Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Đẩy mạnh công tác khuyến học, khuyến tài trong các trường ĐH,CĐ

Các trường ĐH,CĐ đã bỏ qua một lỗ hổng lớn

Phát biểu khai mạc hội nghị, Chủ tịch Hội Khuyến học VN Nguyễn Thị Doan cho biết, những năm qua, thực hiện Chỉ thị 11-CT/TW của Bộ Chính trị và các văn bản của Thủ tướng Chính phủ về khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, TƯ Hội Khuyến học Việt Nam đã phối hợp với Bộ GD&ĐT triển khai được nhiều việc, từ xây dựng mạng lưới, phát triển tổ chức để xây dựng các mô hình học tập ở xã, phường, thị trấn, gia đình, dòng họ.

Tuy nhiên, trong hệ thống giáo dục thì chưa phối hợp tổ chức được để triển khai chủ trương này tới các nhà trường, mặc dù hệ thống giáo dục ĐH,CĐ có vai trò rất quan trọng, là nòng cốt trong việc phát triển sự học, học suốt đời và xây dựng xã hội học tập của nước ta.

Chủ tịch Doan cho rằng, nâng cao trình độ để đáp ứng yêu cầu trước sự thay đổi nhanh chóng buộc tất cả chúng ta, đặc biệt người lao động đang làm việc ở tất cả các lĩnh vực phải học và học thường xuyên. Như vậy, nhu cầu học tập của người lớn sẽ ngày càng phát triển theo cách: Học ở nhà trường, học ở thực tế, học chính quy và phi chính quy.... Đây là một nhu cầu học tập rất lớn, các trường ĐH,CĐ bỏ qua nhu cầu này là bỏ qua một lỗ hổng lớn của thị trường lao động mà hiện chỉ có các trường ĐH, CĐ mới có đủ điều kiện tổ chức các dịch vụ phục vụ cho sự học của đối tượng này.

Mặt khác, hiện nay để đáp ứng nhu cầu công việc trong sự cạnh tranh khốc liệt về việc làm, số người lớn đến học các chuyên đề để nhận chứng chỉ và không cần chứng chỉ ở các trường sẽ ngày càng tăng lên. Vì vậy, hướng bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, cập nhật kiến thức cho người lớn và các dịch vụ giáo dục đào tạo còn nhiều dư địa để phát triển.

"Các trường ĐH,CĐ cần nắm bắt cơ hội này để tổ chức tốt hơn các dịch vụ đào tạo, đáp ứng nhu cầu thị trường lao động. Xu hướng chạy theo bằng cấp sẽ dần bị thay thế bởi nhu cầu học tập chỉ để nâng cao trình độ, cập nhật thông tin ở người lớn. Tâm lý bằng cấp dần được thay thế bằng việc đề cao năng lực của từng con người "cần gì học nấy" - Chủ tịch Doan nhấn mạnh.

Theo Chủ tịch Doan, các trường ĐH,CĐ có đủ điều kiện cần và đủ để góp phần xây dựng một xã hội học tập phát triển, phục vụ cho sự học suốt đời của mọi công dân. Còn trong các trường ĐH,CĐ các công dân học tập là những thầy giáo, cô giáo, học sinh, sinh viên và đội ngũ cán bộ quản lý, nhân dân phục vụ.

"Nếu đội ngũ này không tham gia học tập bằng các hình thức khác nhau để nâng cao trình độ thì trường ĐH,CĐ không thể trở thành Đơn vị học tập. Một trường đại học mà không phải là Đơn vị học tập thì tất nhiên không đáp ứng yêu cầu về chất lượng đào tạo" - Chủ tịch Doan nhấn mạnh.

158/549 trường đại học thành lập tổ chức Hội Khuyến học

PGS.TS Nguyễn Trọng Điều, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học VN cho biết, qua số liệu thống kê và khảo sát 549 trường (215 trường đại học, 334 trường CĐ) cho thấy, hiện nay đã có 158 trường thành lập tổ chức khuyến học (chiếm 28,8%) với các mô hình Hội Khuyến học trường, Ban Khuyến học trường, Chi hội khuyến học trường...

Các Hội Khuyến học được thành lập trong trường ĐH,CĐ đã đi vào hoạt động khá nề nếp, tập trung quan tâm đến công tác tuyên truyền, động viên cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên tích cực học tập, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nghiên cứu khoa học...

