Niềm vui và nỗi buồn của học sinh Trường THPT An Lạc Thôn

Chiều ngày 8/6, thầy Nguyễn Ngọc Hải - Giáo viên trường THPT An Lạc Thôn, huyện Kế Sách (tỉnh Sóc Trăng) báo cho PV Dân trí một tin vui và một nỗi buồn: Tin vui là tại cuộc thi Quốc gia về cải thiện việc sử dụng và bảo vệ nguồn nước do Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam phối hợp cùng Bộ GD-ĐT, Tổng cục Môi trường tổ chức, nhóm học sinh Trường THPT An Lạc Thôn lại tiếp tục gặt hái thành công với 2 giải thưởng; còn nỗi buồn là thầy trò lại đơn thương độc mã trên đường đi nhận giải thưởng với tiền mượn từ người thân, đồng nghiệp…

Theo thầy Nguyễn Ngọc Hải, hai đề tài Trường THPT An Lạc Thôn đoạt giải cuộc thi quốc gia về cải thiện việc sử dụng và bảo vệ nguồn nước, là “Lọc nước bằng than vỏ gòn” do nhóm học sinh Nguyễn Long Thế Vân (nữ), Phan Đặng Trang Đài (nữ), Phan Ngọc Lợi thực hiện và đề tài “Xử lý nước thải bằng hệ thống lọc đa năng” do nhóm học sinh  Phan Đặng Trang Đài (nữ), Phan Ngọc Lợi, Trần Minh Tân thực hiện. Dự kiến giải sẽ được trao tại trụ sở Bộ Tài nguyên Môi trường ở Hà Nội vào ngày 11/6. Sau bao ngày đắn đo, trăn trở, đã có lúc thầy trò nghĩ tới cảnh “giã từ cuộc chơi” nhưng thương học trò ham nghiên cứu khoa học nên “Tôi phải mượn tiền của đồng nghiệp, người quen để tổ chức cho các em ra Hà Nội nhận giải thưởng bởi chỉ cần mình ngần ngại một chút, niềm đam mê nghiên cứu khoa học của các em sẽ bị hụt hẫng, thậm chí bị thui chột mất”, thầy Hải tâm sự như thế. Khi tôi viết những dòng chữ này, thầy trò thầy Nguyễn Ngọc Hải đang trên đường từ Sóc Trăng lên TPHCM để đi xe lửa ra Hà Nội với loại vé rẻ tiền nhất…

Hai đề tài đoạt giải lần này do bốn học sinh lớp 11 và 12 nghiên cứu dưới sự hướng dẫn của thầy Hải, được các nhà khoa học đánh giá cao vì có thể giúp dân vùng sông nước miền Tây cải thiện nguồn nước ô nhiễm và phục vụ cho mô hình “Vườn - Ao - Chuồng - Biogas” khép kín.

Theo thầy Hải, ở miền Tây có rất nhiều gòn nhưng sau khi tách lấy bông, người dân thường vứt bỏ vỏ. Thầy và học trò thu gom vỏ trái gòn về để đốt lấy than đưa vào hệ thống lọc nước bị ô nhiễm tại các gia đình sử dụng giếng bơm tay. Nước giếng ở một số nơi có màu vàng đục, bốc mùi tanh nhưng sau khi lọc bằng hệ thống gòn này đã cho ra nước trong vắt, không còn mùi, hàm lượng Fe và phốt pho giảm hàng trăm lần, đạt mức cho phép để nấu ăn. Từ đó đề tài “Lọc nước bằng than vỏ gòn”được ra đời.

Còn với đề tài “Xử lý nước thải bằng hệ thống lọc đa năng”, thầy trò thầy Hải đã áp dụng tại các hộ chăn nuôi lợn (heo). Phân lợn được đưa vào hệ thống ủ Biogas để tạo ra khí đốt sử dụng cho bếp ăn. Nước thải từ chuồng trại chảy xuống ao đầu tiên được nuôi hến kết hợp trồng lục bình, bởi hai loại này có khả năng hấp thụ kim loại nặng và phát triển tốt trong môi trường ô nhiễm.

Ao nuôi hến thông với ao nuôi cá bằng một ống được nhét đầy than, xơ dừa và bã mía. Nước từ ao nuôi cá thải ra sông cũng được lọc qua ống tương tự. Cạnh ống này là ống rỗng ruột có van để lấy nước sạch từ sông vào các ao nuôi cá, hến mỗi khi thủy triều lên. “Mô hình này không chỉ giúp nước thải trong chăn nuôi không còn ô nhiễm khi thải ra sông rạch mà còn tận dụng được lục bình làm phân xanh. Hến kéo lên từ ao lọc sử dụng làm thức ăn chăn nuôi để giảm chi phí đầu tư cho nông dân”, thầy Hải cho biết thêm.

Dù nhiều lần được giải thưởng, lần nào nhận được thư mời ra Hà Nội, thầy trò Trường THPT An Lạc Thôn cũng không vui, phải đắn đo bởi chi phí đi lại, ăn uống dọc đường khá là tốn kém. “Chúng tôi cố gắng góp tiền để cho một em đi Hà Nội nhận giải cũng được, nhưng như thế thì những học sinh cùng tham gia đề tài sẽ rất buồn. Nếu cả hai nhóm thực hiện đề tài cùng đi với tôi thì thú thật là không có tiền mua vé xe lửa, ăn uống dọc đường vì gia đình ai cũng nghèo”, thầy Hải bộc bạch với PV Dân trí.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Sinh, chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên Môi trường Việt Nam, thành viên Ban tổ chức cuộc thi, cho biết ông rất thông cảm với tâm tư của thầy Hải và các trò ở trường An Lạc Thôn. Tuy nhiên, "do năm nay chúng tôi không có nhà tài trợ cho chi phí đi lại của người nhận giải, nên cũng khó mà xoay xở", ông nói.

Được biết, cuộc thi năm nay có 500 bài dự thi. Kết quả, Ban giám khảo đã chấm chọn ra 11 giải thưởng, trong đó giải nhất trị giá 5 triệu đồng; giải nhì 3 triệu đồng; giải ba 2 triệu đồng và giải khuyến khích trị giá 1 triệu đồng. Ngoài ra còn hai giải tập thể mỗi giải 1,5 triệu đồng.

Xin nói thêm, năm 2011 vừa qua, thầy trò thầy Nguyễn Ngọc Hải cũng xuất sắc giành giải Nhất quốc gia cuộc thi bảo vệ nguồn nước và được chọn đại diện cho Việt Nam đi dự thi tại Thụy Điển vào tháng 8/2011. Chuyến đi này cũng gặp khó khăn tưởng chừng như phải gác lại “Giấc mơ hoa” thì PV Dân Trí đã phát hiện và kịp thời phản ánh. Kết quả, thầy trò thầy Nguyễn Ngọc Hải đã được Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel tài trợ, hoàn tất việc “mang chuông đi đánh xứ người”….

Bạch Dương