Nỗ lực mới giúp ngành gạo phát triển bền vững

Sự kiện do Bayer Việt Nam, tổ chức Hợp tác Phát triển Đức GIZ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Bộ NN & PTNT) phối hợp tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh ngày 16/11 vừa qua. Sự kiện nhằm cập nhật tình hình chung về các chính sách và yếu tố thị trường lúa gạo tại Việt Nam; tăng cường hợp tác chiến lược phát triển bền vững chuỗi giá trị lúa gạo theo mô hình đối tác Công Tư và giới thiệu Nhóm công tác đối tác Công Tư ngành Gạo (còn gọi là Nhóm công tác PPP ngành hàng Gạo).

Tại diễn đàn, đại diện Bộ NN & PTNT, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Viện Trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD) đã giới thiệu quyết định thành lập Nhóm công tác PPP ngành hàng Gạo. Theo đó, đồng chủ trì Nhóm công tác là IPSARD và công ty Bayer Việt Nam.

Theo ông Tuấn, việc chọn Bayer là thành viên chủ trì Nhóm công tác vì trong lĩnh vực sản xuất lúa gạo, Bayer là đơn vị chính thực hiện dự án Sáng kiến phát triển sản xuất lúa gạo khu vực Châu Á (Better Rice Innitiative Asia – viết tắt “BRIA”) gồm có Thái Lan, Phillippines, Indonesia và Việt Nam, với mục đích hỗ trợ phát triển chuỗi sản xuất lúa gạo theo hướng bền vững thông qua các hoạt động tập huấn và chuyển giao kỹ thuật tiên tiến.

Nhóm công tác PPP ngành hàng Gạo sẽ nắm bắt và truyền tải các vấn đề khó khăn trong chuỗi đến các nhà hoạch định chính sách nhằm tìm giải pháp tháo gỡ cũng như tham mưu, đề xuất chính sách phát triển chuỗi giá trị lúa gạo bền vững. Huy động các đối tác xây dựng và triển khai các chương trình hoặc dự án thúc đẩy phát triển chuỗi giá trị lúa gạo bền vững, nâng cao chất lượng gạo và thu nhập cho nông dân. Cung cấp, chia sẻ thông tin, xúc tiến thương mại, xúc tiến hợp tác công tư và nâng cao năng lực và kết nối các tác nhân trong chuỗi một cách hiệu quả. Đồng thời, nhóm sẽ tăng cường tiếp cận thị trường cho các doanh nghiệp, mang đến cơ hội giới thiệu các sản phẩm lúa gạo sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế và mở rộng quy trình sản xuất lúa gạo bền vững cho nông dân.

Đánh giá về mô hình hợp tác Công Tư, ông Bùi Văn Kịp, đại diện Bayer Việt Nam, đồng chủ trì Nhóm công tác PPP ngành hàng Gạo cho biết: “Chúng tôi tin tưởng vào mô hình hợp tác Công Tư và những lợi ích mà mô hình sẽ mang lại cho ngành lúa gạo của Việt Nam nói riêng và nền nông nghiệp Việt Nam nói chung. Việt Nam là nước xuất khẩu gạo đứng thứ 3 trên thế giới, nhưng nông dân trồng lúa có thu nhập rất thấp. Giá bán gạo của Việt Nam cũng thuộc dạng thấp. Ngành sản xuất lúa gạo cần sự phối hợp từ tất cả các bên trong chuỗi giá trị và mô hình trên là phù hợp nhất để huy động sức mạnh tổng thể, cùng nhau giải quyết những khó khăn.”

Trong năm 2017, Nhóm công tác sẽ thực hiện dự án thí điểm đầu tư theo hình thức PPP gồm: 01 dự án tại đồng bằng sông Hồng (ĐBSH) và 03 dự án tại đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) với quy mô 1,000 ha/ dự án. Mỗi dự án do một công ty đóng vai trò dẫn dắt, bao gồm: Công ty Bayer Việt Nam, Tập đoàn Lộc Trời, Công ty Cơ khí Công Nông nghiệp Bùi Văn Ngọ và Tổng công ty Giống Cây trồng Thái Bình, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp trong nước cùng tham gia.

Thành lập các nhóm hỗ trợ kỹ thuật do các công ty trong nhóm cung cấp để hỗ trợ nông dân; xây dựng hệ thống thông tin (thông tin nông hộ, thông tin sản xuất, thị trường, chính sách hỗ trợ…), hoàn thiện và phổ biến tài liệu hướng dẫn về sản xuất lúa gạo bền vững, lồng ghép với các tiêu chuẩn sản xuất lúa gạo bền vững (SRP).

Đồng thời, Nhóm công tác sẽ rà soát các chương trình, dự án đã có về ngành hàng lúa gạo Việt Nam (như Chương trình chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VnSat), Dự án chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững ĐBSCL (WB9)… để có hướng lồng ghép với các hoạt động của Nhóm công tác; đề xuất chính sách nhằm thúc đẩy ngành hàng gạo: chuyển đối đất lúa, xây dựng thương hiệu, quy định xuất khẩu, hỗ trợ tín dụng, cơ giới hóa…

Giai đoạn 2018 – 2020, phát triển Nhóm công tác PPP ngành hàng Gạo thành Ban điều phối ngành hàng lúa gạo Việt Nam. Nhân rộng quy mô, diện tích các mô hình thí điểm tại ĐBSH và ĐBSCL, đến năm 2020 mở rộng quy mô các dự án của các doanh nghiệp trong nước và 20,000 hộ nông dân tham gia, thu hút các ngân hàng, tổ chức tài chính và siêu thị thực hiện phát triển chuỗi giá trị lúa gạo bền vững và xây dựng thương hiệu cho 5-10 sản phẩm gạo Việt Nam.

Phương Nguyên