Ngừa tiêu cực trong thi THPT quốc gia: Nên giao cho các trường đại học chủ trì

Áp dụng công nghệ ngăn ngừa việc can thiệp vào bài thi

Đánh giá về kỳ thi THPT quốc gia, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, hiệu trưởng trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM chia sẻ: “thi cử vào giáo dục ĐH ở ta đã thử đủ kiểu hết rồi, từ việc thi tốt nghiệp THPT giao cho các Sở GD-ĐT, rồi sau đó giao về ĐH, chuyển về 3 chung rồi giờ là thi 2 trong 1. Nó là một vòng luẩn quẩn và cái nào cũng có cái ưu và nhược điểm của nó”.

Phân tích lại các kỳ thi theo cách cũ , ông Dũng cho rằng vẫn thấy xảy ra tiêu cực. “Trước kia từng có chuyên viên ở ĐH rút bài thi sửa, hay tình trạng luyện thi tạo sự bất công vì học sinh ở thành phố sẽ có nhiều điều kiện luyện hơn…Tôi từng có thống kê như thời giao các ĐH tự tổ chức thi thì đa phần học sinh ở thành phố lớn sẽ trúng tuyển nhiều hơn. Còn những năm vừa rồi thi chung đề thì các em học sinh nông thôn có năng lực, tư duy học tốt trúng tuyển nhiều, điều này cũng tạo sự công bằng nhất định nào đó”, ông Dũng bày tỏ.

Theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, kỳ thi đưa về địa phương như hiện nay cũng có những mặt tốt như đảm bảo quyền lợi của thí sinh, giảm bớt được gánh nặng cho gia đình, phụ huynh thí sinh (tốn kém khi xuống thành phố thi phải thuê nhà trọ, ăn uống, thậm chí nhiều bất trắc). Do đó, hình thức học đâu thi đó là hợp lý vì vừa tiết kiệm cho đất nước và bản thân gia đình thí sinh.

Thực tế xảy ra những tiêu cực trong kỳ thi tại một vài địa phương như vừa qua mà xã hội cũng đã bức xúc theo ông Dũng nếu nhìn sâu xa thì đó là vấn đề của văn hoá. “Nền văn minh lúa nước, văn hoá xóm làng đã ngấm sâu vào tiềm thức của người Việt chúng ta. Đó là kiểu thích làng mình hơn làng bên cạnh nên tìm cách để tiêu cực. Do đó chúng ta phải tìm cách chống những tiêu cực này”, ông Dũng nhận định.

Ông Dũng cho biết trước đó khi nhìn cách thức thi ông đã lường trước những khả năng tiêu cực có thể xảy ra. “Bài trắc nghiệm không rọc phách nếu rút ra xem là biết thí sinh nào, bài làm tô bằng bút chì thì hoàn toàn có thể tẩy sửa được. Chúng ta vẫn có biện pháp để chống lại những tiêu cực đó. Chẳng hạn, bên dưới mặt giấy của phiếu trả lời trắc nghiệm có thể dán keo trong, thí sinh khi chọn đáp án chỉ cần gỡ lớp keo đó ra dán lên mặt trên. Với công nghệ hiện nay nếu muốn sửa hay gỡ lớp keo đó sẽ rách và đó như là một biện pháp niêm phong cả bài làm. Bất kể ai có muốn tẩy xoá hoặc làm thêm trên bài làm trắc nghiệm cũng không được và đồng nghĩa xoá bỏ được mọi tiêu cực trên bài thi trắc nghiệm.

Điều thứ 2 cần làm để chống tiêu cực chính là làm sao xoá bỏ được cái “địa phương chủ nghĩa”. Mặc dù các trường ĐH được cử về địa phương coi thi nhưng do kỳ thi do các địa phương chủ trì nên mọi quyền lực đều nằm ở đây. Mà người ở địa phương thì vẫn gắn với văn hoá làng xã, vị thân cả nể vẫn còn tồn tại. Theo tôi, khâu coi thi nên chuyển về cho các ĐH thực hiện và phải chéo nhau, tránh tình trạng ĐH địa phương coi thi ngay tại địa phương mình thì sẽ không khách quan”, ông Dũng hiến kế.

Hiệu trưởng trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TPHCM khẳng định rằng: “tôi vẫn ủng hộ cách thi 2 trong 1 như hiện nay, bởi làm gì cũng phải ổn định để đảm bảo quyền lợi cho thí sinh chứ không phải tiêu cực xảy ra ở vài địa phương mà đòi thay đổi cách thi. Nếu thay liên tục cách thức thi sẽ ảnh hưởng đến nhiều thứ, thiếu sự ổn định vì cái cũ chưa kịp định hình, chưa kịp khắc phục những điểm yếu thì lại thay cái khác. Tất nhiên việc duy trì kỳ thi nhưng đi kèm phải có những cải tiến”.

