Giáo viên căng thẳng một phần vì sợ bị tung clip lên mạng xã hội

Thông tin trên vừa được đưa ra tại Hội thảo "Chăm sóc sức khỏe tâm thần (SKTT) cho giáo viên hướng tới xây dựng trường học hạnh phúc", do Trường ĐH Giáo dục phối hợp tổ chức ngày 16/12 tại Hà Nội.

Hội thảo đưa ra bức tranh, giúp giáo viên ý thức được tầm quan trọng của sức khỏe tâm thần để có nhận diện sớm các dấu hiệu tổn thương.

Từ những dấu hiệu này, giáo viên tự trang bị những kiến thức vệ sinh sức khỏe tâm thần và tìm kiếm hỗ trợ về sức khỏe tâm thần đúng cách, sẽ là những viên gạch đầu tiên để xây dựng nên những lớp học hạnh phúc, giúp học sinh hạnh phúc khi tới trường.

Sức khỏe tâm thần giáo viên suy giảm sau đại dịch

Theo PGS.TS Trần Thành Nam, Chủ nhiệm Khoa Các khoa học Giáo dục (Trường ĐH Giáo dục- ĐHQG Hà Nội), giáo viên có tác động quan trọng về xây dựng và phát triển nhân cách, tâm sinh lý của học sinh.

Nếu giáo viên có tình trạng sức khỏe tâm thần tốt, có thái độ, nhận thức, và năng lực tốt, sẽ tạo ra những thế hệ học trò hạnh phúc, có tác động lâu dài đến sự phát triển của hàng nghìn học sinh.

Thế nhưng sau đại dịch, chúng ra chứng kiến nhiều tổn thương sức khỏe tâm thần, nhất là với đội ngũ giáo viên.

Theo PGS Trần Thành Nam, một số khảo sát của CDC Hoa Kỳ cho thấy, 52% giáo viên báo cáo rằng sức khỏe tâm thần của họ suy giảm sau đại dịch Covid-19, trong đó nhiều giáo viên trầm cảm và lo âu.

Khảo sát này cũng cho thấy khoảng 53% giáo viên nghĩ nhiều hơn đến việc rời khỏi vị trí công tác so với trước đại dịch.

Tương tự tại Việt Nam, một nghiên cứu khảo sát tình trạng sức khỏe tâm thần của giáo viên THCS tại Quảng Trị, Huế và Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, có 41,1% số giáo viên bắt đầu có những dấu hiệu đáng lưu ý, 22% giáo viên có nguy cơ tổn thương sức khỏe tâm thần cao và khoảng 6,1% giáo viên có SKTT không tốt.

Cũng giống như các nghiên cứu trên thế giới, hầu hết mọi người không nghĩ đến việc tìm kiếm sự giúp đỡ, và một số người muốn tìm kiếm sự giúp đỡ thì lại không tiếp cận được các dịch vụ cần thiết.

Sợ bị ghi âm, ghi hình tung lên mạng xã hội

PGS. TS Trần Thành Nam cũng điểm qua một số nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này.

Theo đó, một trong những nguyên nhân gây căng thẳng cho giáo viên bao gồm quá tải về các nhiệm vụ công việc, không cảm thấy được ghi nhận với các nhiệm vụ đã hoàn thành, không cân bằng được giữa thời gian dành cho cuộc sống và công việc…

Bên cạnh đó, cũng có nhiều nguyên nhân khác như nhà giáo phải thực hiện các nhiệm vụ giấy tờ không cần thiết, phải thu thập quá nhiều số liệu phục vụ công tác quản trị, những yêu cầu không hợp lý từ các cấp quản lý, thiếu các thiết bị hỗ trợ làm việc, những hành vi không thân thiện từ học sinh và phụ huynh học sinh và sự thay đổi quá nhanh về yêu cầu đổi mới, đòi hỏi về năng lực mới.

Ngoài ra ở Việt Nam, một yếu tố gây áp lực lớn với giáo viên là việc học sinh, phụ huynh sẵn sàng ghi âm, chụp hình và đưa các thông tin lên mạng xã hội một cách thiếu cân nhắc.

Mặc dù áp lực như vậy nhưng giáo viên thường không chia sẻ và tìm kiếm sự hỗ trợ về sức khỏe tâm thần là vì còn nhiều thành kiến về vấn đề này.

"Giáo viên thường tự cho mình ở vị trí phải giáo dục người khác vượt qua những khó khăn về tâm lý nên thể hiện lo lắng là một biểu hiện của sự thiếu năng lực, kém cỏi và yếu đuối; vấn đề trầm cảm là thiếu ý chí, thể hiện sự lười nhác.

Nhiều giáo viên vẫn tin rằng cách để chữa bệnh tâm lý chỉ là ăn uống nghỉ ngơi, bổ sung vitamin, đi ra ngoài chơi là khỏi bệnh", TS Trần Thành Nam cho hay.

Giáo viên cũng cần được "chữa lành"

Dựa trên những phân tích về thực trạng và nguyên nhân, TS Trần Thành Nam cũng đề xuất về một cơ chế để tận dụng các nguồn lực chăm sóc sức khỏe tâm thần, nhất là với đội ngũ giáo viên.

Ví dụ, cần tích hợp và chuyên nghiệp hóa 3 vị trí hỗ trợ SKTT trong trường học là nhà tham vấn tâm lý, nhà tâm lý học đường và nhân viên công tác xã hội học đường để có "bản vẽ" của ngôi trường hạnh phúc nhằm "chữa lành" cho đội ngũ nhà giáo.

Bên cạnh đó, TS Trần Thành Nam cũng kêu gọi sự hợp tác để xây dựng một hệ thống đánh giá sàng lọc các vấn đề tổn thương SKTT cho giáo viên và học sinh trong toàn hệ thống; phát triển các nhóm hỗ trợ đồng đẳng từ xa, các dịch vụ hỗ trợ chuyên gia trực tuyến…

Ngoài ra, TS Nam cũng dẫn chứng việc áp dụng các chương trình giáo dục sức khỏe tâm thần đưa vào nhà trường đã có hiệu quả và khuyến nghị cần đưa một số nội dung giáo dục nhận thức về sức khỏe tâm thần vào nhà trường.

Nhấn mạnh việc xây dựng trường học hạnh phúc là một mục tiêu quan trọng của giáo dục, TS Trần Văn Tính, Chủ nhiệm Bộ Môn Giáo dục và Phát triển con người (ĐH Giáo dục) cho biết, cần có nghiên cứu để đề xuất tiêu chí xây dựng trường học hạnh phúc phù hợp từng trường ở mỗi địa phương, vùng miền.

Trong đó, chẳng hạn có một số tiêu chí như: Cơ sở vật chất, môi trường tâm lý, việc dạy học.

Riêng việc dạy học, chuyên gia này cho rằng, không đặt áp lực thành tích hay giải thưởng với học trò; Có chương trình riêng với từng nhóm đối tượng học sinh; Không biến kiểm tra - đánh giá thành sự đe dọa với học sinh…