Tuy nhiên, theo ông Điều, việc triển khai công tác khuyến học, khuyến tài xây dựng xã hội học tập ở các trường chưa đồng đều và thiếu thống nhất. 65,5% số trường thành lập tổ chức khuyến học, chọn mô hình Hội Khuyến học; 3,5% số trường đã thành lập tổ chức khuyến học, chọn mô hình Ban Khuyến học; 31% số trường đã thành lập tổ chức khuyến học, chọn mô hình Chi hội Khuyến học.

Do chưa có sự chỉ đạo thống nhất của TƯ nên việc phát triển tổ chức Hội Khuyến học trong các trường ĐH,CĐ chưa đều, nhiều trường chưa thành lập tổ chức khuyến học.

Tại hội nghị, ông Võ Lê Tấn - Phó chủ tịch thường trực Hội khuyến học tỉnh Long An đề nghị: "Trung ương Hội khuyến học Việt Nam thống nhất với Bộ Nội vụ sửa đổi Nghị định số 45/2010/NĐ- CP ngày 21 tháng 4 năm 2010 của Chính phủ về việc Quy định về tổ chức, hoạt động và quản lý Hội; quy định cụ thể thẩm quyền Quyết định cho thành lập các tổ chức Hội cơ sở trong các trường ĐH, CĐ (nên giao cho Hội khuyến học cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quyền ra quyết định thành lập Hội khuyến học cơ sở trong các trường ĐH, CĐ).

Nếu được như vậy thì hoạt động của Hội khuyến học trong các trường Đại học và Cao đẳng sẽ phù hợp, đạt hiệu quả cao.

Đại diện Hội Khuyến học trường ĐH Hùng Vương đề nghị Bộ GD&ĐT, TƯ Hội Khuyến học Việt Nam có hướng dẫn cụ thể hơn nữa về tổ chức các hoạt động của Hội Khuyến học trong trường ĐH,CĐ. Đề nghị Bộ GD&ĐT quan tâm, chỉ đạo các nhà trường quan tâm, tạo điều kiện cho thành lập, phát triển tổ chức, hoạt động hội trong đội ngũ giáo viên.

Ông Nguyễn Quốc Tiến, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Y Thái Bình đề xuất, cần thống nhất tên gọi của tổ chức khuyến học tại các trường đại học, cao đẳng: Hội khuyến học hay chi hội khuyến học. Cần có hướng dẫn cụ thể cho việc thành lập tổ chức khuyến học tại các trường đại học, cao đẳng. Cần có cơ quan trực tiếp cấp trên chỉ đạo về mặt chuyên môn.

Ông Nguyễn Huy Cận, Chủ tịch Hội Khuyến học TP.HCM cho rằng, nên thống nhất tên gọi tổ chức Hội Khuyến học trong các trường ĐH,CĐ là Hội Khuyến học. Đồng thời, cần có tên và con dấu riêng phù hợp việc tự quyết định hoạt động của Hội.

Bên cạnh đó, cần xây dựng mối quan hệ giữa Hội khuyến học của các trường ĐH, CĐ với địa phương nơi trường hoạt động, phối hợp với địa phương để giảng dạy tại các trung tâm cộng đồng cho người lao động được bổ túc kiến thức mới.

Theo ông Cận, việc nuôi dưỡng tinh thần học tập suốt đời là vấn đề cần thiết cho hoàn thành xây dựng Xã hội học tập. Thông qua hoạt động cụ thể của giảng viên, các trường đại học cần nuôi dưỡng tinh thần học tập cao hơn nữa như đăng kí gia đình học tập, tham gia nghiên cứu khoa học tích cực...

Tại hội nghị, nhiều ý kiến đề nghị thống nhất tên gọi tổ chức Hội Khuyến học trong trường ĐH,CĐ là Hội Khuyến học + tên trường vì có khoảng 60% số trường được khảo sát lựa chọn là phù hợp.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thị Nghĩa đề nghị các Hiệu trưởng/Giám đốc các trường đại học, học viện, cao đẳng sư phạm cần tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 11- CT/TƯ của Bộ chính trị và Chỉ thị 02/2008/CT-TTg của Thủ tướng Chính thủ về đẩy mạnh công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.

