Xây dựng phòng học kiên cố: Không đạt do lạm phát

Sáng nay 7/6, trong khuôn khổ phiên thảo luận của Quốc hội về giám sát việc thi hành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ cho đầu tư xây dựng cơ bản, giai đoạn 2006 - 2012, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã “đăng đàn” làm rõ hơn về sự chậm trễ tiến độ của Đề án.

Mục tiêu của Đề án kiên cố hóa trường lớp học đề ra là triển khai và hoàn thành trong giai đoạn 2008 - 2012 nhưng đến nay, mới có 93.063 phòng học trên cả nước đã được xây dựng, đạt 65,5% so với kế hoạch cả giai đoạn và 22.997 phòng công vụ giáo viên đã được xây dựng, chỉ đạt 40,6% kế hoạch cả giai đoạn.

Làm rõ hơn về quá trình triển khai đề án trên, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho biết: “Trái phiếu Chính phủ để thực hiện kiên cố hóa trường lớp với tinh thần là hỗ trợ chứ không phải là chi hoàn toàn”.

Theo thông tin từ Phó Thủ tướng, theo kế hoạch, phần kinh phí dự kiến cho dự án là 24.800 tỷ đồng; trong đó, trái phiếu trung ương là 17.100 tỷ, chiếm 68%, kinh phí địa phương huy động là 7.700 tỷ chiếm 32%. Theo kế hoạch này, các địa phương có điều kiện thuận lợi, ngân sách địa phương đối ứng có thể đến 60-80%, địa phương khó khăn thì đối ứng 20%. Nhưng trên thực tế, chỉ sau 6 tháng triển khai xuất hiện một số bất cập liên quan tới sự biến động của giá cả, thiết kế...

Về giá cả, theo Phó Thủ tướng, chúng ta xây dựng giá trong bối cảnh năm 2008 có nhiều biến động về lạm phát. Do đó, sau 6 tháng thực hiện, các địa phương yêu cầu tăng định mức để đảm bảo số trường lớp học. Do đó, “chúng tôi báo cáo Thủ tướng thống nhất là phần giá trị trái phiếu không được tăng, vì Quốc hội đã duyệt. Vì vậy, số tăng chi phí do lạm phát thì phải giảm số trường đi chứ không thể tăng chi phí để đủ số trường”, Phó Thủ tướng cho biết.

Cũng theo Phó Thủ tướng, xét về thiết kế, Bộ Xây dựng đã có thiết kế trường cho các khu vực nhưng thực tế nền móng của trường lớp học không thể thiết kế chung cho cả nước. Vì thế, khi thiết kế có yêu cầu điều chỉnh do Sở Giáo dục và Sở Xây dựng địa phương cùng tham mưu giải quyết.

Về chi phí xây dựng trường lớp học, vật tư đưa lên miền núi cũng có giá khác miền xuôi. Và chi phí xây dựng là do địa phương quyết định, thực hiện dưới sự giám sát của cơ sở.

Làm rõ lý do số phòng học chỉ đạt 65% kế hoạch của cả giai đoạn, Phó Thủ tướng cho biết: Theo dự kiến ban đầu, nguồn ngân sách chi cho dự án khoảng 24.000 tỷ đồng nhưng qua 4 năm thực hiện, tổng chi là 30.800 tỷ; trong đó ngân sách trung ương chi đảm bảo 100%, còn ngân sách địa phương, rất nhiều tỉnh đã cố gắng huy động, ngân sách địa phương chi đạt 180%.

“Chính nhờ địa phương huy động tăng thêm nên tổng kinh phí huy động của dự án này vượt dự kiến ban đầu 24%. Nhờ vậy mới đạt được con số 65% như đã báo cáo. Còn nếu các địa phương chỉ chi theo kế hoạch trên 7.700 tỷ đồng thì tỷ lệ đạt còn thấp hơn. Chúng tôi rất hoan nghênh các địa phương đã quan tâm hỗ trợ vì mục tiêu chung”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng cũng cho biết thêm, thời gian qua, cả nước đã xây dựng thêm 93.000 phòng học cho học sinh và xây dựng được 22.997 phòng ở giáo viên, góp phần cải thiện đời sống cho 88.000 giáo viên ở vùng khó khăn. Hai chỉ số này rất quan trọng thể hiện tính đúng đắn của chương trình.

Nói về ký túc xá (KTX) cho sinh viên, Phó Thủ tướng cho hay, qua khảo sát thực tế, năm 2007, chỉ có 22% sinh viên (SV) ở KTX. Đây cũng là hạn chế điều kiện để sinh viên giao lưu, học tập vì môi trường văn hóa. Chính phủ chỉ đạo và được Quốc hội cho phép thực hiện chương trình nâng dần tỷ lệ SV ở KTX lên 40% trong giai đoạn 2008-2012 phấn đấu xây dựng thêm khoảng 30.000 chỗ ở cho SV, đặc biệt là các khu đại học tập trung.

Như vậy, trong 4 năm qua trên cơ sở 46 dự án đã hoàn thành, đến nay đã có 330.000 chỗ ở mới cho SV trong KTX. Do đó có thể nói, dự án KTX là hoàn thành vượt mức so kế hoạch. Và trên thực tế, khi thiết kế các đơn vị đã tìm cách tiết kiệm chi phí nên tổng số tiền không tăng nhưng số chỗ tăng được 10%.

Nhấn mạnh tới việc chi cho dự án có sai phạm không và sai phạm bao nhiêu, Phó Thủ tướng cho rằng: Đây là dự án liên quan đến khoảng 20.000 dự án trường lớp học, nhà công vụ. Theo chỉ đạo của Quốc hội, thanh tra Chính phủ có một đợt thanh tra năm 2012 về vấn đề kiên cố hóa trường lớp học. Kết quả thanh tra trên 10 tỉnh thành, tỷ lệ chi chưa đúng qui định Nhà nước của các địa phương được kiểm tra chiếm 1,7% trên tổng chi phí.

“Mỗi lần chi sai là đáng băn khoăn, suy nghĩ, nhưng tỷ lệ như vậy chứng tỏ là Chính phủ, các địa phương chỉ đạo khá chặt chẽ.Chúng tôi đồng tình cao với phương án Quốc hội đã nêu ra. Làm sao chúng ta nếu tiếp tục triển khai chương trình kiên cố hóa trường lớp học, nhà công vụ giai đoạn 2016 trở đi thì rút ra những bài học và nội dung làm tốt hơn”, Phó Thủ tướng nói.

Nguyễn Hiền