Hội An: Ra mắt Viện Phan Chu Trinh

Phát biểu tại lễ ra mắt, nhà văn Nguyên Ngọc - Chủ tịch Viện cho rằng, Viện Phan Châu Trinh ra đời nhằm góp phần phát huy di sản tinh thần to lớn của nhà khai sáng Phan Châu Trinh trong phát triển của đất nước ngày nay.

Theo ông Nguyên Ngọc, hơn một trăm năm trước, trong tình thế cực kỳ hiểm nghèo và trăn trở tìm đường cứu nước, Phan Châu Trinh là người đầu tiên đã nhận ra rằng mối họa lớn nhất của dân tộc lúc bấy giờ không chỉ là mất độc lập, mà còn nguy cấp hơn nhiều, là lạc hậu nặng nề về văn hóa và văn minh đối với đối thủ mới của mình và với thế giới; bởi chính lạc hậu là nguyên nhân khiến nước ta mất độc lập, dân ta lâm vào vòng nô lệ thảm khốc.

Từ đó, ông thống thiết nói: “Đồng bào ta, người nước ta, ai mà ham mến tự do, tôi có một vật rất quý báu tặng cho đồng bào, đó là “chi bằng học””. Ông chủ trương một cuộc khai dân trí rộng lớn và căn bản trong điều kiện toàn cầu hóa mà ông cũng là người đầu tiên nhận ra.

Nhà nghiên cứu Lê Thị Hiền Minh chỉ ra rằng đó chính là chương trình nhằm “trang bị cho những người yếu thế (tức cho nhân dân ta) các phương tiện để bước vào một cuộc tiến hóa ở cấp độ toàn cầu, đưa dân tộc Việt Nam lên con đường hiện đại hóa”. Có như vậy thì độc lập được giành lại, dù bằng cách nào, mới thật sự có ý nghĩa và mới có thể bền vững.

“Chúng tôi nghĩ cần hiểu, dù chỉ văn tắt nhất về điều được gọi là “Triết học Phan Châu Trinh” như vậy để thấy rằng ngày nay ta đã có được độc lập sau mấy cuộc chiến tranh khốc liệt và anh hùng, song nhận thức sáng rõ và mạnh mẽ của vị tiền bối anh minh của chúng ta vẫn còn nguyên giá trị, những nan đề sinh tử ông từng sáng suốt phát hiện và báo động cho dân tộc vẫn còn nguyên tính thời sự, thậm chí theo cách nào đó càng nóng bỏng cấp thiết hơn. Chúng tôi muốn được thưa rằng Viện Phan Châu Trinh được thành lập hôm nay chính là trên và vì ý hướng đó”, ông Nguyên Ngọc phát biểu.

Ông Nguyên Ngọc cho hay, Viện Phan Châu Trinh mong muốn phấn đấu thành một viện nghiên cứu khoa học và tư vấn chính sách, tập trung vào các lĩnh vực xã hội và văn hóa; ra sức thu hút tinh hoa thế giới và phát huy tinh hoa Việt; xây dựng cho mình một tinh thần nghiêm túc khoa học trong mọi hoạt động lớn nhỏ của mình.

Bên cạnh đó, Viện Phan Châu Trinh cũng sẽ đồng thời triển khai một số dịch vụ văn hóa và xã hội thông qua các trung tâm của mình như Trung tâm ngoại ngữ, dạy tiếng Anh và dạy tiếng Việt cho người nước ngoài, Trung tâm Văn hóa Xứ Quảng…

Ông Nguyên Ngọc thông báo, Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam đã giao cho Viện biên soạn bộ Toàn chí Quảng Nam, được quan niệm như một bộ bách khoa toàn diện về Quảng Nam. Đây sẽ là một bộ sách lớn, dự kiến gồm trên 20 tập, hoàn thành trong 5 năm.

Song song với bộ Toàn chí, Viện sẽ triển khai công trình nghiên cứu về vai trò của tư tưởng Phan Châu Trinh trong lịch sử tư tưởng cận đại và hiện đại Việt Nam; công trình tổng kết 30 năm phát triển của Hội An và những thách thức mới của Hội An hiện nay; công trình điều tra về xã hội học ở miền đông Quảng Nam trong dư án phát triển vùng đất này.

Trong buổi ra mắt, Viện cũng đã giới thiệu một số lãnh đạo chủ chốt của Viện gồm: Bà Nguyễn Thị Bình, nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Quỹ Văn hóa Phan Châu Trinh là Chủ tịch danh dự Viện; ông Nguyên Ngọc là Chủ tịch Hội đồng Viện; ông Chu Hảo, nguyên Thứ trưởng Bộ KH-CN, Giám đốc NXB Tri thức, là Phó Chủ tịch Hội đồng Viện; ông Nguyễn Sự, nguyên Bí thư Thành ủy Hội An là Phó chủ tịch HĐV; ông Vũ Thành Tự Anh, giảng viên trường Đại học Fullbright là Ủy viên Hội đồng Viện…

Công Bính