Thành lập tổ chức khuyến học trong trường (đối với những trường chưa thành lập) nhằm khuyến khích việc học tập nâng cao trình độ của đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhân viên và giúp đỡ sinh viên vươn lên trong học tập. Xây dựng quy chế tổ chức và hoạt động của Hội khuyến học trong trường phù hợp với Điều lệ trường ĐH, CĐ và điều lệ của Hội khuyến học Việt Nam.

Lãnh đạo nhà trường cần quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức hội khuyến học được hoạt động theo đúng tôn chỉ, mục đích và hiệu quả, phát huy mạnh mẽ vai trò nòng cốt trong việc liên kết, phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong và ngoài trường để thúc đẩy hoạt động khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.

Thứ trưởng Nghĩa cho hay, tổ chức khuyến học của các truờng cần quan tâm chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ với Hội khuyến học tỉnh/ thành phố, với các đoàn thể, các tổ chức xã hội, có nhiều hình thức phong phú, sáng tạo để động viên, khuyến khích, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân lao động được học tập thường xuyên, cập nhật kiến thức mới; cùng với Hội khuyến học các cấp thông qua Trung tâm học tập cộng đồng để đưa kiến thức đại học về nông thôn...

Tổ chức hoạt động khuyến học, khuyến tài trong các trường đại học một cách có hệ thống

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, ông hết sức trân trọng và đánh giá rất cao nỗ lực của Hội Khuyến học Việt Nam. Công tác khuyến học, khuyến tài có vai trò rất lớn.

Phó Thủ tướng Đam rất đồng tình với Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam về chủ trương sẽ đẩy mạnh hơn nữa phong trào khuyến học trong các trường ĐH, CĐ.

Nhắc đến vấn đề tự chủ trong các trường đại học, Phó Thủ tướng thông tin, Chính phủ đang soạn Nghị định ở giai đoạn cuối cùng về cơ chế hoạt động của các trường ĐH, CĐ. Hướng tới khi có Nghị định từ nay đến năm 2020 tất cả 100% các trường ĐH, CĐ đều hoạt động tự chủ.

Theo Phó Thủ tướng Đam, tự chủ không có nghĩa là ngân sách Nhà nước không còn mà là tất cả những vướng bận, những can thiệp hành chính không cần thiết vào môi trường giáo dục nhất định phải dỡ bỏ. Trong bối cảnh đó, tổ chức bộ máy về chuyên môn đương nhiên cho tự chủ.

Về tài chính, tự chủ bao gồm cả nguồn thu và nguồn chi. Trong nguồn thu có ngân sách của Nhà nước nhưng không phải cấp phát, bao bọc như trước nữa mà theo cơ chế nơi nào cần giao nhiệm vụ thì kèm kinh phí để thực hiện, cái nào cần thì đặt hàng. Còn nguồn thu thì đương nhiên phải huy động từ nhiều nguồn, có nguồn từ doanh nghiệp xã hội nhưng cũng có nguồn từ học phí. Phải điều chỉnh học phí, huy động nguồn lực để hỗ trợ các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn là một việc rất cần, rất thiết thực trong tăng cường công tác Hội Khuyến học.

Phó Thủ tướng Đam cho hay, một trong những điểm yếu của các trường đại học Việt Nam là do cơ chế nên sáng tạo khoa học trong môi trường giáo dục Việt Nam so với các nước tiên tiến có khoảng cách rất xa. Đây là điều rất day dứt. Tất cả những điều này cho thấy rõ ràng chúng ta cần đẩy mạnh công tác khuyến học. Đặc biệt, công tác khuyến học khuyến tài ở đây muốn làm tốt đầu tiên phải có hệ thống.

"Chúng tôi sẽ trao đổi với Bộ Nội vụ thêm để tổ chức hoạt động khuyến học, khuyến tài trong các trường đại học một cách có hệ thống, phấn đấu có một hệ thống đồng đều" - Ông Đam nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, tinh thần chung là tổ chức Hội được thành lập theo quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư được pháp luật hóa bằng các nghị định Chính phủ. Hiện nay chưa nên làm khác theo Nghị định.

Về tên gọi của tổ chức Hội Khuyến học trong trường ĐH, CĐ, Phó Thủ tướng đồng ý với ý kiến của các đại biểu là: Hội Khuyến học + tên trường…

Nhóm PV