Tổng cục Dạy nghề phản hồi lo ngại bất cập trong đào tạo hệ trung cấp, cao đẳng y, dược

Thưa ông, Nghị quyết số 76/NQ-CP của Chính phủ ban hành đầu tháng 9 đã giao quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp cho Bộ LĐ-TB&XH. Nhưng còn một số trường trung cấp, cao đẳng y, dược kiến nghị giao quản lý nhà nước đối với các trường y, dược cho Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ông có ý kiến như thế nào về vấn đề này?

Tôi xin nhấn mạnh, Bộ LĐ-TB&XH chỉ là cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp (GDNN), tức là xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để hướng dẫn thực hiện pháp luật về GDNN. Tổng cục Dạy nghề cũng tổ chức, điều hành các hoạt động để đưa GDNN vào thực tiễn.

Tổng cục Dạy nghề không phải cơ quan chủ quản, như một số lãnh đạo nhà trường đang hiểu. Việc quản lý trực tiếp (cơ quan chủ quản) các trường chuyên nghiệp vẫn là các Bộ, ngành, địa phương như trước đây, không hề có sự thay đổi.

Chỉ tính riêng trong giai đoạn từ 1998 đến nay, dưới sự quản lý của Bộ LĐ-TB&XH, hoạt động đào tạo nghề đã được phục hồi và có bước phát triển mạnh mẽ, từng bước đáp ứng nhu cầu đa dạng về nhân lực lao động kỹ thuật phục vụ trực tiếp trong hầu hết các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước theo hướng CNH, HĐH và hội nhập quốc tế.

Do vậy, thực hiện theo Luật Giáo dục nghề nghiệp, khi hệ thống chuyên nghiệp và dạy nghề thống nhất, việc giao quản lý nhà nước về lĩnh vực này cho Bộ LĐ-TB&XH là một quyết định khách quan, được sự đồng thuận, thống nhất cao trong Chính phủ.

Thưa ông, tuy nhiên còn nhiều ý kiến cho rằng, lĩnh vực sư phạm, y tế, văn hóa nghệ thuật, quốc phòng, an ninh…có tính đặc thù, vậy tại sao lại giao cho Bộ LĐ-TB&XH quản lý?

Như tôi đã nêu ở trên, Bộ LĐ-TB&XH chỉ là cơ quan quản lý nhà nước về GDNN, tức là xây dựng cơ chế, chính sách, tổ chức triển khai, chứ không phải quản lý về mặt chuyên môn của các lĩnh vực này.

Tương tự, việc Bộ GD&ĐT cũng không phải là cơ quan chuyên môn trong lĩnh vực y tế, văn hóa, quốc phòng an ninh … nhưng vẫn thực hiện quản lý nhà nước ở những lĩnh vực này trong nhiều năm qua.

Các Bộ chuyên ngành chịu trách nhiệm quản lý, hướng dẫn về chuyên môn của ngành mình cho các trường theo quy định của luật, nghị định và các thông tư hướng dẫn.

Theo ý kiến của các trường trung cấp, cao đẳng y, dược, việc giao quản lý nhà nước đối với các trường y, dược từ Bộ GD&ĐT sang Bộ LĐ-TB&XH, làm cho các trường khó khăn trong công tác tuyển sinh, quan điểm của ông về vấn đề này ra sao?

Tôi rất cảm thông trước những lo lắng của các trường trung cấp y, dược trong bối cảnh tuyển sinh hiện nay. Tuy nhiên, nguồn gốc sâu xa của những lo lắng trong công tác tuyển sinh không phải vì thay đổi cơ quan quản lý nhà nước từ Bộ GD&ĐT sang Bộ LĐB&XH mà vì nhiều nguyên nhân.

Như chúng ta đều biết, trong những năm qua, việc tuyển sinh của các trường trung cấp chuyên nghiệp hết sức khó khăn (đã có trường phải giải thể). Vì việc tuyển sinh đại học phát triển mạnh; học sinh hệ trung cấp chuyên nghiệp phần lớn để liên thông lên trình độ cao hơn, không gắn với thị trường lao động, nên khi ra trường không tìm kiếm được việc làm.

Mặt khác, ngày 7/10/2015, Bộ Y tế, Bộ Nội vụ đã ban hành 2 thông tư liên tịch: Thông tư liên tịch số 26/2015/TTLT-BYT-BNV và Thông tư liên tịch số 27/2015/TTLT-BYT-BNV quy định mã số, tiêu chuẩn, chức danh nghề nghiệp của các nghề điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật y và dược.

