Lỗi không hoàn toàn thuộc về Nhà xuất bản giáo dục!

Khẳng định với phóng viên báo Dân trí, ông Nguyễn Xuân Hòa, Phó tổng giám đốc nhà xuất bản giáo dục (NXBGD) Hà Nội, cho biết hiện tượng cháy nhiều đầu sách giáo khoa ngay ở các nhà sách chính thống không phải do hệ thống phát hành của NXBGD "có vấn đề”. Ông nói:

Hệ thống phát hành của NXBGD phát hành tới 64 tỉnh thành trong cả nước và không bán cho một đại lý thứ 65! Như vậy trên địa bàn Hà Nội hay một địa phương nào đó phải chịu trách nhiệm toàn bộ về cung - cầu sách giáo khoa của địa bàn mình. Ðồng thời, các công ty sách giáo khoa & thiết bị trường học (SGK & TBTH) phải tiếp cận, rà soát thị trường, xác định được nhu cầu để đặt hàng với nhà xuất bản, nhằm đảm bảo đủ sách giáo khoa cho địa bàn mình.

Trong chỉ đạo của NXBGD thì từ 1/5 - 15/9 hàng năm, tất cả các bộ phận chức năng phải thường trực tại cơ quan của mình và trực tất cả ngày lễ, thứ 7 chủ nhật. Nhằm tiếp nhận tất cả nhu cầu phát sinh để giải quyết. Và việc giải quyết đó cũng hết sức đơn giản bởi chỉ cần các công ty SGK và thiết bị trường học có nhu cầu, điện thoại hoặc fax cho chúng tôi và nếu với số lượng có thể đáp ứng ngay, chúng tôi sẽ chuyển tới cho đơn vị đó ngay trong ngày. Còn trường hợp nhu cầu lớn hơn thì NXBGD đáp ứng không quá 72 tiếng đồng hồ kể từ khi nhận đơn đặt hàng.

Nhưng mới đây, sách thí điểm lớp 5 đã bị chậm khoảng 3 đến 4 ngày. Công ty SGK & TBTH Hà Nội cho rằng lỗi này thuộc về NXBGD. Ông có ý kiến gì về việc này?

Tôi có thể khẳng định tất cả các sách giáo khoa thí điểm không phải chậm, chỉ duy nhất sách thí điểm lớp 5 có chút trục trặc, do phải đi thẩm định lại lần cuối. Chậm so với tiến độ đề ra chứ không phải chậm so với nhu cầu khai giảng...

Tuy nhiên, đối với sách thí điểm lớp 5, ngay trong chiều 1/9, chúng tôi đã kiểm tra lại toàn bộ số lượng SGK nói trên và cuốn sách cuối cùng đã được nhập kho và ưu tiên cho các tỉnh đi trước. Còn tại Hà Nội, ngay trong ngày 2/9 đã viết hóa đơn, nhưng vì trong ngày đó không thể vận chuyển do cấm đường phục vụ mít tinh, diễu hành nhân ngày Quốc khánh. Nhưng đến 3/9, phòng phát hành của NXBGD đã chuyển giao toàn bộ cho Công ty SGK & TBTH Hà Nội. Chúng tôi đinh ninh rằng, trong ngày 4/9, Hà Nội sẽ hoàn tất việc đưa xuống các địa phương và trường học. Thế nhưng mãi tới ngày 6/9 các trường mới nhận bộ sách này.

Chúng tôi xác nhận bị chậm 1, 2 ngày nhưng lỗi không hoàn toàn thuộc về NXBGD. Việc đó có thể do sự chậm trễ của Công ty SGK & TBTH Hà Nội. Chúng tôi nghĩ, công ty SGK & TBTH Hà Nội cần chủ động thị trường và có tỷ lệ dự trữ phù hợp, không nên thiếu đến đâu, đặt hàng đến đấy.

Một thực tế khác là từ 07/9 đến hết ngày 14/9, hầu hết các cửa hàng sách tại Hà Nội, trong đó có cả nhà SGK ở 45 B Lý Thường Kiệt không hề còn bộ sách tiếng Anh 3 quyển 1. Phụ huynh phải mua với giá cao gấp 10 lần so với giá bìa và chủ yếu từ nguồn sách các tỉnh lân cận Hà Nội tràn về. Ông lý giải điều này như thế nào?

Chúng tôi khẳng định rằng, bộ sách tiếng Anh tiểu học (bộ chính thống) là đã tái bản tới 9 kỳ, không có một chút khó khăn nào trong việc in thêm. Chỉ cần có  yêu cầu (bằng Fax hoặc điện thoại) là 2-3 ngày sau đã có thể đáp ứng đủ số lượng.

Ðầu năm học mới, khi ký hợp đồng kinh tế với NXBGD, các công ty phát hành còn phải ký với chúng tôi một thỏa ước nhằm để bình ổn thị trường. Theo đó, yêu cầu đặt ra là: các công ty đặt hàng cho NXBGD và NXBGD có nghĩa vụ phải đáp ứng đủ và nhanh nhất. Còn phía công ty phải tìm hiểu thị trường, xác định lại thị trường. Ví dụ, khi đặt hàng lần đầu chỉ mang con số tương đối nhưng phía NXBGD luôn dự kiến cho cả năm chứ không phải chỉ con số tương đối đó.

Trong hợp đồng kinh tế, chúng tôi cho phép đến 15/7, đối tác có thể điều chỉnh giảm còn điều chỉnh tăng thì vào bất kỳ lúc nào. Rất thoáng và gần như vô tận! Cho nên, trách nhiệm của thị trường Hà Nội như thế nào là thuộc về Công ty phát hành sách và thiết bị Hà Nội. Tôi nghĩ, khi kinh doanh ở một thị trường nào đó, phải tìm cách giữ thị trưòng của mình.

Liệu có thể có sự đăng ký số lượng ảo từ những địa phương được chiết khấu cao, sau đó lại “chuyển” luôn  tại Hà Nội để ăn chênh lệch?

Tôi khẳng định việc này cách đây 10 năm thì có nhưng hiện tại thì không. Lý do là trong hệ thống phát hành, mỗi tỉnh chỉ có 1 đơn vị nên NXBGD hoàn toàn kiểm soát được. Dựa vào các yếu tố kỹ thuật như số lượng trung bình hàng năm và NXBGD cung ứng theo tiêu chí đó, nếu các địa phương đăng ký mua nhiều hơn thì phải giải trình. Nếu lý do không thuyết phục, sẽ không được đáp ứng.

Hơn nữa, NXBGD luôn ưu tiên để Công ty SGK & TBTH xác định thị trường và đăng ký mua trước. Vì thế, rất khó có chuyện "chuyển" để ăn chênh lệch từ tỷ lệ chiết khấu.

Mai Minh

(thực hiện)