Học sinh lớp 11 dày công thu âm song ngữ giúp trẻ em dân tộc học tiếng Việt

Trên đại bàn huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai có rất nhiều xã với hộ dân là người đồng bào dân tộc thiểu số. Đời sống bà con chủ yếu phụ thuộc vào cây lúa rẫy, cây mì nên năng suất không cao.

Vì cuộc sống còn nhiều khó khăn nên cha mẹ không quan tâm đến con cái. Chính vì vậy, học sinh ở đây rất nhút nhát, rụt rè và chưa rành tiếng Việt, tiếng mẹ đẻ (Ba Na, Jrai).

Sau nhiều lần tham gia đi tình nguyện về xã Ayun (huyện Chư Sê), nhóm học sinh lớp 11A7, Trường THPT Trường Chinh, huyện Chư Sê, Gia Lai gồm các em Lê Thị Hiếu, Lê Thị Mai Quỳnh và Siu Thơm đã thấu hiểu và nghĩ ra cách làm file mềm song ngữ để giúp học sinh nơi đây nắm vững tiếng Việt và tiếng dân tộc bản địa mình.

File mềm song ngữ (tiếng Việt - Jrai, tiếng Việt- Ba Na) là một dạng ghi âm truyện, thơ, câu đố… giúp tăng cường tiếng Việt cho trẻ mẫu giáo người đồng bào dân tộc thiểu số.

Đây là dự án đạt giải Nhất trong cuộc thi sáng tạo Thanh Thiếu niên nhi đồng tỉnh Gia Lai lần thứ VIII năm 2020 do nhóm học sinh lớp 11 trường THPT Trường Chinh (thị trấn Chư Sê, huyện Chư Sê, Gia Lai) thực hiện.

Em Siu Thơm (lớp 11A7, Trường THPT Trường Chinh) cho biết: "Em cũng là người đồng bào Jrai nên rất hiểu những khó khăn của trẻ em ở nơi đây. Hầu hết các phụ huynh thường ở trên nhà đầm làm rẫy, không có thời gian lo đến việc học của các em.

Trẻ ở làng có em chỉ học đến lớp 3, lớp 5 là nghỉ rồi, những bạn học cấp 2, cấp 3 chỉ dưới đầu ngón tay thôi. Vì sống trong làng đồng bào nên trẻ em ở đây cũng bị hạn chế về tiếng Việt nhiều. Vì vậy, chúng em đã quyết định tìm cách để giúp các em ấy".

Muốn chung tay thu hẹp khoảng cách bằng cách trau dồi tiếng tiếng Việt cho các em mẫu giáo ở Ayun, nhóm học sinh đã trao đổi với cô Đinh Thị Phương Chi (giáo viên môn Ngữ Văn) để lên ý tưởng thu âm các bài thơ, câu đố, câu chuyện dành cho trẻ em mầm non trong file mềm ở dạng song ngữ tiếng Việt - Jrai, tiếng Việt - Ba Na. Sau đó file này sẽ được cóp vào thẻ nhớ và nghe bằng loa MP3. Các cô sẽ cho trẻ nghe trong giờ học, giờ ra chơi...

Khi công bố, dự án đã nhận được sự đồng tình và khích lệ, hướng dẫn từ đông đảo các giáo viên, chuyên viên bậc mầm non của ngành Giáo dục huyện Chư Sê và Sở GD&ĐT tỉnh Gia Lai.

Được sự tham mưu của cô Hiệu trưởng Trường mẫu giáo Hoa Huệ (xã Ayun), các em đã thu âm file theo chủ đề 35 tuần học của bậc học mầm non để dễ tiếp cận và phù hợp với chương trình dạy của các cô. Do hạn chế về kinh phí thực hiện nên tất cả các video, file ghi âm này đều được các em thực hiện bằng điện thoại. 

Chia sẻ về dự án trên, em Lê Thị Hiếu cho biết: "Thật ra dự án này chúng em đã thực hiện trước khi biết tới cuộc thi Sáng tạo Thanh Thiếu niên nhi đồng. Ban đầu chúng em chỉ dự định thu âm các câu chuyện, bài thơ để trẻ em tiếp cận thêm ngoài giờ học.

Trong quá trình đi thực tế cùng với sự góp ý của các thầy, cô chuyên viên bậc mầm non các cấp thì chúng em đã thực hiện theo 35 tuần học. Tổng thời gian thực hiện dự án cho tới khi thành công là 7 tháng.

Hầu hết kinh phí chính đều do nhà trường, các mạnh thường quân hỗ trợ dự án. Để thực hiện dự án này có 12 thành viên tham gia tư vấn, dịch, thu âm và biên tập. Theo đó, các bài thơ được lặp lại 5 lần, câu chuyện lặp lại 2 lần để giúp các em nhớ lâu hơn".

Được biết, phần lớn các em tham gia thu âm dự án lần này đều là học sinh. Vì vậy để cân đối thời gian phù hợp để tham gia góp sức vào công trình này có rất nhiều em đã phải tranh thủ thời gian của mình để thu âm.

Điển hình em Siu Thơm, vì sự tâm huyết trong dự án này nên em tận dụng vốn thời gian ít ỏi vào thứ Bảy, Chủ nhật khi đi chăn bò để dịch truyện, thơ, câu đố từ tiếng Việt - Jrai rồi thu âm.

Còn em Siu Sâm Mi (học lớp 11A1) là một tấm gương vượt khó học giỏi. Cha mẹ mất sớm nên em ở với bà ngoại. Để trang trải việc học, em xin đi làm thêm ở quán cà phê, lúc nào ít khách em lại tranh thủ dịch, thu âm từ tiếng Việt - Jrai.

Không chỉ tích cực trong việc thực hiện dự án, được sự hỗ trợ của một vài giáo viên trong trường, nhóm học sinh đã kết nối với được với một mạnh thường quân để tài trợ cho dự án 35 chiếc loa MP3.

Hiện nay, 35 chiếc loa đã được bàn giao và đưa vào sử dụng tại Trường mẫu giáo Hoa Huệ (xã Ayun). Ngoài ra, nhóm còn tạo các video truyện, thơ, câu đố song ngữ để đăng lên kênh youtube, fanpage, facebook nhằm lan tỏa đến nhiều người hơn.

Cô Bùi Thị Bình, Hiệu trưởng Trường mẫu giáo Hoa Huệ phấn khởi cho biết: "Chúng tôi rất cảm ơn món quà vô cùng ý nghĩa của các em học sinh. 35 chiếc loa đã được phân bổ về 8 điểm làng cho các giáo viên đứng lớp. Nhờ dự án này đã hỗ trợ giáo viên rất nhiều trong công tác dạy và học. Và đặc biệt là các em học sinh đã có thêm một môi trường học tập mới lạ nhưng gần gũi và dễ hiểu hơn trước."

Chia sẻ về dự định sắp tới, em Lê Thị Mai Quỳnh, đại diện nhóm tác giả cho biết: "Chúng em đang tiến hành biên dịch, thu âm song ngữ tiếng Jrai - tiếng Việt theo chương trình tiếng Việt lớp 1 để tăng cường tiếng việt cho học sinh người Jrai.

Và chúng em cũng mong dự án này được lan tỏa nhiều hơn nữa để giúp các em học sinh ở các vùng sâu, vùng xa được tiếp cận để nâng cao tiếng Việt, thu hẹp khoảng cách xã hội."