon tuyệt.

Trò chuyện với chúng tôi, anh Minh chia sẻ: Bắt đầu từ cuối tháng 10 đầu tháng 11 là thời điểm các gia đình ở Làng Găng này cũng đều đỏ lửa, nấu mật mía từ sáng đến tối.

“Nấu mật mía nhìn thì đơn giản nhưng trải qua rất nhiều công đoạn, từ khâu chọn cây mía ngoài ruộng, đến tuốt vỏ, ép nước mía, nấu và chắt lọc mật. Trong tất cả các giai đoạn đó, thì quan trọng nhất chính là công đoạn keo mật. Muốn mật ngon phải đứng “canh” các chảo mật lớn trong nhiều giờ để đảo liên tục và đều tay, khi mật sôi thì vớt váng mật. Nếu không chú ý mật sẽ bị cháy có màu đen và không được thơm ngon, khi nước mía bắt đầu sền sệt chuyển sang màu nâu vàng thì mới hoàn thành việc nấu mật”, anh Minh bật mí.

Để đổ mật vào trong phi được ngon, thì người nấu mật tiếp tục lọc qua lớp vải màn để lọc sạch cặn, khi mật nguội thì sẽ có một lớp bọt đường lên trên sản phẩm mật mới hoàn thành.

Anh Minh cho biết thêm: “Người đến mua mật mía bây giờ rất “sành”, họ có thể nhìn qua phi mật là biết ngay mật mía có ngon hay không, nấu đã đạt hay chưa. Mỗi năm gia đình tôi bán khoảng 45-50 phi mật, mỗi phi giá khoảng 3 triệu đồng như hiện nay thì cũng cho thu nhập từ 100 đến 150 triệu đồng, có năm thì hơn, mật làm ra đến đâu thì bán hết đến đó”.

Năm nay, mặc dù thời tiết vào vụ trồng mía gặp hạn hán, đến đầu tháng 7 gặp lũ lụt, cây mía chín muộn hơn, nhưng người dân làng nghề vẫn đang hoạt động hết công suất để kịp giao hàng cho khách.

Cũng là một người nấu mật mía lâu đời ở Làng Găng, ông Trương Hồng Điểm - vui vẻ chia sẻ: “Muốn mật ngon phải đứng “canh” các chảo mật lớn trong nhiều giờ, khuấy đảo liên tục và đều tay. Khi mật sôi thì vớt váng, bọt nổi trên, nếu không chú ý mật sẽ bị cháy có màu đen và không được thơm ngon. Mật sau đó được cho vào trong phi và tiếp tục lọc qua lớp vải màn để lọc sạch cặn. Đến khi xuất hiện một lớp bọt đường lên trên sản phẩm thì lúc đó mật mới hoàn thành và ngon”. 

Hiện tại, toàn Làng Găng có khoảng 200 hộ dân làm nghề nấu mật mía, trung bình mỗi gia đình từ 25-30 phi mật, tính bình quân thu nhập của người dân từ 70-90 triệu đồng. Đặc biệt, thời gian nấu và bán mật duy trì trong thời điểm từ tháng 11 đến tháng 1, có nhà mua được mía muộn thì có thể duy trì đến tháng 2, hoặc tháng 3. Thương lái vào tận nơi để mua mật. So với làm các cây trồng khác thì giá trị kinh tế nấu mật mía cao hơn nhiều.

“Ở Làng Găng mỗi hộ gia đình tạo công ăn việc làm cho 7-10 lao động dôi dư, góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế địa phương. Để phát huy sản phẩm mật mía, UBND xã tiếp tục chỉ đạo bà con phát triển nghề kéo che, ép mật, bán đường bánh, mở rộng thị trường để giúp người dân Nghĩa Hưng ổn định được nghề mật mía, góp phần vào nâng cao đời sống cho bà con nhân dân” - ông Trần Văn Long, Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hưng cho biết.

Tết nguyên đán Canh Tý đang đến gần, không khí lao động, sản xuất của người dân làng nghề mật mía Làng Găng cũng tất bật, nhộn nhịp hơn. Với truyền thống của làng nghề cộng với sự cần cù chịu khó, người dân làng nghề sẽ sản xuất ra nhiều sản phẩm chất lượng vừa đáp ứng được nhu cầu của nhân dân, vừa có thêm nguồn thu nhập để chuẩn bị cho cái Tết của gia đình đầm ấm vui vẻ.

Nguyễn Duy - Minh Thái