Phương Tây ngỡ ngàng trước ảnh chiến tranh của phóng viên Việt Nam

Từ 30/8 đến 14/9 ở thành phố Perpignan phía Nam nước Pháp đã diễn ra Liên hoan ảnh báo chí quốc tế thường niên lần thứ 26 mang tên “Visa pour l’image” (tạm dịch là Dấu chứng thực hình ảnh).

Giữa rất nhiều tác phẩm về đề tài chiến tranh như các cuộc xung đột tại Ukraine, Syria và Iraq, những bức ảnh do các phóng viên ảnh Đoàn Công Tính, Chu Chí Thành, Hứa Kiểm, Mai Nam tác nghiệp trong giai đoạn 1966-1973 tại Việt Nam đã gây xúc động mạnh đối với khách thăm quan quốc tế. Những bức ảnh này được trưng bày trong triển lãm “Những phóng viên ảnh miền Bắc” trong khuôn khổ Liên hoan, theo sáng kiến của phóng viên người Pháp, ông Patrick Chauvel, người đã xuất bản cuốn sách cùng tên và chuẩn bị cho ra đời một phim tài liệu về chủ đề chiến tranh Việt Nam.

Patrick đã tới Việt Nam năm 18 tuổi với tư cách phóng viên ảnh chiến trường. Cứ vài ngày ông lại ra chiến trường tác nghiệp, cuối chuyến công tác lại quay lại Sài Gòn, tận hưởng những tiện nghi của khách sạn Continental và trao đổi kinh nghiệm với các đồng nghiệp phương tây. Trong số họ không có ai không tò mò về những phóng viên ảnh phía bên kia chiến tuyến, những người luôn phải tác nghiệp dưới mưa bom bão đạn. Đôi khi, Patrick và các bạn bè của mình cùng nâng ly vì những người đồng nghiệp chưa từng trò truyện này.

Tháng 3/1973, Patrick đã được chứng kiến một sự kiện lịch sử bên bờ sông Thạch Hãn, tỉnh Quảng Trị, đó là sự kiện trao đổi tù binh ngụy và chiến sỹ cộng sản Việt Nam. Ông còn nhớ mình đã cảm thấy lo lắng không biết mọi chuyện sẽ diễn ra như thế nào khi hàng trăm tù nhân được thả. Và ông cũng đoán phía Bắc Việt Nam cũng bố trí các phóng viên ảnh ghi lại giây phút này. Nhắc lại sự kiện này tại triển lãm, ông vẫn vô cùng xúc động.

Ông còn nhớ mình đã kịp hỏi một phóng viên ảnh miền Nam trong ngày hôm đó về lý do người này chọn làm phóng viên chiến trường, người này nói đó là công việc, họ được trả tiền và họ chấp nhận nguy hiểm, tuy nhiên họ sẽ không đánh đổi mạng sống của mình vì bất cứ giá nào. Trong khi đó, ông Thành và các đồng nghiệp miền Bắc không làm việc vì tiền, tất cả mọi người đều chuẩn bị sẵn tinh thần hy sinh trong khi thực hiện sứ mệnh vạch trần tội ác của chính phủ Hoa Kỳ khi xâm lược Việt Nam, và họ tự hào được cống hiến hết mình.

Quá trình chuẩn bị cho cuộc triển lãm và cuốn sách cùng tên “Những phóng viên ảnh miền Bắc” đã thỏa mãn những câu hỏi của Patrick và các bạn ông xưa kia về những phóng viên miền Bắc Việt Nam, những người luôn “tàng hình” trong cuộc chiến.

Những tác phẩm của các phóng viên miền Bắc Việt Nam trong triển lãm được đánh giá ngang với những bức ảnh nổi tiếng của các phóng viên Mỹ về đề tài chiến tranh Việt Nam. Với nhiều người phương Tây, đây là lần đầu tiên họ được tận mắt chiêm ngưỡng những khoảnh khắc lịch sử ấn tượng này. Các nhiếp ảnh gia chiến trường tham dự sự kiện tại Perpignan đã bày tỏ sự ngưỡng mộ với những người đồng nghiệp lão thành từ miền Bắc Việt Nam thông qua những tràng vỗ tay tán thưởng không ngớt trong suốt buổi ra mắt triển lãm.

Theo Thùy Dung