Học "lò" - bao nỗi đa đoan

Nhiều năm qua, báo chí vẫn phản đối chuyện học thêm. Tuy nhiên, cứ đến dịp ôn thi, các lò, lớp ngoài trường vẫn hoạt động tưng bừng. Điều này có thể tạm thời lí giải: cầu sinh ra cung. Khi mà các sĩ tử vẫn tha thiết với chuyện học thêm, và phụ huynh vẫn chăm bẵm cho việc học thêm của con em mình thì các lò luyện thi còn được dịp nở rộ.

Những bạn tìm đến lò nếu không vì sức học đuối, thì cũng là những bạn muốn thi trường cao nhưng không tự tin vào lực học của mình. Tuy nhiên, cũng có không ít thủ khoa, á khoa các trường đại học thổ lộ về việc học lò của mình. Hoài, sinh viên Học viện Tài chính đã tâm sự: “Bản thân mình ngại học thêm nhưng thiên hạ đổ xô đi học chả lẽ mình làm ngơ mãi. Chỉ sợ không học thêm, đến lúc thi trượt mọi người lại đổ cho mình chủ quan, lười biếng...”.

Học lò cũng lắm cái hay!

Kể ra học lò cũng có nhiều tác dụng. Ở những trung tâm luyện thi nổi tiếng đa số giáo viên đều là những người có uy tín. Ỏ nhiều nơi như Hà Nội, Thái Bình, Phú Thọ, Nam Định…, giáo viên được các lò mời phần lớn đang dạy ở các trường chuyên, trường có chất lượng đào tạo tốt (tất nhiên không tránh khỏi những trường hợp trung tâm lén “mượn” tên những thầy dạy danh tiếng nhằm câu học sinh). Còn nhớ dạo học lớp 12, giống như nhiều học sinh khác, tôi cũng mon men đến lò học. Học chủ yếu vì nghe danh thầy dạy đã lâu, mà thầy dạy hay không học cũng tiếc. Những tên tuổi như thầy C. dạy văn, cô L. dạy sử, thầy H. dạy lí, thầy H., thày Ch. dạy Hóa,…đã lôi cuốn bao học trò đến lò.

Nhiều bạn cho rằng học ở lò tập trung hơn ở lớp. Nghe thật lạ. Xét về điều kiện học tập, tất nhiên trên lớp ăn đứt ở lò rồi, thế nhưng có thể lí giải khác đi rằng: học lò là tự nguyện đăng kí, nghỉ buổi nào xót tiền buổi đấy nên nhiều bạn tỏ ra có ý thức nghe giảng hơn. Và xem ra nhiều bạn học đôi khi lại làm tăng khí thế học tập. Học lò giúp ta biết thêm nhiều bạn mới ngoài lớp, ngoài trường, giúp ta có cơ hội trao đổi, hỏi han nhiều người. Như bạn Nguyễn Thủy - vốn là học sinh lớp Văn nhưng lại chọn thi ban A, nhờ học lò mà trở nên thân thiết với nhiều bạn lớp Lí, Hóa, Tin. Điều này giúp cô bạn thuận lợi rất nhiều trong việc hỏi han bài vở. Học lò bạn cũng có cơ hội luyện nhiều đề hay, sát với chương trình thi. Ngoài ra, có ý kiến phản ánh rằng, nhiều thầy cô dạy ở lò dường như tận tình, trách nhiệm với học sinh hơn là dạy trên lớp. Đó cũng là một nguyên nhân khiến các bạn đổ xô đi học lò.

Học lò thật lắm gian nan!

Tuy nhiên học lò cũng có không ít điều nan giải.

Chóng mặt về lò! Đấy là nhận xét của nhiều bạn khi học lò. Chóng mặt trước hết ở mục đăng kí phiếu học. Không phải ai có tiền cũng vào được lò. Ở những lò có thầy dạy uy tín, học sinh phải nhanh chân mua phiếu. Nếu chậm trễ sẽ không còn lớp học bởi ở các lò luôn diễn ra tình trạng quá tải. Nhiều lò còn áp dụng biện pháp ép học sinh phải mua một phiếu ghi ít nhất hai môn học, khiến nhiều bạn chạy ngược xuôi tìm người thỏa thuận học chung phiếu.

