Mực nước biển dâng ở Đồng bằng Sông Cửu Long sẽ nhanh hơn so với những nơi khác?

GS Tân cũng cho biết thêm, kết quả nghiên cứu này không tính đến việc có đê bao, đê kè…Chẳng hạn như ở Sóc Trăng thì có đê bao ở ngoài nên nước không tràn vào đất liền, một số nơi khác cũng vậy.

GS Tân cũng phân tích: Hiện tượng một vài năm gần đây ở TPHCM bị ngập nhiều khi triều cường lên không hẳn là do mực nước biển dâng. Như chúng ta đã biết, mực nước biển hàng năm chỉ dâng 2-3mm, cùng lắm là 5mm. Trong khi đó, độ sụt lún ở Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) tính trung bình khoảng 2-3cm, riêng ở TPHCM khoảng gần 4cm.

Một trong những nguyên nhân được các nhà khoa học đánh giá gây sụt lún là do việc khai thác nước ngầm, các nhà địa chất thì đánh giá là do nền đất trẻ. Như vậy tốc độ dâng của mực nước biển cộng với tốc độ sụt lún thì nó sẽ làm gia tăng độ ngập lụt lên. Nếu giả sử sự tính toán này là đúng thì một năm mực nước dâng lên khoảng 3-4 cm. Như vậy 30 năm thì mới chỉ dâng lên được 30-40 cm.

“Theo cột mốc quốc gia (cột mốc độ cao, địa hình) thì khoảng 1,8 m, nghĩa là cao hơn mực nước biển. Một số nơi đương nhiên trũng thấp hơn nhưng có đê bao thì sẽ không bao giờ bị ngập. Đây là chuyện bình thường”, GS Tân nói.

GS Tân cũng nhấn mạnh: “Việc người ta đưa ra cảnh báo thì theo tôi đánh giá là khách quan về mặt khoa học và có những tín hiệu tích cực trong việc cần có một đối sách trong việc phòng, chống biến đổi khí hậu. Tuy nhiên chúng ta đừng nhìn kết quả nghiên cứu này một cách cực đoan. Việc tính toán ở đây dựa trên bản đồ địa lý, còn bản độ địa hình đó chính xác như thế nào thì các nhà khoa học phải có sự phản biện.

Chúng ta có thể khẳng định, nước biển dâng là điều hiển nhiên, độ sụt lún ở ĐBSCL là có. Công hai yếu tố này lại thì chắc chắn mực nước biển dâng ở ĐBSCL sẽ nhanh hơn so với những nơi khác”.

Nói về giải pháp để “đối diện” với tác động của nước biển dâng, GS Tân khẳng định có nhiều giải pháp. Chẳng hạn như ở Hà Lan cột mốc độ cao thấp hơn so với mực nước biển nhưng họ vẫn tồn tại hàng trăm năm nay và ít bị ảnh hưởng. Điều quan trọng nhất là làm thế nào để cho nó hợp lý và bản thân các nhà hoạch định chính sách phải có một chiến lược để nghiên cứu vấn đề này.

Trước đó, theo nghiên cứu mới của tổ chức khoa học Climate Central ở New Jersey, đến thời điểm năm 2050, nước biển dâng có thể ảnh hưởng tới cuộc sống của nhiều người dân, thậm chí xóa sổ nhiều thành phố lớn ven biển. Ước tính số dân cư bị ảnh hưởng do nước biển dâng vào năm 2050 có thể sẽ tăng gấp 3 lần so với dự tính trước đây.

Các tác giả thực hiện nghiên cứu đã phát triển một phương thức chính xác hơn nhằm tính toán độ cao của đất liền dựa trên các dữ liệu từ vệ tinh, cùng với đó là cách thức tiêu chuẩn để ước tính tác động của nước biển dâng trên các khu vực rộng lớn. Cuộc nghiên cứu đã cho ra những kết quả đáng lo ngại hơn nhiều so với các nghiên cứu trước đây.

Nghiên cứu mới cho thấy khoảng 150 triệu người đang sinh sống trên khu vực có thể nằm dưới mực nước ở đỉnh thủy triều vào năm 2050. Theo đó, phía Nam Việt Nam có thể “biến mất” do ngập dưới nước.

Ngay sau khi có thông tin này, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho hay, năm 2016, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã công bố kịch bản Biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Tại kịch bản này, số liệu địa hình được sử dụng để xây dựng bản đồ nguy cơ ngập do nước biển dâng cho khu vực ĐBSCL được lấy từ: Mô hình số địa hình kích thước ô lưới là 2mx2m của 13 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, do Cục Viễn thám Quốc gia thực hiện năm 2008; Bản đồ số địa hình tỷ lệ 1:2.000 do dự án bay chụp Lidar của Cục Đo đạc Bản đồ và Thông tin Địa lý Việt Nam thực hiện.

Các số liệu này đều được quy chuẩn theo mốc quốc gia về bề mặt khu vực. “Số liệu trong nghiên cứu trong bài báo trên không tốt hơn số liệu mà Bộ Tài nguyên và Môi trường đã sử dụng. Thông tin “vào năm 2050, TP. HCM và ĐBSCL sẽ bị xoá sổ” là chưa đủ cơ sở khoa học và dựa trên các giả định cực đoan”- PGS.TS Huỳnh Thị Lan Hương - Phó Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) khẳng định.

Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang tiến hành cập nhật kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Dự kiến, trong thời gian tới, sẽ tiếp tục cập nhật các bản đồ nguy cơ ngập do nước biển dâng từ dữ liệu cập nhật này trong các kịch bản tới.

Tuy nhiên, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng nhìn nhận nội dung bài báo trên cũng là một thông điệp cần quan tâm để khi xây dựng các phương án quy hoạch chính quyền cần chú ý đến sự sụt lún, nước biển dâng và ngập lụt do triều cường để đề xuất phương án hợp lý giải quyết vấn đề nước biển dâng cho ĐBSCL và TPHCM.

Nguyễn Hùng