Sao Hỏa ngập rác của con người

Con người đã khám phá bề mặt sao Hỏa trong hơn 50 năm qua. Theo Văn phòng Liên Hợp Quốc về các vấn đề không gian, các quốc gia trên thế giới đã đưa khoảng 18 tàu thăm dò lên sao Hỏa cho 14 sứ mệnh riêng biệt.

Sau 5 thập kỷ hoạt động, nhiều mảnh vụn vỡ do các sự cố, hay bộ phận bảo vệ các robot trên những con tàu này đã nằm lại tạo thành rác trên sao Hỏa. 

Giữa tháng 8/2022, NASA xác nhận tàu thám hiểm Mars rover Perseverance đã xác nhận một mảnh lưới bị văng ra trong quá trình hạ cánh của một con tàu khác. Đây không phải lần đầu tiên các nhà khoa học tìm thấy rác trên hành tinh này.

Các mảnh vỡ trên sao Hỏa đến từ nhiều bộ phận khác nhau của tàu vũ trụ, nó là những phần cứng bị loại bỏ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ hay là xác của những con tàu hỏng, bị rơi trong khi hạ cánh xuống bề mặt hành tinh. 

Để có thể thực hiện được nhiệm vụ trên bề mặt sao Hỏa, các tàu vũ trụ cần phải có những mô-đun bảo vệ, bao gồm một tấm chắn nhiệt giúp nó tránh hỏng hóc do nhiệt độ gây ra khi di chuyển qua bầu khí quyển của hành tinh hay là dù cùng với bộ phận tiếp đất để hỗ trợ tàu trong quá trình hạ cánh.

Những bộ phận này sẽ được loại bỏ khi một con tàu hạ cánh thành công, chúng được tách rời ở các vị trí khác nhau và rơi trên bề mặt hành tinh tùy vào các giai đoạn của quá trình tiếp đất.

Khi mảnh vỡ này rơi xuống bề mặt, nó có thể vỡ thành nhiều mảnh nhỏ hơn và bị thổi bay xung quanh do gió trên sao Hỏa.

Nhiều loại rác nhỏ, được thổi bằng gió đã được tìm thấy trong những năm qua. Trước đó, vào ngày 13/6, tàu Perseverance rover đã phát hiện ra một tấm chắn nhiệt lớn, sáng bóng nằm trong một số tảng đá, cách nơi nó hạ cánh khoảng 2 km. 

Hay như tàu Curiosity năm 2012 và Opportunity năm 2005 cũng đã phát hiện các mảnh vỡ từ các bộ phận hỗ trợ nó tiếp đất.

Rác từ những xác tàu hỏng 

Hiện tại, có đến 9 tàu vũ trụ không hoạt động trên bề mặt sao Hỏa tạo thành rác. Những chiếc tàu này là tàu đổ bộ Mars 3, Mars 6, Viking 1, Viking 2… Chúng hầu như còn nguyên vẹn. Các nhà khoa học cho rằng đây có thể được coi là những di tích lịch sử tốt của loài người trên sao Hỏa hơn là rác.

Sự hao mòn của những thiết bị tàu cũng tạo rác trên bề mặt Sao Hỏa ví như một số bộ phận của bánh xe bằng nhôm của tàu Curiosity đã bị gãy và nằm rải rác dọc theo các khu vực mà nó di chuyển qua. 

Một số rác được thải ra là có mục đích, như tàu thám hiểm Perseverance đã loại bỏ một mũi khoan xuống bề mặt hành tinh này vào tháng 7/2021, cho phép nó có thể tự động thay thế một mũi mới để tiếp tục nhiệm vụ thu thập các mẫu đá trên sao Hỏa.

Ngoài ra, các con tàu vũ trụ có thể bị đâm vào núi, rơi và các mảnh vỡ của chúng là một nguồn rác đáng kể trên hành tinh này. Ít nhất hai tàu vũ trụ đã bị rơi, và bốn tàu khác đã mất liên lạc trước hoặc ngay sau khi hạ cánh. 

Điều này đồng nghĩa với việc hạ cánh xuống bề mặt sao Hỏa một cách an toàn là phần khó nhất của bất kỳ sứ mệnh nào trên Hành tinh Đỏ và nó không phải lúc nào cũng thành công.

Theo các nhà khoa học, cộng khối lượng của tất cả các tàu vũ trụ đã từng được gửi đến sao Hỏa, chúng ta sẽ có khoảng 9.979 kg. Trừ đi trọng lượng của những chiếc tàu hiện đang thực hiện nhiệm vụ sẽ còn lại khoảng 7.119 kg mảnh vỡ của con người để lại trên sao Hỏa.

Tại sao rác lại quan trọng?

Ngày nay, mối quan tâm chính của các nhà khoa học về rác trên sao Hỏa là nguy cơ nó gây ra cho các sứ mệnh hiện tại và tương lai. 

Các tàu thám hiểm đang hoạt động sẽ ghi lại tất cả các mảnh vỡ mà nó tìm thấy và kiểm tra xem liệu có bất kỳ mảnh vụn nào trong số đó có thể làm ô nhiễm các mẫu vật mà robot đang thu thập hay không. 

Bên cạnh đó, các kỹ sư của NASA đã và đang xem xét những mảnh vỡ này có gây ra những rủi ro cho các tàu thám hiểm đang làm nhiệm vụ trên hành tinh này.

Lý do thực sự khiến các mảnh vỡ trên sao Hỏa quan trọng là vì vị trí của nó trong lịch sử. Các nhà khoa học cho rằng, tàu vũ trụ và những mảnh ghép của chúng là những cột mốc ban đầu cho quá trình khám phá hành tinh Đỏ của con người.