Doanh nghiệp gạo kêu cứu Thủ tướng, kiến nghị huỷ toàn bộ tờ khai đêm 11/4

Ngày 14/4, ông Phạm Thái Bình - Tổng giám Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An tiếp tục có đơn “kêu cứu” gửi đến Thủ tướng Chính phủ liên quan đến việc mở tờ khai xuất khẩu gạo phía hải quan mới đây.

Chỉ trong vòng hai ngày (ngày 13-14/4), doanh nghiệp này đã có 2 lần gửi kiến nghị tới các cơ quan chức năng vì cho rằng các doanh nghiệp gạo đang bị thiệt hại rất lớn.

Tại đơn kiến nghị lần hai, Công ty Trung An kiến nghị một loạt giải pháp. 

Cụ thể, ông Phạm Thái Bình - Tổng giám đốc Công ty Trung An kiến nghị huỷ toàn bộ tờ khai từ ngày 11/4 đến nay. Đồng thời hải quan cho các doanh nghiệp khai tiếp những lô đang khai dở dang và thông quan hết toàn bộ số gạo đã nằm trên cảng (dự kiến thực tế không vượt quá 250 nghìn tấn).

Công ty Trung An cũng kiến nghị hải quan cho khai mới và cho khai với số lượng không hạn chế chứ không dừng ở 400 nghìn tấn rồi đóng "cổng thông tin", chẳng hạn khai tự do đến 2 triệu tấn.

Theo đó, tờ khai nào khai trước thì xuất khẩu trước đến khi thông quan đạt mốc 400 nghìn tấn thì dừng xuất khẩu. Tờ khai nào sau 15 ngày không xuất thì số lượng không xuất đó tụt lại sau cùng theo quy định nhưng phải tụt lại ở sau 2 triệu tấn.

Theo lãnh đạo Công ty Trung An, tuyệt đối không được chỉ cho khai đến 400 nghìn tấn rồi đóng cổng vì sẽ dẫn đến vấn đề: Tờ khai "xí chỗ" đi hàng không kịp tụt lại phía sau theo quy định nhưng khi hải quan mở cổng đợt mới lại khai được tiếp, còn các doanh nghiệp đợt đầu không được thì đến 400 nghìn tấn sau cũng lại khai không được, với lý do rất chính đáng là "... do doanh nghiệp chứ hệ thống không ai can thiệp vào...".

"Khai tự do để chống lợi ích nhóm và rất công bằng. Khi thông quan có kiểm soát đủ 400 nghìn tấn là dừng", lãnh đạo Công ty Trung An kiến nghị.

Trước đó, tại đơn kiến nghị lần 1 vào ngày hôm qua (13/4), lãnh đạo Công ty Trung An cho biết sau nhân viên công ty đã túc trực trên máy tính để mở tờ khai cho những lô hàng khai dang dở từ ngày 24/3.

Nhân viên công ty trực khai hải quan đến 21 giờ đêm ngày 11/4, nhưng hệ thống phần mềm Hải quan điện tử không mở; công ty cũng không tìm thấy bất kỳ thông tin công bố hoặc công văn có liên quan về việc mở hệ thống phần mềm tiếp nhận tờ khai và thông quan hàng gạo của hải quan.

Đến sáng chủ nhật ngày 12/4/2020, công ty này cho biết tiếp tục lên hệ thống để thực hiện mở tờ khai thì hệ thống công bố là đủ chỉ tiêu.

Từ ngày 24/3/2020 đến nay, Công ty Trung An cho biết đã phải tạm dừng đăng ký và thông quan đối với các lô hàng gạo xuất khẩu đã và đang trên đường lên cảng (các doanh nghiệp khác cũng vậy).

Hiện tại đang có mấy trăm ngàn tấn gạo đã nằm tại các cảng đang chờ thông quan, Công ty Trung An cho biết danh sách, số container các doanh nghiệp nhận về để đóng gạo hãng tàu, cảng, Bộ Công Thương đều nắm rất rõ.

Không chỉ Công ty Trung An, khá nhiều doanh nghiệp gạo hụt hẫng vì không biết thời gian mở tờ khai để đăng ký. “Chúng tôi thấp thỏm “canh” để chờ đăng ký ngay sau khi biết tin Chính phủ đồng ý cho xuất khẩu trở lại. Đến đêm hôm chủ nhật, ngày 12/4, hải quan bất ngờ mở tờ khai nhưng doanh nghiệp chúng tôi không hay biết”, một vị lãnh đạo doanh nghiệp gạo buồn bã nói với Dân trí vì hụt cơ hội xuất số gạo đang nằm chờ ở cảng từ hôm 24/3.

Trong khi đó, phía Tổng cục Hải quan khẳng định: "Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan (VNACCS/VCIS) do Chính phủ Nhật Bản viện trợ hoạt động theo nguyên tắc xử lý tự động".

Hải quan khẳng định: Để thực hiện Quyết định của Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan cần có thời gian để thiết lập các chỉ tiêu thông tin trên Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan.

"Kể từ 24h ngày 11/04/2020, hệ thống đã được thiết lập để hoạt động tự động theo nguyên tắc tự động tiếp nhận, tự động trừ lùi số lượng gạo xuất khẩu trong hạn ngạch được phép xuất khẩu theo nguyên tắc tờ khai đăng ký trước sẽ được trừ vào hạn ngạch xuất khẩu trước. Ngay sau khi người khai hải quan gửi thông tin tờ khai hải quan đến hệ thống, không có sự can thiệp của công chức hải quan", Tổng cục Hải quan cho biết.

Theo Tổng cục Hải quan, Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan tự động dừng tiếp nhận thông tin đăng ký tờ khai hải quan nếu số lượng đăng ký chạm mốc hạn ngạch được phép xuất khẩu trong tháng 4 (là 400.000 tấn).

Nguyễn Mạnh