Học STEM không chỉ để đi thi lấy giải

Đó là chia sẻ của ông Đặng Tuấn Cường, Hiệu trưởng Trường THCS Tam Thanh, Lạng Sơn, tại Hội nghị về giáo dục STEM do Bộ GD&ĐT phối hợp tổ chức chiều 3/12. Ông Cường đã mang đến những kinh nghiệm thực tiễn về dạy và học STEM ở ngôi trường nhỏ vùng biên giới của mình.

Không thể có học sinh mạnh về STEM nếu giáo viên "đứng yên"

Theo ông Cường, dù là trường nhỏ ở vùng biên giới nhưng ngay từ đầu, Ban Giám hiệu đã xác định STEM (môn tích hợp) là môn học gắn chặt với thực tiễn và Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

“Đây là bộ môn không chỉ để đi thi lấy giải mà giúp học sinh có tư duy giải quyết vấn đề, không chỉ là máy móc hay phong trào", ông nói.

Vì vậy, nhà trường xây dựng chương trình môn học với 3 trụ cột chính: Chính khóa, trải nghiệm và hướng nghiệp.

"Nhà trường không chỉ “hô hào” mà có phân bố chương trình bộ môn, dự giờ và đánh giá kết quả rõ ràng", thầy hiệu trưởng cho biết.

Một trong những bài học quan trọng được ông Cường rút ra là yếu tố con người: "Không thể có học sinh mạnh về STEM nếu thầy cô đứng yên".

Vậy nên, đội ngũ giáo viên của Trường THCS Tam Thanh đều có 2 chứng chỉ về STEM và AI (trí tuệ nhân tạo). Các giáo viên được đi tập huấn thường xuyên, sau đó chia sẻ với đồng nghiệp và lan tỏa trong nhà trường.

Đồng thời, nhà trường đưa ra tiêu chí về đổi mới dạy học, đổi mới STEM, đưa công nghệ vào dạy học. Dù là trường nhỏ vùng biên, không thể ngay lập tức có phòng Lab hiện đại, nhà trường đã tận dụng các phòng thí nghiệm sẵn có và đầu tư máy móc theo khả năng tài chính.

Từ trải nghiệm thực tế đó, ông Cường nhận định: "Nếu coi STEM là một phong trào, chắc chắn sẽ đến rồi đi. Nhưng nếu chúng ta coi bộ môn này là một phần trong sự phát triển của nhà trường, được đầu tư bài bản, có bộ máy, nguồn lực, có kết nối và đánh giá, dù là ngôi trường nhỏ vẫn có thể đi đường dài".

Cùng chung quan điểm về tầm quan trọng của đội ngũ giáo viên, ông Lưu Văn Thông, Hiệu trưởng Trường THCS Cầu Giấy, Hà Nội, cho biết, tháng 5 vừa qua, nhà trường được Tổng Bí thư Tô Lâm trao tặng phòng học STEM. Tuy nhiên, bài toán đặt ra là làm thế nào để vận hành hiệu quả mô hình này.

Nhận thấy yếu tố quyết định là con người, Ban Giám hiệu tập trung bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, trong đó, ưu tiên lựa chọn các thầy, cô thuộc tổ khoa học tự nhiên, tin học và những giáo viên trẻ có khả năng tiếp cận công nghệ.

"Khi giáo viên làm chủ được công nghệ và thiết bị robot, nhà trường tiếp tục triển khai tập huấn cho học sinh nòng cốt nhằm lan tỏa ra toàn bộ học sinh nhà trường”, ông Thông nói.

Xây dựng “thần tốc” 100 phòng STEM trong 100 ngày

Về tầm nhìn chiến lược, TS Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông, Bộ GD&ĐT, cho biết việc triển khai nội dung giáo dục STEM là nhiệm vụ bắt buộc trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Từ năm 2020, Bộ GD&ĐT đã hướng dẫn thực hiện tổ chức hoạt động này trong nhà trường.

Các giáo viên, nhà trường có nhiệm vụ nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa để xây dựng các nội dung học tập, giúp học sinh có điều kiện trải nghiệm, tư duy logic, tư duy phản biện, hợp tác trong quá trình triển khai.

Do đó, ông nhận định, việc bổ sung các nội dung về chuyển đổi số, năng lực số, robotics, STEM để tạo nguồn nhân lực là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục.

"Việc ngành giáo dục phối hợp với một số đơn vị tài trợ để xây dựng các phòng học STEM là việc làm cụ thể, kịp thời, giúp lan tỏa các giải pháp giáo dục đến nhiều địa phương, nhà trường một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất", Vụ trưởng Thái Văn Tài cho hay.

Theo kế hoạch, sau 100 ngày xây dựng “thần tốc”, dự kiến 100 phòng học STEM sẽ được bàn giao cho các trường tại 34 tỉnh thành vào ngày 31/12 tới. 

Cụ thể, tại mỗi tỉnh, thành phố, 3 phòng học STEM gồm 2 phòng cho trường THPT và 1 phòng cho trường THCS sẽ được bàn giao.

Các phòng học này được thiết kế theo mô hình “thần tốc - chuẩn hóa - bền vững”, trang bị đầy đủ thiết bị tiên tiến như bảng tương tác thông minh, các thiết bị thí nghiệm, robot…

“Việc xây dựng “thần tốc” các phòng học này không chỉ mang ý nghĩa xã hội, mà còn là chiến lược phát triển nguồn nhân lực tương lai, là nơi học sinh trải nghiệm và đào tạo giáo viên cốt cán, tạo hiệu ứng tới hàng vạn trường học trên toàn quốc”, ông Thái Văn Tài nói.

Cũng theo Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông, mới đây Bộ GD&ĐT đã ban hành bổ sung một số văn bản, giao nhiệm vụ cho các địa phương, các cơ sở giáo dục đẩy mạnh các hoạt động giáo dục STEM mạnh mẽ hơn nữa trong giai đoạn tới.

Từ các đầu tư này, Bộ GD&ĐT kỳ vọng sẽ tạo nguồn đầu vào cho các ngành khối STEM bậc đại học để có nguồn nhân lực chất lượng cao theo định hướng phát triển các ngành khoa học - công nghệ của đất nước trong giai đoạn tới.