10 công việc của con người có nguy cơ sớm bị AI cướp mất

Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, AI có thể thay thế hơn 85 triệu việc làm trên toàn cầu vào năm 2025. Con số này có vẻ đáng lo ngại nhưng đồng thời cũng báo hiệu một sự thay đổi lớn trong cách các ngành hoạt động và cách người lao động phải thích nghi. Từ chatbot trong chăm sóc khách hàng đến robot sản xuất, AI đang tái định hình nền kinh tế.

Trong 10 năm qua, AI đã phát triển từ công nghệ mới mẻ thành một động lực quan trọng của nhiều ngành. Nó giúp tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại, phân tích dữ liệu và hỗ trợ ra quyết định. Tuy nhiên, khi AI đảm nhận ngày càng nhiều nhiệm vụ, nhiều công việc truyền thống cũng dần biến mất.

Những yếu tố thúc đẩy việc AI thay thế lao động

AI đang thay đổi thị trường lao động nhờ sự kết hợp của công nghệ, kinh tế và xu hướng xã hội. Những tiến bộ trong AI, máy học và robot đang dẫn đầu làn sóng này.

Công nghệ như ChatGPT đã cách mạng hóa dịch vụ khách hàng và sáng tạo nội dung. Trong khi đó, hệ thống tự động trong logistics và sản xuất giúp tối ưu hóa quy trình làm việc với hiệu suất vượt trội. Đây không còn là lý thuyết mà đã trở thành công cụ thực tế, giúp doanh nghiệp giành lợi thế cạnh tranh.

Về mặt kinh tế, AI mang lại lợi ích lớn như cắt giảm chi phí, nâng cao năng suất và mở rộng quy mô, khiến các doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng. Tự động hóa những công việc lặp đi lặp lại giúp họ tập trung vào đổi mới và phát triển.

Cùng với đó, quan điểm xã hội về AI cũng thay đổi. Ngày càng nhiều doanh nghiệp và người tiêu dùng xem AI như một công cụ tiện lợi, nhanh chóng và chính xác, thúc đẩy việc ứng dụng trên diện rộng. Vì vậy, câu hỏi không còn là "AI có thay thế con người không?" mà là "Khi nào?".

Tiêu chí để AI thay thế công việc

Không phải công việc nào cũng có nguy cơ bị AI thay thế như nhau. Những công việc dễ bị tự động hóa thường có đặc điểm chung khiến AI có thể đảm nhận một cách hiệu quả.

Trước tiên, đó là những công việc lặp đi lặp lại và có quy trình rõ ràng. Các công việc tuân theo một bộ quy tắc cố định, như nhập liệu hay lắp ráp trên dây chuyền sản xuất, có thể được AI thực hiện với độ chính xác cao và không bị gián đoạn.

Tiếp theo là những công việc dựa nhiều vào phân tích dữ liệu để đưa ra quyết định. Các vị trí như chăm sóc khách hàng hay tiếp thị qua điện thoại, vốn đòi hỏi xử lý thông tin và phản hồi theo kịch bản có sẵn, ngày càng được AI thay thế nhờ khả năng xử lý dữ liệu nhanh và chính xác hơn con người.

Cuối cùng, mức độ tự động hóa cả về mặt thể chất lẫn tư duy cũng quyết định nguy cơ bị thay thế. Những công việc yêu cầu sự chính xác, tốc độ và tính nhất quán cao, từ sản xuất đến nhập liệu văn bản, đều là lĩnh vực mà AI và robot có thể dễ dàng đảm nhận.

10 công việc AI sẽ thay thế vào năm 2025

Nhân viên chăm sóc khách hàng: Chatbot và trợ lý ảo như ChatGPT, IBM Watson có thể xử lý các yêu cầu phức tạp, giảm sự phụ thuộc vào con người.

Nhân viên nhập liệu: Phần mềm tự động hóa như UiPath giúp thực hiện các tác vụ lặp đi lặp lại với độ chính xác cao, thay thế công việc nhập liệu thủ công.

Thu ngân bán lẻ: Hệ thống thanh toán tự động như Amazon Go đang dần loại bỏ nhu cầu sử dụng thu ngân truyền thống.

Tài xế vận tải và giao hàng: Công nghệ xe tự lái và drone từ Tesla, Waymo, Amazon có thể khiến nghề tài xế vận tải và giao hàng dần biến mất.

Nhân viên tiếp thị qua điện thoại: Công cụ AI như Salesforce Einstein và HubSpot có thể cá nhân hóa và tự động hóa các chiến dịch tiếp thị, giảm nhu cầu về nhân viên telesales.

Nhân viên ngân hàng: Các nền tảng ngân hàng số như Chime và Revolut đang cung cấp dịch vụ giao dịch trực tuyến mà không cần giao dịch viên.

Công nhân dây chuyền lắp ráp: Robot và hệ thống tự động của Tesla, Foxconn đang thay thế lao động tay chân trong ngành sản xuất.

Trợ lý pháp lý: Công cụ AI như Casetext và Kira Systems có thể tự động hóa nghiên cứu pháp lý và soạn thảo tài liệu, giảm nhu cầu về trợ lý luật sư.

Nhân viên phiên âm y tế: Công nghệ nhận diện giọng nói như Dragon Medical One giúp ghi chép y tế chính xác, thay thế dần nhân viên phiên âm.

Biên tập viên: Công cụ như Grammarly và Hemingway hỗ trợ kiểm tra ngữ pháp và chỉnh sửa văn bản tự động, giảm vai trò của biên tập viên truyền thống.

AI đang định hình lại thị trường lao động với tốc độ chưa từng có, tạo ra cả thách thức lẫn cơ hội. Thay vì chỉ lo sợ bị thay thế, đây là lúc con người cần tận dụng AI như một công cụ để nâng cao năng suất và sáng tạo.

Những ai biết cách thích nghi, rèn luyện tư duy phản biện và phát triển kỹ năng độc đáo của con người sẽ không chỉ tồn tại mà còn bứt phá trong kỷ nguyên mới. Khi AI ngày càng thông minh hơn, câu hỏi không phải là "AI sẽ lấy đi những gì?" mà là "Chúng ta có thể làm gì tốt hơn với AI?".