Chóng mặt vì đông! Ai đã đi học lò mới hiểu cái tên Lò - luyện - thi quả không sai. Như đã nói ở trên, một thời cuối lớp 12 tôi đã từng theo chân bạn đi nếm vị lò. Dù đã hơn một năm trôi qua nhưng những ấn tượng về các lò luyện thi thật khó phai trong tôi. Ấn tượng đầu tiên: lò là những căn phòng khoảng 15-20 mét vuông, có 1-2 cửa ra vào rộng không quá 1 mét cùng vài cửa số. Điều đáng nói là những căn phòng ấy chứa tới hơn 60 người. Trong cái nóng hầm hập, cái nắng như nung của tháng 5, tháng sáu, hàng mấy chục người gần có, xa có, đi bộ có, ròng rã đạp xe hàng hơn chục cây số từ quê lên cũng có, mặt mũi đỏ bừng, mồ hôi giọt ngắn giọt dài nhỏ trên trán, xô lấn nhau vào lò. Vì quá đông nên để tranh được một chỗ tạm thời chấp nhận được học sinh thường phải đến trước khoảng ba mươi phút, thậm chí cả tiếng nhận chỗ. Bàn học là những mảnh gỗ ghép, chiều ngang không đặt vừa quyển vở. Mỗi bàn chen chúc 5-7 người. Hầu hết phải gấp đôi quyển vở, rúm người, co tay, nghiêng mình để ghi bài. Giá thử chẳng may ai đó chểnh mảng với cái dép, để chúng văng ra khỏi chân, hoặc lỡ có làm rơi bút thước thì cũng khó lòng ngồi quờ được. Trong tiếng quạt trần đập phành phạch hết công suất, tiếng bàn ghế xô lộc cộc, thầy cầm mic nói sang sảng ở trên, học trò lúi húi chật vật ghi ở dưới. Do không gian chật chội, những bàn trên thường kê gần sát bục giảng khiến học sinh rất khó nhìn lên bảng, thường thì phải mỏi cố, hoa mắt nghển lên nhìn. Tuy nhiên với những bàn thứ mười mấy trở xuống thì việc học xem chừng còn vất vả hơn. Một phần là do cách xa thầy, khó nhìn, khó nghe giảng. Một phần cũng do nhiều học sinh lấy cớ đi học để chuyện trò bàn tán ồn ào, khiến nhiều bạn khác khó tập trung vào bài học.

Chóng mặt vì học lò nhiều! Nhiều bạn quá lo lắng cho kì thi đại học nên đã dành cho lò một thời gian dày đặc. Cũng như Thủy, và nhiều bạn khác, Thu (một học sinh ở Thái Bình) đã có ngày học dồn dập năm ca ở lò: từ 7- 9 giờ, 10-12 giờ, 13-15 giờ, 16-18 giờ, 19- 21 giờ. Những bạn ở quê lên thành phố trọ học còn có thể thương lượng thời gian về phòng với chủ nhà. Còn đối với những bạn học trường Chuyên ở kí túc, chỉ còn cách làm đơn gửi nhà trường hoặc đến ca học tối đành khăn gói đến trú nhờ nhà bạn.

Và hậu quả…

Nhiều bạn học thêm căng thẳng quá không còn đủ thời gian sức lực để học bài trên lớp hay tự học ở nhà. Nhiều bạn đánh mất khả năng tự học, trở nên thụ động với mớ kiến thức khổng lồ, không biết mình mạnh yếu chỗ nào để tự điều chỉnh thời gian cho phù hợp với từng phần.

Học lò ít nhiều đều mang lại cảm giác an tâm cho các bạn. Tuy nhiên chính vì an tâm (bởi mình được học nhiều kiến thức hơn những bạn khác) nên không ít bạn chủ quan, học hành chểnh mảng. Trong khi đó, những bạn không học thêm, học lò, do lo lắng nên tự thúc đẩy mình cố gắng hơn. Nhờ thế những kiến thức các bạn tự tiếp nhận được có khi còn lớn hơn những bạn học thêm nhiều.

Học nhiều là một điều tốt. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải luôn chú ý đến sức khỏe của mình, tránh tình trạng chạy đôn chạy đáo tới các lò khiến sức khỏe kiệt quệ, ảnh hưởng tới việc tiếp thu bài. Xin kể một trường hợp vui về Mai Trang - cô bạn tôi, người cũng từng tất bật với việc học lò. Cô bạn vốn thắc mắc không biết cảm giác ngất như thế nào, luôn muốn thử một lần bị ngất. Cuối cùng Trang cũng được “toại nguyện” ở lò học Lí. Sự oi nồng của những ngày hè, không khí chật chội, ngột ngạt của lò khiến Trang ngất tại chỗ. Không chỉ riêng Trang mà nhiều bạn khác cũng từng phải bỏ lò ra về với khuôn mặt trắng bệch, mệt mỏi, uể oải.

Kết luận

Khi được hỏi về chuyện học lò, hầu hết các bạn đã chiến đấu và đang chiến đấu với lò đều trả lời không muốn học, nhưng vì bố mẹ thúc giục, vì số đông đi học, vì kết quả thi đại học nên không có lựa chọn nào khác. Tuy vậy cũng không ít những bạn tự học đạt hiệu quả. Theo bạn Huyền - một học sinh lớp 12 Chuyên Hùng Vương (Phú Thọ) thì học lò là không cần thiết. Huyền cho biết lớp bạn cũng ít nói đến chuyện đi học lò. Hầu hết đều chỉ học trên lớp và tự học ở nhà.

Học lò là một nhu cầu chính đáng trong học đường. Tuy nhiên, khả năng tự học vẫn có vai trò quan trọng nhất. Mong rằng dù học gì đi nữa, các bạn lớp 12 cũng cần biết phân bố thời gian học tập, nghỉ ngơi hợp lí, dành một khoảng thời gian tự học nhất định, để chủ động trong quá trình ôn luyện. Kì thi đại học sắp đến, chúc các chú cá chép 12 vượt vũ môn thành công!