“Tôi đã làm tròn lời hứa với anh Giáp!”

Ông Vũ Oanh, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, khóa VII, Bí thư TƯ Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VI, ông từng làm trưởng đoàn đại biểu cách mạng Hà Nội đi dự Quốc dân Đại hội tại Tân Trào và Chủ nhiệm Mặt trận Việt Minh thành Hoàng Diệu năm 1945, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam... cả cuộc đời ông gần như gắn bó với Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong công tác lẫn đời thường. Ông có 2 kỷ niệm không bao giờ quên với Đại tướng.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân.

Hội ngộ khó quên tại Đại hội Tân Trào!

Nhớ lại lần đầu tiên gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Đại hội Tân Trào, chia sẻ với PV Dân trí, ông Vũ Oanh cho biết: “Cuối tháng 7/1945, tôi được Xứ ủy chỉ định làm trưởng đoàn đại biểu nhân dân cách mạng Hà Nội đi dự Đại hội quốc dân Tân Trào. Đang sống tại Hà Nội trong vòng vây o ép của phát xít Nhật, nay được sống trong căn cứ cách mạng, được thở hít không khí tự do của vùng giải phóng, chúng tôi trong lòng thực sự sung sướng, thực sự hạnh phúc. Đúng là cuộc sống độc lập, tự do.

Đến Tân Trào, chúng tôi được gặp anh Văn (đồng chí Võ Nguyên Giáp). Anh tiếp tôi tại nơi làm việc với danh nghĩa là nhà trí thức. Khi gặp anh Giáp, ấn tượng đầu tiên là sự thông minh ở đôi mắt, sự lịch thiệp trong giao tiếp và lúc nào cũng như cười. Sự thông minh của bác Giáp toát ra ở thần thế, chinh phục đám đông làm cho chúng tôi rất quý trọng và kính nể. Anh Văn đã hỏi tôi rất kỹ về hoạt động của thanh niên cứu quốc và Mặt trận Việt Minh Hà Nội và về Hà Nội.

Do đoàn chúng tôi đến sớm nhất, trong khi chờ ngày mai khai mạc đại hội, anh Văn giao nhiệm vụ cho đoàn đi về mạn Chợ Chu nói chuyện tình hình phong trào cách mạn của Hà Nội cho đồng bào vùng căn cứ địa cách mạng nghe".

Nói về Đại hội Tân Trào, ông Vũ Oanh bồi hồi nhớ lại hình ảnh Bác Hồ khi chủ trì Đại hội Tân Trào - “Đồng chí Hồ Chí Minh, dáng người quắc thước, mắt sáng lanh lợi, nhưng trông ông còn xanh yếu vì trải qua trận ốm mới bình phục. Sau lời khai mạc của đồng chí Hồ Chí Minh, đồng chí Trường Chinh, Tổng Bí thư Đảng đọc báo cáo phân tích tình hình thế giới, về nhiệm vụ cách mạng Việt Nam. Nhật đã đầu hàng Đồng minh, thời cơ khởi nghĩa đã đến, đại hội quyết định tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên cả nước. Đặc biệt, tại Đại hội, khi có đoàn đại biểu của nhân dân Tân Trào đến chúc mừng, có mấy cháu bé chân đất, không mặc quần, đồng chí Hồ Chí Minh chỉ vào các cháu và nói với các đại biểu: “Chúng ta làm cách mạng giành chính quyền để mang lại độc lập, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, cho các cháu nhỏ được đi học, các cháu có quần áo và giày dép để đi”. Tất cả các đại biểu đều xúc động trước lời nói chân tình thắm thiết của đồng chí Hồ Chí Minh”.

Cũng tại Đại hội, chúng tôi rất vui mừng chứng kiến buổi lễ xuất quân của đoàn quân giải phóng do đồng chí Võ Nguyên Giáp trực tiếp chỉ huy lên đường đánh chiếm Thái Nguyên và tiến về Hà Nội… Sau đó, tôi công tác tại Văn phòng Tổng Quân ủy nên tôi có nhiều hoạt động sát cánh cùng anh Giáp trong nhiều trận chiến, nhiều lĩnh vực công tác".

Ông Vũ Oanh tâm sự: “Tôi gắn bó với anh Giáp gần như cả cuộc đời nên tôi và anh Giáp như anh em, năm nào sinh nhật anh Giáp tôi đều đến chúc mừng. Trước khi anh Giáp mất tôi đã đến với anh... Cuộc đời của anh Giáp cũng truân chuyên lắm, thương lắm. Chuyện gia đình anh, nhất là chị Quang Thái mất trong tù, rồi đến người con gái duy nhất với chị Quang Thái cũng mất trước bố…”.

“Làm tròn trách nhiệm với anh về công tác khuyến học!”

Ông Vũ Oanh cho biết: “Đại tướng Võ Nguyên Giáp là nhà quân sự lỗi lạc nhưng trước hết ông là người làm giáo dục, người làm khoa học. Đại tướng luôn coi trọng việc nâng cao dân trí, coi trọng nhân tài. Do nhiều việc phải quán xuyến, Đại tướng đã đến động viên tôi tham gia vào hoạt động công tác khuyến học, khuyến tài mà ông tâm huyết”.

Ông Vũ Oanh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Ông Vũ Oanh tâm sự: “Sau khi nhận nhiệm vụ, tôi nghiên cứu phát triển Hội Khuyến học và đi khắp cả nước phát động phong trào. Vào tháng 10/1996, Hội Khuyến học Việt Nam tiến hành đại hội lần thứ nhất, là mốc son đánh dấu sự ra đời của một tổ chức xã hội hoạt động chuyên ngành trong phong trào quần chúng hỗ trợ sự nghiệp chấn hứng và phát triển giáo dục. Đại hội đã tôn vinh Đại tướng Võ Nguyên Giáp làm Chủ tịch danh dự và GS Nguyễn Lân làm Chủ tịch Hội nhiệm kỳ I.

Đến nay, có thể nói Hội Khuyến học là Hội mạnh nhất cả nước có cơ sở từ thôn bản, xã phường… thậm chí đến từ gia đình. Tôi có thể khẳng định với anh Giáp rằng: “Tôi đã làm tròn trách nhiệm với anh Giáp như đã hứa, đáp ứng được nguyện vọng thiêng liêng của anh. Tôi cảm ơn anh đã động viên tôi làm tốt nhiệm vụ của Hội Khuyến học thời kỳ khó khăn”.

Hồng Hạnh