Ô nhiễm không khí thời La Mã cổ đại từng gây hại thế nào?

Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng, trong thời kỳ hoàng kim của Đế chế La Mã, ô nhiễm không khí có thể đã gia tăng đến mức gây ra tổn thương sức khỏe trên diện rộng ở phần lớn châu Âu.

Dựa trên dữ liệu từ lõi băng ở Bắc Cực, các nhà nghiên cứu cho biết mức độ chì độc hại trong không khí đã tăng vọt từ năm 100 TCN đến năm 200 SCN khi Đế chế La Mã bắt đầu khai thác và luyện kim ở quy mô chưa từng có.

Các nhà nghiên cứu ước tính rằng một đứa trẻ sinh ra tại thời điểm đó có thể sở hữu lượng chì trong máu trung bình cao gấp 3 lần so với trẻ em ở Mỹ hiện nay.

Điều này gây ra nhiều tác động trực tiếp tới sức khỏe và trí thông minh (IQ) của người dân, như một hệ quả tất yếu.

Cụ thể, nếu dựa trên bằng chứng hiện đại về ô nhiễm chì và các tác động của nó đến sức khỏe, nhóm nghiên cứu quốc tế tính toán rằng việc phơi nhiễm chì trong thời kỳ hoàng kim của La Mã có thể đã gây ra mức giảm IQ trên toàn dân số từ 2,5 đến 3 điểm mỗi người.

Điều này áp dụng cho hầu hết các khu vực thuộc Đế chế La Mã, bao gồm các tỉnh Gaul (Gallia), Tây Bắc Phi, bán đảo Iberia và Britannia.

Nathan Chellman, chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu Sa mạc ở Mỹ, cho biết: "Việc giảm IQ từ 2 đến 3 điểm nghe có vẻ không đáng kể, nhưng khi áp dụng cho một bộ phận dân số châu Âu thì đây thực sự là vấn đề lớn".

Chưa dừng lại ở đó, đây mới chỉ là ước tính về tình trạng ô nhiễm chì trong không khí. Các đường ống dẫn nước và dụng cụ được làm bằng chì cũng góp phần đưa chất độc hại trực tiếp vào cơ thể người La Mã thượng lưu và dân cư đô thị.

"Một phần lớn người dân châu Âu, cùng với gia súc và các cánh đồng nông nghiệp của họ, đã phải chịu phơi nhiễm chì trong không khí và đất suốt nhiều thế kỷ", nhóm nghiên cứu quốc tế, bao gồm các nhà khí hậu học và dịch tễ học từ Đan Mạch, Anh, Mỹ, Canada, Áo và Thụy Sĩ, viết.

Đây là hệ quả xuất phát từ hoạt động khai thác và chế biến quặng chì/bạc quy mô lớn, vốn là nền tảng của nền kinh tế Hy Lạp và La Mã.