Rèn tư duy sáng tạo cho trẻ: Khó mà không khó

Cách 1: Học nghệ thuật để bồi đắp trí tưởng tượng

Cho trẻ học các bộ môn nghệ thuật từ nhỏ không những giúp sớm phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu của trẻ, mà còn có tác dụng tích cực đối với việc phát triển trí tưởng tượng, sự nhạy bén của trẻ thông qua các hoạt động tìm tòi, khám phá. Âm nhạc, kịch, nhảy múa hay các bộ môn nghệ thuật thị giác cho phép trẻ thể hiện cách chúng nhìn nhận thế giới cũng như xác định vị trí của chúng trong thế giới ấy.

Các hoạt động này cũng giúp trẻ giao tiếp và biểu đạt cảm xúc. Bởi lẽ, không phải lúc nào trẻ cũng sẵn sàng biểu đạt thành lời những cảm xúc như giận dữ, thất vọng, hạnh phúc hay sợ hãi. Tuy nhiên, trong một môi trường được khuyến khích, trẻ có thể sẽ biểu lộ những cảm xúc này thông qua tranh vẽ, màu sắc hay âm nhạc.

Cha mẹ có thể cùng con trải nghiệm nghệ thuật ngay trong gia đình, thông qua các hoạt động đơn giản mà thú vị như đọc sách, hoặc chơi trò đóng kịch cùng với con.

Khi đọc sách, hãy ngừng lại ở những đoạn quan trọng để hỏi theo ý con thì diễn biến tiếp theo của câu chuyện như thế nào, hoặc nhân vật lúc này cảm thấy ra sao. Bạn cũng có thể bắt đầu từ một tình huống, rồi cả nhà thay phiên nhau kể nối tiếp các phần để tạo nên một câu chuyện hoàn toàn mới. Khi con đưa ra ý kiến, đừng quên khen ngợi và đề nghị con giải thích tại sao con nghĩ như vậy.

Cách 2: Học ngoại ngữ giúp mở rộng cách nhìn thế giới

Trong khi rất nhiều bậc cha mẹ tin rằng việc học nghệ thuật sẽ giúp con phát triển khả năng sáng tạo; thì lại có rất ít người biết rằng việc học ngoại ngữ cũng có tác dụng tương đương.

Học ngoại ngữ không đơn thuần chỉ là học ngôn ngữ mới, mà còn mở cánh cửa dẫn ra một thế giới mới, một không gian rộng lớn hơn hơn rất nhiều so với không gian sống thực tại. Chính sự khác biệt trong cách tư duy giữa các nền văn hóa sẽ khiến trẻ cởi mở, dễ dàng tiếp thu cái mới, cái-khác-mình hơn, tự tin đón nhận thử thách hơn.

Bên cạnh đó, phương pháp giảng dạy ngoại ngữ hiện đại thường sử dụng linh hoạt các công cụ đa phương tiện như nhạc, phim, tranh ảnh, kịch.v.v… và tập trung phát triển khả năng giao tiếp (communication). Đây cũng là những chất liệu nền cho hành vi sáng tạo.

Theo chị N.T.T.Linh - giảng viên Đại học, thạc sĩ Ngữ văn Anh tại Anh Quốc, hiện nay phương pháp Học ngoại ngữ thông qua các môn học khác đang rất được quan tâm, không chỉ bởi vì hiệu quả thực tế đạt được đối với việc nâng cao trình độ ngoại ngữ, mà còn nhờ tác dụng tích cực của nó đối với việc phát triển tư duy sáng tạo của trẻ. Với phương pháp này, trẻ buộc phải tư duy trực tiếp bằng ngoại ngữ để nắm bắt bài học, giúp tăng tốc độ phản xạ và sự nhạy bén.

Cách 3: Tạo thách thức mỗi ngày để rèn tính linh hoạt và độc lập

Cùng với trí tưởng tượng, sự độc lập và linh hoạt là những yếu tố quan trọng tạo nên hành vi sáng tạo. Để rèn luyện tư duy sáng tạo cho con, cha mẹ có thể đặt ra các “thách thức” ngay trong cuộc sống hàng ngày.

Hãy cho phép con được thực hiện những chọn lựa đơn giản như bữa tối ăn gì, hoặc cuối tuần đi đâu. Điều này sẽ khuyến khích con suy nghĩ độc lập.

Hãy đặt câu hỏi mở cho con, đặc biệt là những câu hỏi giả định “Nếu… thì sao?” Loại câu hỏi này không những giúp con mở rộng hình dung và hiểu biết về thế giới, khơi gợi trí tưởng tượng của con, mà còn giúp con tập đưa ra chính kiến của mình. Ví dụ: “Nếu con người có thể bay thì sao?” “Nếu mọi người đều sống trong vũ trụ thì thế nào?” “Nếu cá heo biết đi bộ trên mặt đất?”

Hãy tập cho con thói quen sử dụng một vật dụng theo nhiều cách. Ví dụ, tấm bìa các-tông cuộn lại có thể giả làm ống nhòm, ngọn tháp hay cái loa…