Long trọng tưởng niệm 345 năm ngày sinh và trao tượng đồng danh nhân Nguyễn Quý Ân

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc; Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải và nhiều lãnh đạo Đảng, Nhà nước gửi lẵng hoa chúc mừng buổi lể trang trọng.

Phát biểu tại buổi lễ, PGS.TS Trần Đức Cường - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam đã gửi lời chúc mừng tới con cháu dòng họ Nguyễn Quý: "Trên mảnh đất Thăng Long, Hà Nội trung tâm chính trị văn hóa của cả nước, nơi lắng hồn sông núi ngàn năm, có biết bao danh nhân thuộc nhiều lĩnh vực, biết bao gia đình, dòng họ và thôn xóm đã để lại cho chúng ta những tấm gương sáng ngời về tài năng và trí tuệ, về lòng yêu nước và sự tận tụy với đất nước, quê hương. Trong những tấm gương ấy có sự đóng góp của dòng họ Nguyễn Quý ở Đại Mỗ, Từ Liêm, Hà Nội, nổi tiếng là một dòng họ khoa bảng đất Thăng Long  xưa với nhiều danh nhân đỗ đạt cao, gắn bó với Văn Miếu  - Quốc Tử Giám, từng giữ nhiều trọng trách và có những đóng góp to lớn cho đất nước".

Nói về lịch sử khoa bảng dòng họ Nguyễn Quý, PGS.TS Trần Đức Cường cho biết thêm, đây là một trong những dòng họ có nhiều đời nối nhau làm quan và đóng góp rất lớn đối với sự phát triển của đất nước trên nhiều lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục,… Tiêu biểu là gia đình Nguyễn Quý Đức, ba đời kế tiếp nhau đỗ đạt cao và đều trở thành trụ cột của triều đình, là những danh nhân, danh thần. Cả ba cha con ông cháu đều được truy phong Đại vương và Phúc thần.

Cha là Nguyễn Quý Đức (1648-1720) đỗ Thám hoa khoa thi năm Bính Thìn niên hiệu Vĩnh Trị thứ nhất (1676).

Con là Nguyễn Quý Ân (1673-1722) đỗ Hoàng giáp khoa thi năm Ất Mùi niên hiệu Vĩnh Thịnh thứ 11 (1715).

Cháu là Nguyễn Quý Kính (1693-1766) đỗ Hương cống làm đến Tham tụng, Thượng thư bộ Lễ.

Theo gia phả dòng họ Nguyễn Quý, danh nhân Nguyễn Quý Ân là con trưởng của Thám Hoa Nguyễn Quý Đức, cháu Đô đài ngự sử Nguyễn Quý Cường, chắt Tả lễ công Phúc Thắng.

Ông vốn dòng dõi trâm anh, khi mới sinh ra thiên tư tài mạo, đĩnh ngộ khác thường. Sáu bảy tuổi đã thông hiểu luật làm thơ. Người đời ai cũng khen là tài tử. Đến năm Canh Ngọ (1690) đời vua Lê Hy Tông, niên hiệu Vĩnh Trị thứ 15, thân sinh ra ông là vị Thám hoa phụng mệnh triều đình sung chức Chánh sứ sang sứ Tàu, bèn cho ông đến học quan Thám hoa họ Chu, người xã Bật Ninh huyện Yên Dũng, là bậc văn chương mô phạm nhất lúc bấy giờ.

Trong cuộc đời có nhiều công lao và đóng góp cho đất nước, ông được triều đình tấn phong là Hoàng giáp quốc sư đại vương thượng đẳng phúc thần.

Những cống hiến trọn đời cho dân cho nước, tam vị đại vương dòng họ Nguyễn Quý đã để lại cho hậu thế một sự nghiệp cao cả đáng trân trọng, bao thế hệ con cháu tôn vinh và kính ngưỡng, danh thơm người đã trở thành niềm tin bền vững có sức cống hiến trường tồn, vĩnh cửu.

Các ông khi mất đều được triều đình phong Đại Vương và Phúc Thần, các làng thuộc Tổng Đại Mỗ đều thờ làm Thành hoàng. Từ đường thờ các ông đã được Bộ Văn hóa xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia năm 1986. Trong cuộc đời có nhiều công lao và đóng góp cho đất nước, ông được triều đình tấn phong là Hoàng giáp quốc sư đại vương thượng đẳng phúc thần.

Cùng ngày, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam trao tượng đồng danh nhân Nguyễn Quý Ân cho dòng họ Nguyễn Quý. Tượng đồng được rước từ Văn Miếu - Quốc Tử Giám về an vị tại Từ đường dòng họ Nguyễn Quý ở Tổ dân phố Đình, phường Đại Mỗ, Nam Từ Liêm.

Theo nhà sử học Dương Trung Quốc, Tổng thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, đây là hoạt động nhằm tôn vinh trọn vẹn ba thế hệ dòng tộc đã có những đóng góp to lớn cho đất nước, gần 2 thập kỷ qua, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam và dòng tộc Nguyễn Quý luôn thực hiện nghĩa vụ tinh thần là giữ gìn, bảo tồn và phát huy truyền thống của dân tộc, dòng tộc và tôn vinh những danh nhân đất nước.

"Chúng tôi muốn biểu dương ở đây không chỉ cho gia đình, dòng tộc mà cả một niềm tự hào, chúng ta đang rất cần cho một xã hội mà ở đó công sức theo các cụ ngày xưa là việc làng việc nước nó là một việc, cho nên với hoạt động này chúng tôi muốn nhân rộng ra, nếu chúng ta có nhiều gia đình, nhiều dòng tộc có truyền thống tốt đẹp thì chính là tiếp sức cho sức mạnh của dân tộc Việt Nam" - Nhà sử học Dương Trung Quốc chia sẻ.

Trước đó, năm 2016, Viện Sử học Việt Nam, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Trung tâm hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Ban Liên lạc dòng họ Nguyễn Quý đã trang trọng tổ chức Lễ Tưởng niệm 250 năm ngày mất và Trao Tượng đồng danh nhân Nguyễn Quý Kính.

Anh Thế - Hà Đương