Theo đó, tiêu chuẩn trình độ đào tạo các chức danh: Điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật y và dược hạng IV là trình độ trung cấp trở lên (đây là trình độ thấp nhất, còn các chức danh khác đều là đại học, thạc sĩ, tiến sĩ).

Tuy nhiên tại 2 thông tư trên đều quy định từ 01/01/2021 trở đi, các chức danh trên đều phải có trình độ cao đẳng. Như vây, ngầm hiểu các trường trung cấp y, dược chỉ được tuyển sinh đến hết 2018 và sau 2018 nếu không nâng cấp thành cao đẳng thì sẽ phải đứng trước nguy cơ giải thể.

Việc phân luồng, đặc biệt là phân luồng học sinh trung học phổ thông vào giáo dục nghề ngiệp là một việc làm khó. Do vậy, không ít ý kiến cho rằng Bộ LĐBT&XH quản lý nhà nước về GDNN càng khó cho phân luồng. Ông có ý kiến gì về vấn đề này?

Về lý thuyết và cả thực tiễn, việc phân luồng học sinh vào giáo dục nghề nghiệp phải được thực hiện từ giáo dục phổ thông (từ trung học cơ sở).

Chỉ thị số 10-CT/TW ngày 5/12/2011 của Bộ Chính trị về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, củng cố kết quả phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở, tăng cường phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và xóa mù chữ cho người lớn đặt ra chỉ tiêu đến năm 2020 phấn đấu có ít nhất 30% học sinh sau tốt nghiệp trung học cơ sở đi học nghề đã không thực hiện được (đến nay mới được khoảng 3 - 5%).

Bộ LĐ-TB&XH không quản lý giáo dục phổ thông, không có nghĩa là không thực hiện được phân luồng.

Trong thời gian qua và trong thời gian tới đây, Bộ LĐ-TB&XH tiếp tục triển khai thực hiện việc phân luồng người học vào GDNN bằng việc xây dựng các cơ chế, chính sách hấp dẫn, thu hút người học vào học nghề, nhất là các chính sách tiền lương, việc làm đối với người học sau đào tạo.

Chính điều này đã tạo ra sự phân luồng tự động người học đến với GDNN.

Xin đơn cử, các chính sách đối với người học nghề quy định trong Luật Giáo dục nghề nghiệp như chính sách miễn học phí cho đối tượng chính sách xã hội, học sinh tốt nghiệp lớp 9 vào học nghề, người học nghề ở những nghề khó tuyển sinh nhưng xã hội có nhu cầu; chính sách tuyển dụng người học nghề vào các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội; chính sách tuyển thẳng...

Thực tiễn đang chứng minh, bằng những cơ chế, chính sách nêu trên, xu hướng người học đến với GDNN ngày càng lớn, mà năm 2016 là một ví dụ.

Về ý kiến khi Bộ LĐ-TB&XH quản lý nhà nước về GDNN sẽ gây khó khăn cho công tác liên thông, ông đánh giá ra sao?

Liên thông là một hình thức đào tạo từ trình độ thấp đến trình độ cao, từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác mà không phải học lại nội dung đã học. Việc liên thông tránh lãnh phí cho người học, cho xã hôi, tạo nhiều cơ hội học tập cho người học. Đó là bản chất của vấn đề liên thông.

Việc Bộ LĐ-TB&XH quản lý nhà nước cũng sẽ không tạo nên những khó khăn về mặt liên thông như một số ý kiến có nêu.

Theo quy định của Điều 9 Luật Giáo dục nghề nghiệp, liên thông trong đào tạo được thực hiện căn cứ vào chương trình đào tạo; người học khi chuyển từ trình độ đào tạo thấp lên trình độ đào tạo cao hơn cùng ngành, nghề hoặc khi chuyển sang học ngành, nghề khác thì không phải học lại những nội dung đã học và do hiệu trưởng các trường cao đẳng, đại học quyết định.

Để giải quyết vấn đề liên thông, đối với việc liên thông từ trình độ trung cấp lên trình độ cao đẳng sẽ do Bộ LĐ-TB&XH quy định; đối với liên thông từ trình độ cao đẳng lên đại học sẽ do Thủ tướng Chính phủ quy định theo quy định của (quy định tại Khoản 3 Điều 9 Luật GDNN), để tránh tình trạng gây khó dễ, cát cứ, phân mảnh giữa Bộ này với bộ khác như trước đây.

Xin trân trọng cám ơn ông!

Hoàng Mạnh (thực hiện)