Giải pháp ông Dũng đưa ra chính là “giao việc coi thi và chấm thi cho các trường ĐH thực hiện, kèm theo đó là những giải pháp công nghệ trong thi trắc nghiệm hoặc làm phách luôn. Bên cạnh đó, quy chế cũng phải đặt rõ thêm như bài làm tự luận không được bỏ giấy trắng, nếu còn trống thì phải dùng bút gạch chéo bỏ”.

Còn với tình hình thi như năm nay, ông Dũng nêu rằng “tôi nghĩ vẫn có nhiều em vào ĐH bằng điểm số không thật. Tuy nhiên không đáng lo bởi có nhiều trường ĐH như trường tôi có hệ thống đảm bảo chất lượng tốt, nếu không giỏi thật mà nhờ điểm ảo thì vào học thế nào cũng bị đuổi”.

Nên tổng kết lại kỳ thi này theo nguyên lý chất lượng

PGS. TS Nguyễn Hội Nghĩa, nguyên Phó Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM- một người có kinh nghiệm làm công tác khảo thí thì cho rằng Bộ GD-ĐT nên có công tác tổng kết lại kỳ thi này theo nguyên lý chất lượng để cải tiến cho kỳ thi vào năm 2019.

Theo ông Nghĩa, Bộ nên cải tiến ở việc ra đề thi thông qua lắng nghe góp ý của các giáo viên, chẳng hạn như đề toán không thể nào quá khó như kiểu một số câu hỏi vốn là tự luận bỏ vào thi trắc nghiệm với thời gian thi quá ngắn như vừa qua là không đúng với khoa học trắc nghiệm. Việc tổng kết là cần thiết để lắng nghe toàn diện ý kiến của các nhà khoa học, giảng viên ĐH, giáo viên THPT và thậm chí là đại diện cho học sinh để rút kinh nghiệm cho năm sau.

Vấn đề tiêu cực vừa qua, PGS.TS Hội Nghĩa cho rằng các ban chỉ đạo thi các cấp ở các tỉnh thành cần xem lại đã làm tròn hết nhiệm vụ chưa, đã đảm bảo chất lượng tập huấn chưa, cá nhân đã thực hiện nghiêm túc chưa. “Như vừa qua, chuyện một vài cán bộ từ trường ĐH đang làm nhiệm vụ giám sát mà lại quay về trường họp hành thì trường ĐH đó đã vi phạm quy chế thi. Đã cử cán bộ đi làm nhiệm vụ thi thì không thể nào gọi về họp như thế được”, ông Nghĩa nói.

Nguyên phó giám đốc ĐH quốc gia TPHCM cho rằng công tác ra đề thi THPT quốc gia vừa qua cũng đã gây làn sóng đến công tác chấm thi cũng xảy ra những vấn đề lớn.

“Cá nhân tôi vẫn nghĩ rằng nếu vẫn giao cho địa phương chủ trì thi vẫn rất mạo hiểm. Bởi vì nhìn chung trình độ, trách nhiệm, thậm chí năng lực khách quan của đội ngũ ở cơ sở vẫn chưa tốt. Ngay cả khi đội ngũ này là những người trung thực nhưng đôi khi nghiệp vụ vẫn khó chuyên nghiệp. Muốn chuyên nghiệp thì tốt nhất nên giao cho các trường ĐH hoặc thiết lập các trung tâm chấm thi đảm bảo chất lượng vừa sàn lọc năng lực và quan trọng là có đạo đức đảm bảo được tính chất kỳ thi chính xác, công bằng, khách quan và khoa học”, ông Nghĩa đề xuất.

Nói rõ hơn lý do mình đề xuất, ông Nghĩa nêu “Rất khó ở chỗ với 63 tỉnh thành, khi thi mỗi tỉnh thành huy động hai ba trăm người tham gia vào và họ chịu những tác động của văn hoá địa phương nhiều chiều từ trên xuống (cấp trên), chiều ngang (bạn bè, mối quan hệ xã hội). Nhiều yếu tố tác động do văn hoá, trình độ xã hội hiện nay dễ dẫn đến chuyện tiêu cực. Do đó, nếu để cho các trường ĐH hoặc các trung tâm chấm thì sẽ không bị ảnh hưởng của sức ép nhiều chiều như ở địa phương. Với yêu cầu học thuật cao như ở các trường ĐH thì đa phần sẽ không cam tâm làm bậy”.

PGS.TS Nguyễn Hội Nghĩa cũng lo ngại rằng ngoài bệnh chạy theo thành tích thì vẫn còn tình trạng vì lợi ích nhóm, một bộ phận cán bộ cũng bất chấp để gian dối trong kỳ thi. “Trung thực trong thi cử là phạm trù đạo đức, là chuyện lớn với nhiều người, nhưng với một số ít khác thì đó chỉ là chuyện nhỏ. Nhất là khi biểu hiện không tuân thủ pháp luật đang diễn ra phổ biến trong cuộc sống như một lẽ thường tình”, ông Nghĩa bày tỏ.

Lê Phương (ghi)