Bộ Công Thương tiếp tục kiến nghị xuất khẩu gạo sau khi "tính toán kỹ"

Ngày 6/4, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã có báo cáo hoả tốc gửi Thủ tướng Chính phủ về việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh dịch bệnh, hạn hán, xâm nhập mặn.

Theo đó, Bộ trưởng Bộ Công Thương đề xuất cho phép tiếp tục xuất khẩu gạo sau khi đã "tính toán kỹ để đảm bảo an ninh lương thực".

Tuy nhiên, Bộ lưu ý việc xuất khẩu phải kiểm soát chặt số lượng theo từng tháng, trước mắt là tháng 4 và 5.

Vào tuần cuối cùng của tháng 4, căn cứ vào diễn biến dịch bệnh và báo cáo của các bộ ngành, Thủ tướng sẽ xem xét, quyết định phương hướng điều hành xuất khẩu gạo cho tháng 5.

Như vậy quan điểm nêu trên Bộ Công Thương không có gì thay đổi so với báo cáo gửi Thủ tướng được gửi cách đây hơn 1 tuần.

Trước đó, Bộ Công Thương đã đề xuất Thủ tướng cho phép được xuất khẩu gạo trở lại. Chỉ đạo về vấn đề này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh hiện nay cần phải xem xét kỹ lưỡng, thận trọng; trước hết phải bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.

Thủ tướng đã giao Bộ Công Thương lấy ý kiến các Bộ Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các cơ quan liên quan về việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh hiện nay, báo cáo Thủ tướng trước ngày 6/4.

Về số lượng được phép xuất khẩu, trong báo cáo được gửi tới Thủ tướng, Bộ Công Thương cho biết: Theo Bộ NN&PTNT, lượng gạo hàng hóa vụ Đông Xuân có thể xuất khẩu là 3 triệu tấn, nếu tính cả lượng gạo "gối đầu" chuyển từ năm 2019 qua sẽ đạt khoảng 3,2 triệu tấn.

Trong đó cần 300.000 tấn để thực hiện kế hoạch mua vào năm 2020 của Tổng cục dự trữ nhà nước. Ngoài lượng gạo này, giữ lại thêm 400 nghìn tấn để dự phòng mọi tình huống có thể xảy ra trong tháng 4 và 5.

Như vậy tổng lượng gạo giữ lại cho nhu cầu trong nước trong hai tháng 4 và 5 là 700.000 tấn. Trừ đi lượng gạo đã xuất khẩu thì lượng gạo còn lại để xuất khẩu trong hai tháng 4 và 5 là 800.000 tấn. Trước mắt tháng 4 sẽ xuất khẩu 400 nghìn tấn.

Tổng cục Hải quan chịu trách nhiệm quản lý 400.000 tấn gạo được phép xuất khẩu trong tháng 4 bằng cách cộng dồn, trừ lùi số lượng theo tờ khai hải quan.

Bộ Công Thương cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính khẩn trương mua đủ số lượng lương thực dự trữ theo kế hoạch (300.000 tấn). Ngoài ra, chỉ cho phép xuất khẩu gạo qua cửa khẩu quốc tế (đường bộ, đường sắt, đường biển, đường hàng không...), nơi có đủ trang thiết bị nối mạng để Tổng cục Hải quan tiện theo dõi, phản ánh theo thời gian thực. Xử lý nghiêm việc buôn lậu gạo qua biên giới.

Ngoài ra, đoàn kiểm tra đề xuất, 20 doanh nghiệp xuất khẩu gạo lớn phải ký thoả thuận với ít nhất 1 hệ thống siêu thị bảo đảm cung cấp dự trữ lưu thông 5% khi được yêu cầu. Trường hợp không thực hiện theo thoả thuận, Bộ Công Thương có quyền thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đã cấp.

Trước đó, tại cuộc họp ngày 23/3 với Chính phủ, Bộ Công Thương đã đưa ra một số phương án, trong đó có đề xuất tạm hoãn xuất khẩu gạo tới cuối tháng 5 để đảm bảo an ninh lương thực.

Kiến nghị này được Thủ tướng chấp thuận trên tinh thần đảm bảo an ninh lương thực là quan trọng nhất. Tổng cục Hải quan lập tức thông báo dừng thông quan vào ngày 24/3, tuy nhiên cùng ngày, Bộ Công Thương lại bất ngờ đề nghị Chính phủ cho tiếp tục xuất khẩu gạo.

Nguyễn Mạnh